Μια νέα θεώρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος: επιχειρηματική επίδοση στο πλαίσιο του στρατηγικού μάνατζμεντ

Abstract

Although competitive advantage, business performance and financial performance are thecornerstone concepts in strategic and financial management, several statements about theirproblematic conceptual consideration can be found in the respective literature. The purposeof this doctoral dissertation is, to examine those concepts, to develop their measures as wellas to empirically investigate some research hypotheses employing the above concepts.The dissertation undertakes methods such as critic literature review, audit of statements’logical inference, syllogistic reasoning and Bayesian mathematical expressions in order toexamine the concepts of competitive advantage, business performance and financialperformance as well as to explore the problems associated with their currentconceptualization. Furthermore, the procedures of construct operationalization werefollowed, namely review of literature for the selection of a conceptually robust stipulativedefinition, development of a comprehensive operational definition and construction of aqualified variable, in order to develop reliable and valid measures for the aforementionedconcepts. Lastly, cross‐sectional self‐administered email survey with questionnaire in fillabletext‐processing file was used for the empirical investigation of the research hypotheses.Following the identification and the mapping of the problems, drawbacks and fallaciesrelating to current conceptualizations of competitive advantage, a stipulative definition thatcan resolve the problems and their derivative drawbacks and fallacies was proposed. Inaddition, subsequent to the development of a comprehensive operational definition, areliable and valid measure, which can be used in empirical research and was missing fromliterature, was constructed. Furthermore, a new perceptual measure of the other mostimportant concept in the strategic management, that is business performance, as well as anovel perceptual measure of the most important concept in financial management, namelyfinancial performance, were developed. Additionally, the conclusions from the researchhypotheses testing of, a) the executives’ perception about competitive advantage, b) therelationship patterns between competitive advantage and superior business performance, c)the forms of market functioning and environmental change as conditions for competitiveadvantage and d) the financial performance, based on both traditional accounting ratios andcash flows variables, as a proxy for business performance, contribute to the evolution of thestrategic and financial management theory and provide useful guidelines to practicingmanagers who are responsible for carving their firm’s competitive and financial strategy.

Παρόλο που το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, η επιχειρηματική επίδοση και η χρηματοοικονομική απόδοση αποτελούν θεμελιώδεις έννοιες στα γνωστικά αντικείμενα της στρατηγικής διοίκησης, ή στρατηγικού μάνατζμεντ, και της χρηματοοικονομικής διοίκησης, στη σχετική βιβλιογραφία εντοπίζονται αναφορές σχετικά με την προβληματική τους εννοιολογική θεώρηση. Η παρούσα διδακτορική διατριβή στοχεύει στη διερεύνηση αυτών των εννοιών, στην ανάπτυξη των μετρήσεών τους, καθώς και στην εμπειρική διερεύνηση ερευνητικών υποθέσεων, οι οποίες περιέχουν τις παραπάνω έννοιες. Για τη διερεύνηση των εννοιών του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, της επιχειρηματικής επίδοσης και της χρηματοοικονομικής απόδοσης, καθώς και για την εξέταση των προβλημάτων, που εκπορεύονται από την υφιστάμενη εννοιολογική τους θεμελίωση, χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι όπως κριτική επισκόπηση της βιβλιογραφίας, έλεγχος της λογικής αιτιολόγησης των βιβλιογραφικών δηλώσεων, συλλογιστική τεκμηρίωση και μπεϋζιανές μαθηματικές παραστάσεις. Για την ανάπτυξη αξιόπιστων και έγκυρων μετρήσεων των ανωτέρων εννοιών, ακολουθήθηκε η διαδικασία της λειτουργοποίησης εννοιών, δηλαδή η επισκόπηση της βιβλιογραφίας για την επιλογή ενός εννοιολογικά στιβαρού θεωρητικού ορισμού, η ανάπτυξη ενός εμπεριστατωμένου λειτουργικού ορισμού και η δημιουργία μιας διαπιστευμένης μεταβλητής μέτρησης. Τέλος, για την εμπειρική διερεύνηση των ερευνητικών υποθέσεων πραγματοποιήθηκε δια-κλαδική και διαχειριζόμενη από τον ίδιον τον ερωτώμενο ηλεκτρονική ταχυδρομική έρευνα πεδίου με χρήση ερωτηματολογίου σε ηλεκτρονικό αρχείο επεξεργασίας κειμένου, με πεδία απαντητικών επιλογών. Με την αναγνώριση και χαρτογράφηση των προβλημάτων, μειονεκτημάτων και σφαλμάτων που σχετίζονται με την εννοιολογική θεώρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, προτάθηκε ένας θεωρητικός του ορισμός, ο οποίος να επιλύει τα παραπάνω προβλήματα και τα εκπορευόμενα από αυτά μειονεκτήματα και σφάλματα. Επίσης, μετά την ανάπτυξη ενός εμπεριστατωμένου λειτουργικού ορισμού του, αναπτύχθηκε και μια έγκυρη και αξιόπιστη μέτρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, η οποία δύναται να χρησιμοποιηθεί σε εμπειρικές έρευνες και έλλειπε από τη σχετική βιβλιογραφία. Επίσης, αναπτύχθηκε μια νέα μέτρηση βάσει αντιληπτότητας της έτερης πιο σημαντικής έννοιας στο γνωστικό αντικείμενο της στρατηγικής διοίκησης, δηλαδή της επιχειρηματικής επίδοσης, καθώς και μια νέα μέτρηση βάσει αντιληπτότητας της πιο σημαντικής έννοιας στο γνωστικό αντικείμενο της χρηματοοικονομικής διοίκησης, δηλαδή της χρηματοοικονομικής απόδοσης. Επιπρόσθετα, τα συμπεράσματα από α) τoν έλεγχο ερευνητικών υποθέσεων σχετικά με την αντίληψη των διοικητικών στελεχών για το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, β) τις σχεσιακές περιπτώσεις μεταξύ του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και της ανώτερης επιχειρηματικής επίδοσης, γ) τη μορφή της αγοράς και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος ως προϋποθέσεις για τη θεμελίωση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και δ) τη δυνατότητα της χρηματοοικονομικής απόδοσης, με βάση τόσο τους παραδοσιακούς λογιστικούς δείκτες όσο και τις ταμειακές ροές, να εκτιμήσει την επιχειρηματική επίδοση, συμβάλλουν στην εξέλιξη της θεωρίας στα γνωστικά αντικείμενα της στρατηγικής και χρηματοοικονομικής διοίκησης και παρέχουν χρήσιμες οδηγίες προς τα ανώτερα διοικητικά στελέχη που είναι επιφορτισμένα με τη χάραξη της ανταγωνιστικής και χρηματοοικονομικής στρατηγικής της επιχείρησής τους.