Διαφοροποιήσεις στις στάσεις μελών της μεσαίας τάξης σε σχέση με την εκπαίδευση

Abstract

The issues of education and the reciprocal relation with society conserve undiminished interest in research activities not only within the confined boundaries of the educational community but in wider social formations as well. The purpose of this study based on Bernstein's conceptual framework is to explore the attitudes of members of the middle class in relation to education. Basic concepts adopted: classification, framing, visible-invisible pedagogy, field and attitudes. The introduction of new social categories in the middle class has created a separate distinct part, the new middle class. The old middle class consists of people who have a direct link with economy (production, distribution and circulation of capital) whereas the new middle class is composed of members that are directly associated with symbolic control. The selection of the members of the old middle class as well as of those of the new one is based on the following basic criteria: the individual member works in the field of production or in the field of symbolic control, his/her parents belong to the same field, he/she had the parental status and he/she had similar educational level and similar family income. The sampling process has been conducted through a combination of three research techniques: purposive sampling, snowball sampling and quota sampling. The research has been carried out through semi-structured interviews. The qualitative content analysis and the development of categories, using the inductive and the productive model, reveals the five following topics: the purpose of education, curricula, school knowledge, evaluation and parental involvement and sixteen subcategories. The analysis and interpretation of results confirms our initial assumptions i.e.: parents coming from the old middle class gear towards the principles of the visible pedagogy, they socialize their children based on strong framing and strong classification while they have similar demands from the educational system. Parents coming from the new middle class gear towards the principles of the invisible pedagogy, they socialize their children based on weaker framing and weaker classification while they have similar demands from the educational system.

Τα θέματα της εκπαίδευσης και η αμφίδρομη σχέση τους με την κοινωνία διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον για ερευνητικές δράσεις όχι μόνο μέσα στα στενά όρια της εκπαιδευτικής κοινότητας αλλά και σε ευρύτερους κοινωνικούς σχηματισμούς. Ο σκοπός αυτής της έρευνας, υιοθετώντας το εννοιολογικό σύστημα του Basil Bernstein, είναι η διερεύνηση των στάσεων μελών της μεσαίας τάξης σε σχέση με την εκπαίδευση. Βασικές έννοιες που υιοθετούνται είναι: η ταξινόμηση, η περιχάραξη, η ορατή-αόρατη παιδαγωγική, το πεδίο και οι στάσεις. H είσοδος νέων κοινωνικών κατηγοριών, στο χώρο της μεσαίας τάξης, δημιούργησε ξεχωριστό διακριτό τμήμα, τη νέα μεσαία τάξη. Η παλαιά μεσαία τάξη αποτελείται από άτομα που έχουν άμεση σχέση με την οικονομία (παραγωγή, διανομή και κυκλοφορία του κεφαλαίου) και η νέα μεσαία τάξη αποτελείται από άτομα που έχουν άμεση σχέση με το συμβολικό έλεγχο. Η επιλογή των μελών τόσο της παλαιάς όσο και της νέας μεσαίας τάξης γίνεται με βασικά κριτήρια: το άτομο-μέλος να εργάζεται, είτε στο πεδίο της παραγωγής, είτε στο πεδίο του συμβολικού ελέγχου, οι γονείς του να ανήκουν στο ίδιο πεδίο, να είναι γονέας, τα μέλη και των δύο υποομάδων να διαθέτουν παρόμοιο μορφωτικό επίπεδο και οικογενειακό εισόδημα. Η δειγματοληψία πραγματοποιείται με συνδυασμό τριών ερευνητικών τεχνικών: της σκόπιμης, της χιονοστιβάδας και της ποσόστωσης. Η ερευνητική τεχνική που υιοθετείται είναι η ημιδομημένη συνέντευξη. Η ποιοτική ανάλυση περιεχομένου, η ανάπτυξη των κατηγοριών με τη χρήση του επαγωγικού και του παραγωγικού μοντέλου, αναδεικνύει πέντε θεματικές ενότητες: σκοπός(οί) της εκπαίδευσης, προγράμματα σπουδών, σχολική γνώση, αξιολόγηση, συμμετοχή των γονέων και δεκαέξι υποκατηγορίες. Από την ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων επιβεβαιώνονται οι αρχικές μας υποθέσεις ότι: γονείς που προέρχονται από την παλαιά μεσαία τάξη προσανατολίζονται προς τις αρχές της μπιχεβιοριστικής παιδαγωγικής, κοινωνικοποιούν τα παιδιά τους με ισχυρές ταξινομήσεις-περιχαράξεις και ανάλογες είναι οι απαιτήσεις τους από το εκπαιδευτικό σύστημα. Γονείς που προέρχονται από τη νέα μεσαία τάξη προσανατολίζονται προς τις αρχές της παιδοκεντρικής παιδαγωγικής, κοινωνικοποιούν τα παιδιά τους με χαλαρότερες ταξινομήσεις-περιχαράξεις και γι’ αυτό ανάλογες είναι οι απαιτήσεις τους από το εκπαιδευτικό σύστημα.