Αξιολόγηση της ποιότητας της παρεχόμενης αγωγής και φροντίδας σε προσχολικά κέντρα: μια προσέγγιση από τη μεριά του ερευνητή, των παιδαγωγών και των γονέων

Abstract

Developmental research consistently links high-quality education and care with children’s positive overall development and well being. Although the time a child spends in day care, the consistency of care and the type of day care are factors which sometimes are associated with the children’s developmental achievements it is the quality of treatment and daily care itself, which seems to exert the most substantial and direct effects on child’s development. The present study was designed to record and evaluate the quality of education and care provided by preschool settings (day care centres and nursery schools) in the city of Ioannina. More precisely, our objective was to examine, using various means of data collection, structural and procedural aspects of the quality and overall quality of preschool programs. Acknowledging the subjectivity of the concept of quality, this study did not record merely the perspective of the researcher, which is standard practice, but sought to investigate the quality of care and education provided by early childhood educators’ and parents’ perspective, as well. This approach (the use of different means of collecting data and exploring different perspectives) allows creating a comprehensive and objective picture of the quality of education and care children receive. The data of this study confirm to a large extent, previous research data from both Greece and abroad. The level of quality of education and care provided by the preschool settings which constitute the sample is extremely low. The Greek state itself, which is responsible for setting the structural characteristics of quality, seems that it does not give the proper importance to the way day care institutions operate. The data show that the day care centres seem to be considered as being primarily well fare institutions and secondary institution which provide education, as well. Although early childhood educators and parents in the sample seem to give much higher scores than the researcher, as it was expected they place greater emphasis on processes of care. The disappointing results of this study lead to the need to draft proposals and to take immediate measures to improve the level of the quality of education and care and to ensure the best possible start for children.

Η αναπτυξιακή έρευνα συνδέει με συνέπεια την υψηλής ποιότητας αγωγή και φροντίδα με την θετική ολόπλευρη ανάπτυξη και ευημερία των παιδιών. Αν και ο χρόνος που ένα παιδί δαπανά στην ημερήσια φροντίδα, η σταθερότητα της φροντίδας και ο τύπος της ημερήσιας φροντίδας συσχετίζονται ορισμένες φορές με τα αναπτυξιακά επιτεύγματα των παιδιών, είναι η ίδια η ποιότητα της ημερήσιας αγωγής και φροντίδας, η οποία φαίνεται να ασκεί τις πιο ουσιαστικές και άμεσες επιδράσεις την ανάπτυξη των παιδιών. Η παρούσα μελέτη είχε ως στόχο την καταγραφή και αξιολόγηση της ποιότητας της παρεχόμενης αγωγής και φροντίδας από τους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς της πόλης των Ιωαννίνων. Αναλυτικότερα στόχος μας ήταν να εξετάσουμε, με τη χρήση διαφόρων μέσων συλλογής δεδομένων, τις δομικές και διαδικαστικές πτυχές της ποιότητας και τη σφαιρική ποιότητα των προσχολικών προγραμμάτων. Αναγνωρίζοντας την υποκειμενικότητα της έννοιας τη ποιότητας, η παρούσα μελέτη δεν περιορίσθηκε στην προοπτική του ερευνητή, η οποία συνιστά συνήθη πρακτική, αλλά επεδίωξε τη διερεύνηση της ποιότητας και από τη προοπτική των βρεφονηπιοκόμων και των γονέων. Η προσέγγιση αυτή (η χρήση διαφορετικών μέσων συλλογής δεδομένων και η διερεύνηση διαφόρων προοπτικών) επιτρέπει να δημιουργηθεί μια σφαιρική και αντικειμενική εικόνα για την ποιότητα της αγωγής και φροντίδας που δέχονται τα παιδιά. Τα δεδομένα της παρούσας έρευνας επιβεβαιώνουν σε μεγάλο βαθμό, προηγούμενα ερευνητικά δεδομένα που προέρχονται τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Το επίπεδο της ποιότητας της παρεχόμενης αγωγής και φροντίδας από τους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς του δείγματος είναι εξαιρετικά χαμηλό. Η ίδια η ελληνική πολιτεία, η οποία είναι υπεύθυνη για την ρύθμιση των δομικών χαρακτηριστικών της ποιότητας, φαίνεται πως δεν δίδει στο θεσμό την αρμόζουσα σημασία. Τα δεδομένα, αποδεικνύουν ότι ο παιδικός σταθμός φαίνεται να θεωρείται κατεξοχήν θεσμό παροχής φροντίδας και δευτερευόντως θεσμός παροχής αγωγής. Αν και οι παιδαγωγοί και οι γονείς του δείγματος φαίνεται να αποδίδουν σαφώς υψηλότερες βαθμολογίες σε σύγκριση με τον ερευνητή, όπως ήταν αναμενόμενο δίνουν έμφαση στις διαδικασίες φροντίδας. Τα απογοητευτικά αποτελέσματα της παρούσας μελέτης οδηγούν στην ανάγκη διατύπωσης προτάσεων και στη λήψη άμεσων μέτρων προκειμένου να βελτιωθεί το επίπεδο τη ποιότητας της παρεχόμενης αγωγής και φροντίδας και να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή αρχή για τα παιδιά.