Η ιατρική θεμελίωση της σύγχρονης επιληψίας: η περίπτωση του National Hospital for the paralysed and epileptic (1870-1895)

Abstract

The subject of my thesis is the medical foundation of modern epilepsy, through the study of John Hughlings Jackson’s case notes, at the National Hospital for the Paralysed and Epileptic, during the period 1870-1895. As a European doctorate fellow, I had the opportunity to examine the medical files of Jackson’s 1453 inpatients, focusing on his 371 epileptic patients within the frame of a “History of the present”. My thesis aimed at finding answers to the questions of the present that is at the understanding of the current paradox of the sweeping medicalization of life, of the difficult position of chronic patients, of the commercialization of health. From this perspective, my target was both. The study of epilepsy’s emergence as a purely neurological disorder, during the second half of the 19th century, and the analytics of the various discourses on epilepsy in late Victorian England, and of their multilevel consequences - social and cultural, epistemological and political through a genealogy of epilepsy. My thesis aimed at underlining medicine’s decisive role in constituting human beings as cognitive objects and in constructing their multiple, subjective and collective, identities all in all. It is in the last decades of the 19th century that we can trace the beginnings of the diffusion of the multilevel discourses and networks of bio-power within society and, without doubt, one of the most significant challenges that emerged and that has to be taken into consideration in future researches, is to listen to epilepsies’, and eventually, to all patients’ cry.

Το θέμα της διατριβής είναι η ιατρική θεμελίωση της σύγχρονης επιληψίας, μέσα από την περίπτωση των επιληπτικών ασθενών του John Hughlings Jackson, στο National Hospital for the Paralysed and Epileptic, κατά την περίοδο 1870-1895. Ως υπότροφος του European Doctorate, είχα τη δυνατότητα να μελετήσω τους φακέλους των 1453 εσωτερικών ασθενών του Jackson, κατά την περίοδο αυτή, εστιάζοντας στους συνολικά 371 επιληπτικούς ασθενείς του μέσα από το πρίσμα της αναλυτικής της «Ιστορίας του παρόντος», θέτοντας, δηλαδή, στο επίκεντρο της ιστορικής έρευνας και γραφής την προβληματοποίηση των καταστάσεων του παρόντος και την αναζήτηση απαντήσεων στα ερωτήματά του. Η διατριβή επιχείρησε να κατανοήσει τα εκ πρώτης όψεως, σύγχρονα παράδοξα. Γυρνώντας, λοιπόν, το ρολόι πολλά χρόνια πίσω, και συγκεκριμένα, στο Β΄ μισό του 19ου αιώνα, όταν η επιληψία, μέσα στο πλαίσιο της νεοσύστατης νευρολογίας και της ταυτόχρονης εγκατάλειψης των ερμηνευτικών σχημάτων, τόσο του θεολογικού όσο και του ψυχιατρικού λόγου, εισήχθη στο πάνθεον των παθολογικών διαταραχών. Σκοπός της διατριβής υπήρξε η μελέτη αυτής της καθοριστικής τομής και η ανάλυση των περί επιληψίας και επιληπτικών λόγων μέσα στις ιστορικές συγκυρίες και ιδιαιτερότητες της ύστερης βικτωριανής Αγγλίας, καθώς και των πολυεπίπεδων συνεπαγωγών τους - κοινωνικών και πολιτισμικών, επιστημολογικών και πολιτικών. Μέσα από τη γενεαλογική προσέγγιση της νόσου της επιληψίας, η διατριβή επιχείρησε να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο της ιατρικής επιστήμης στη γνωστική αντικειμενοποίηση των ανθρώπων και στη συγκρότηση των υποκείμενων και συλλογικών τους ταυτοτήτων και, εν τέλει, να καταδείξει τις απαρχές, κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, της διάχυσης των πολλαπλών λόγων και μηχανισμών της βιο-εξουσίας στους κόλπους ολόκληρης της κοινωνίας, καθώς και την αναγκαιότητα εύρεσης διεξόδων από τη σαρωτική ιατρικοποίηση των αρχών του 21ου αιώνα, από τα διάσπαρτα δίκτυα βιο-πολιτικής, από το καθεστώς των σύγχρονων κοινωνιών του ελέγχου και, το να αφουγκραστούμε τον, όχι πιο «αυθεντικό», αλλά αναμφίβολα διαφορετικό λόγο των επιληπτικών - και τελικά, όλων των ασθενών, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους που θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν σε μελλοντικές έρευνες.