Στάση της ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας απέναντι στους σλαβόφωνους της ελληνικής Μακεδονίας 1949-1967. Πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις και οι επιπτώσεις τους στην προσχολική και δημοτική εκπαίδευση του συγκεκριμένου πληθυσμού

Abstract

The present thesis deals with the governmental policy about the Slav speaking people of Macedonia the period 1949-1967 with emphasis on the educational mechanism, since it promoted the Greek language. The thesis was based mainly on unpublished archival material while at the same time various publications were examined, as well as the Press of the period. Specifically the legislative measures of the era were examined as well their effects on the Slav speaking people while an effort of evaluation of their number through official reports was made. Also the enquiry on the attitude of the political parties and the Press as an exponent, to a great number of the public opinion was attempted. Furthermore it was investigated whether the authorities advanced towards a systematic planning of action addressed to the Slav speaking people while it was also examined whether the role of the Church, the Army, the ΚΥΡ, the Minister of Foreign Affairs, etc. After all the suspicion and the hostile treatment towards the specific population, as well as the anti-Slavic rhetoric characterized to a great degree the politics that was exercised by the bodies involved. At the same time there was an attempt to control the Slav speaking citizens’ beliefs and to impugn the propaganda which derived mainly from the Yugoslavian side. Education played a most important role in the linguistic assimilation, while the handling of the issue harmonized with the Cold War era, the neighboring claims and the internationally accepted practices on linguistic and cultural differences. However the fact that there was the possibility of reduction the intensity of the measures enforced by the Greek authorities must not be overlooked in the sense that in West Macedonia the Slav speaking people encountered to a great degree the suspicion and confronted with high frequency a barrage of ethnic-didactic action.

Η διατριβή ασχολείται με την κρατική πολιτική για τους Σλαβόφωνους της Μακεδονίας κατά την περίοδο 1949-1967 με έμφαση στον εκπαιδευτικό μηχανισμό καθώς αυτός προώθησε σε σημαντικό βαθμό την ελληνοφωνία. Η διατριβή στηρίχτηκε κυρίως σε αδημοσίευτο αρχειακό υλικό ενώ παράλληλα εξετάστηκαν ποικίλες εκδόσεις και ο Τύπος της εποχής. Συγκεκριμένα μελετήθηκαν τα νομοθετικά μέτρα της εποχής και οι επιπτώσεις στους εναπομείναντες Σλαβόφωνους ενώ έγινε προσπάθεια εκτίμησης του αριθμού τους μέσα από υπηρεσιακές αναφορές. Επίσης επιχειρήθηκε η διερεύνηση της στάσης των πολιτικών κομμάτων και του Τύπου ως εκφραστή σε μεγάλο βαθμό της κοινής γνώμης. Επιπλέον διερευνήθηκε το κατά ποσό η κεντρική διοίκηση προέβη σε συστηματικό σχεδιασμό δράσεων με αποδέκτη το σλαβόφωνο πληθυσμό της Δυτικής Μακεδονίας ενώ εξετάστηκε επίσης αν ήταν διακριτός ο ρόλος κάθε φορέα (π.χ. Εκκλησία, Στράτος, ΚΥΠ, Υπουργείο Εξωτερικών κτλ.) που συμμετείχε στις σχετικές συσκέψεις. Τελικά η καχυποψία και η εχθρική αντιμετώπιση προς τον συγκεκριμένο πληθυσμό καθώς και η αντισλαβική ρητορική χαρακτήριζαν σε μεγάλο βαθμό την πολιτική που ασκήθηκε από τους εμπλεκόμενους φορείς. Παράλληλα, επιχειρούνταν ο έλεγχος των φρονημάτων των σλαβόφωνων πολιτών και η καταπολέμηση της προπαγάνδας που εκπορευόταν κυρίως από τη γιουγκοσλάβικη πλευρά. Ο θεσμός της εκπαίδευσης έπαιξε πρωτεύοντα ρολό στη γλωσσική αφομοίωση ενώ ο τρόπος διαχείρισης του όλου ζητήματος υπήρξε εναρμονισμένος με τη φιλοσοφία της ψυχροπολεμικής εποχής, τις γειτονικές διεκδικήσεις και τις καθιερωμένες διεθνώς πρακτικές σε ζητήματα γλωσσικής και πολιτισμικής ετερότητας. Ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι υπήρχε η δυνατότητα για μείωση της έντασης των μέτρων που εφαρμόστηκαν με την έννοια ότι στη Δυτική Μακεδονία οι Σλαβόφωνοι αντιμετώπισαν σε μεγάλο βαθμό την καχυποψία των αρχών και δέχτηκαν την εξεταζόμενη περίοδο με μεγάλη συχνότητα καταιγισμό εθνικό διδακτικών δράσεων.