Βιομηχανικά ατυχήματα

Abstract

In the last decades the occurrence of major accidents with severe consequences to the human and natural environment has raised the importance of adopting safety measures and safety policies in the process industry. In the same period the Health and Safety Executive has pointed out the human factor as the main cause of a great percentage of accidents in the working place. Human Reliability Analysis (HRA) has always been a serious concern of safety engineers and risk assessment analysts. The main reason for that is the subjectivity of the methods used to evaluate human reliability and the uncertainty of the data concerning human factors, together with the complexity of the human behavior per se. From the collection of data concerning major accidents in the European petrochemical industry it has been observed that the human factor contributes in accidents occurrence up to 38%. From the records of accidents in the Greek Petrochemical Industry it has been witnessed that human reliability is influenced by many parameters such as training, procedures, supervision, stress, organization and management. From these data it has been concluded that 46% of incidents is caused by human factors while 37% of incidents is caused by organizational factors. The inclusion of human factors in the event sequence analysis that lead to industrial accidents is necessary. In this way the analyst is able to evaluate the contribution of human factor in the causation and evolution of an industrial accident. To achieve this evaluation a model based on fuzzy logic to predict human reliability has been developed. The model includes nine parameters that influence human reliability and provides numerical data for human error probabilities and human reliability analysis in industrial context. The application of the model supports the quantification of accident sequences that comprise the human factor. From the calculation of the probability of a possible accident, and in case this probability turn out to be unacceptably high, measures relative to human factors management can be proposed to increase plant safety. The fuzzy model has been applied to specific accident sequences that correspond to typical tasks in the process industry. Those tasks include loading-unloading procedures, maintenance tasks as well as critical tasks that need to be completed within restricted time. From these applications specific measures to improve human reliability have been proposed.

Τα μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα των τελευταίων δεκαετιών ανέδειξαν το θέμα της υιοθέτησης μέτρων για την ασφάλεια των χημικών εγκαταστάσεων. Την ίδια χρονική περίοδο, το Health and Safety Executive της Μ. Βρετανίας υποστήριζε ότι πολύ μεγάλο ποσοστό των ατυχημάτων που γίνονται στο χώρο εργασίας οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα. Στην πρόβλεψη των ατυχημάτων ιδιαίτερα κρίσιμη παράμετρος είναι ο ανθρώπινος παράγοντας και αυτό οφείλεται στην υποκειμενικότητα των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της ανθρώπινης αξιοπιστίας, μαζί με την έλλειψη και την αβεβαιότητα των δεδομένων που σχετίζονται με τον ανθρώπινο παράγοντα, καθώς και με την πολυπλοκότητα του. Μετά από τη συλλογή δεδομένων, που αφορούν σε βιομηχανικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης στον Ευρωπαϊκό χώρο της πετροχημικής βιομηχανίας, διαπιστώθηκε ότι ο ανθρώπινος παράγοντας συνεισφέρει στην πρόκληση μεγάλου ατυχήματος έως και 38%, ενώ επηρεάζεται από πλήθος παραμέτρων όπως η εκπαίδευση, οι διαδικασίες, η επίβλεψη, το είδος των διεργασιών και η οργάνωση - διαχείριση. Από την επεξεργασία των στοιχείων της Ελληνικής Πετροχημικής Βιομηχανίας προέκυψε ότι το ποσοστό των συμβάντων που αποδίδεται στον ανθρώπινο παράγοντα φτάνει το 46% και στον οργανωτικό παράγοντα το 37% επί του συνόλου των συμβάντων. Με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα κρίνεται απαραίτητη η συμμετοχή του ανθρώπινου παράγοντα στις ακολουθίες ατυχημάτων προκειμένου να εκτιμηθεί η συμβολή του στην πρόκληση και στην εξέλιξη βιομηχανικού ατυχήματος. Για την εκτίμηση αυτή αναπτύχθηκε ένα μοντέλο πρόβλεψης της ανθρώπινης αξιοπιστίας με τη βοήθεια της ασαφούς λογικής. Το μοντέλο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανθρώπινη αξιοπιστία, δίνει αριθμητικά αποτελέσματα για την πιθανότητα ανθρώπινου λάθους και την εκτίμηση της ανθρώπινης αξιοπιστίας σε βιομηχανικό περιβάλλον. Με χρήση του μοντέλου επιτυγχάνεται ποσοτικοποίηση ακολουθιών ατυχημάτων που εμπεριέχουν τον ανθρώπινο παράγοντα. Από τον υπολογισμό της πιθανότητας έλευσης ατυχήματος και όταν η πιθανότητα που υπολογίζεται δεν βρίσκεται σε αποδεκτά επίπεδα μπορούν να προταθούν μέτρα αύξησης της ασφάλειας, τα οποία σχετίζονται με την διαχείριση του ανθρώπινου παράγοντα. Το μοντέλο εφαρμόστηκε σε συγκεκριμένες ακολουθίες ατυχημάτων που αποτελούν τυπικά βιομηχανικές διαδικασίες. Από τις εφαρμογές αυτές, προτείνονται μέτρα βελτίωσης της αξιοπιστίας του ανθρώπινου παράγοντα, τα οποία μπορούν να επιφέρουν μείωση της πιθανότητας πραγματοποίησης βιομηχανικού ατυχήματος.