La diaspora hellenique en en Afrique noire: esprit d' entreprise, culture et developpement des Grecs au Cameroun

Abstract

Arrivés au Cameroun autour des années 1920, ils ont été étudiés selon trois perspectives, une perspective interne (leur itinéraire par rapport à leur projet migratoire, la constitution culturelle d’une diaspora, etc.), les empreintes qu’ils ont laissées au pays d’accueil et les interférences qu’ils ont pu avoir avec le pays d’accueil par le biais de leurs entreprises. Minorité visible parmi d’autres étrangers, ils ont été au cœur du système colonial de traite. Ils se sont investis en intermédiaires dans les secteurs de l’économie coloniale. Très vite urbains après avoir été des aventuriers broussards avant, ils se constituent en communautés (1948). À partir de 1950 et des plans FIDES d’équipement des territoires coloniaux français, ce sera leur apogée. Ils monteront en gamme sur le plan économique. La croissance économique et l’urbanisation ont fait naître de nouvelles activités comme le bâtiment, la construction, la quincaillerie, les grands magasins, l’importation d’articles divers. La longue période d’ajustement structurel et la dévaluation du FCFA en 1994, ont découragé les hommes d’affaires grecs à la fois solidaires et concurrents. Leur fonction d’intermédiaire s’affaiblissant, une série d’activités qu’ils faisaient (exploitation forestière, transport) sont passées ainsi dans les mains des concurrents (Libanais, Bamiléké etc.). Avec les indépendances, ils céderont le petit commerce aux nationaux, seront touchés par l’africanisation des entreprises et la concurrence d’entrepreneurs africains dynamiques. Ils gardent encore le commerce technologique sophistiqué, les supermarchés et ont de petits investissements industriels et une place de choix dans la boulangerie.Greeks arrived in Cameroon around 1920 and so they were examined from three perspectives, an internal perspective (their route based upon their migration, the cultural constitution of a diaspora, etc.), the marks they have left to the host country and the interference they have had with the host country through their businesses. Being a visible minority among other foreigners, they were at the heart of the colonial system of trafficking. They invested in intermediate sectors of the colonial economy. Soon after urban adventurers before, they form communities (1948). Since 1950 and thanks to the FIDES plans concerning the development of French colonial territories, they will reach their peak. They will see their business expanding rapidly. Economic growth and urbanization created new activities such as building, construction, hardware, department stores, and the import of various items. The long period of structural adjustment and devaluation of the FCFA in 1994 discouraged the weakened and competition Greek businessmen. As their intermediary function, a number of their activities (forestry, transportation) placed in the hands of competitors like the Lebanese and the Bamileke. Since the country independence, they will lose their small business to the local people and they will subsequently be affected by the africanization of business and competition dynamics of African entrepreneurs. They still keep sophisticated technology trade, supermarkets and small industrial investment and an important place in the bakery industry.

Μελετήσαμε τους Έλληνες του Καμερούν – που εμφανίστηκαν εκεί στη δεκαετία του 1920 – σε τρία επίπεδα προσέγγισης, μια εσωτερική προοπτική (τη διαδρομή τους σε σχέση με τις μεταναστευτικές βλέψεις τους, την ένταξή τους σε μια ευρύτερη διασπορά, κτλ.), τα σημάδια που άφησαν στην χώρα υποδοχής και τις διασυνδέσεις που δημιούργησαν με την οικονομία της χώρας που τους δέχτηκε μέσα από την επιχειρηματική τους δράση. Σημαντική μειονότητα ανάμεσα σε άλλους ξένους, υπήρξαν στην καρδιά του ευρωπαϊκού αποικιοκρατικού οικονομικού συστήματος, επενδύοντας ως μεσάζοντες στους τομείς εκείνους που αυτό ευνόησε. Στην αρχή διείσδυσαν στις επαρχίες της ενδοχώρας, αλλά γρήγορα δραστηριοποιήθηκαν στα αστικά κέντρα. Ήδη από το 1948 οργανώθηκαν σε κοινότητες. Από τη δεκαετία του 1950 και τα σχέδια FIDES για έργα και υποδομές στις γαλλικές αποικίες, οι Έλληνες θα αγγίξουν το απόγειό τους. Επιτυγχάνουν σε οικονομικό επίπεδο. Η οικονομική μεγέθυνση και η αστικοποίηση δημιούργησαν νέες δραστηριότητες όπως η οικοδομή, οι κατασκευές, η κιγκαλερία, τα πολυκαταστήματα, οι εισαγωγές. Η μεγάλη διάρκεια της περιόδου εφαρμογής των πολιτικών δομικής προσαρμογής και η υποτίμηση του φράγκου CFA το 1994, αποθάρρυναν τους Έλληνες επιχειρηματίες που όμως μείνανε αλληλέγγυοι και ανταγωνιστικοί. Καθώς ο ρόλος τους σαν μεσάζοντες εξασθενεί, μια σειρά δραστηριοτήτων, όπως οι μεταφορές και η δασική εκμετάλλευση, πέρασαν στα χέρια των ανταγωνιστών τους κυρίως Λιβανέζων και Καμερουνέζων Bamiléké. Με την ανεξαρτησία αναγκάστηκαν να αφήσουν το μικρεμπόριο στους ντόπιους, ενώ θα θιγούν από τη λεγόμενη αφρικανοποίηση των επιχειρήσεων και τον δυναμισμό των αφρικανών επιχειρηματιών. Σήμερα κρατούν ακόμα στα χέρια τους το εμπόριο προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, τις υπεραγορές, τη βιοτεχνία και μια ιδιαίτερη θέση στο τομέα της αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής.