Η προβληματική της μετάφρασης στον υποτιτλισμό: ανάλυση μεταφραστικών τεχνικών και εφαρμογές στη διδακτική των γλωσσών

Abstract

The aim of the present thesis was the study of translation problems in film subtitling. I examined translation problems focusing on problems that arise when translating swear words and humorous elements in films. Then I analysed the translation techniques for coping with these problems. Furthermore, I presented the language functions of swear words in films and I analysed how these functions have an impact on their translation. This research used the Descriptive Translation Studies’ framework and my corpus consisted of 17 English and French films. I also examined the usefulness of interlingual subtitling in language learning and teaching and I presented the results of a pilot research and a research with a questionnaire in this field. From the results I can conclude that the main translation technique is that of maintaining swear words and humorous elements in films and that subtitling can be very useful in boosting certain language skills.

Σκοπός της διατριβής ήταν η μελέτη των μεταφραστικών προβλημάτων κατά τη διαδικασία υποτιτλισμού κινηματογραφικών ταινιών και ταινιών κινουμένων σχεδίων. Εξετάσαμε τα μεταφραστικά προβλήματα με ιδιαίτερη έμφαση στα προβλήματα που ανακύπτουν κατά τη μετάφραση του υβρεολόγιου και των κωμικών στοιχείων στις ταινίες. Στη συνέχεια καταγράψαμε τις μεταφραστικές τεχνικές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών. Ακόμη αναφερθήκαμε στις γλωσσικές λειτουργίες που επιτελούν οι ύβρεις στις κινηματογραφικές ταινίες και αναλύσαμε πως οι λειτουργίες αυτές επηρεάζουν τη μετάφρασή τους. Η έρευνα εντάσσεται στο πλαίσιο της Περιγραφικής Μεταφρασεολογίας και το γλωσσικό μας υλικό αποτελείται από 17 αγγλικές και γαλλικές ταινίες. Ένα άλλο θέμα που θίξαμε ήταν η χρησιμότητα του υποτιτλισμού, κυρίως του διαγλωσσικού, στην εκμάθηση/διδακτική των γλωσσών και παρουσιάσαμε τα αποτελέσματα μιας πιλοτικής έρευνας και μιας έρευνας μέσω ερωτηματολογίου στον εν λόγω τομέα. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι η κύρια μεταφραστική τεχνική είναι η διατήρηση του υβρεολόγιου και των κωμικών στοιχείων στις ταινίες και ότι η συμβολή των υπότιτλων είναι σημαντική για την ενίσχυση συγκεκριμένων δεξιοτήτων στην ξένη γλώσσα.