Μελέτη γονιδιακών πολυμορφισμών στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία της παιδικής ηλικίας

Abstract

Several studies have revealed an association between both the risk and the treatment outcome of acute lymphoblastic leukemia (ALL) with polymorphisms located in genes encoding for enzymes which are involved in various metabolic pathways. Such an example is MTHFR, an enzyme which plays a role in the folic acid metabolism. Two common single nucleotide polymorphisms (SNPs) have been characterized in the MTHFR gene at nucleotide positions 677 (C→T) and 1298 (A→C). Another example is the RFC, an anion exchanger which transports both folate and methotrexate (MTX) into cells. The gene encoding RFC has been proved polymorphic at position 80 (G→A). Under scrutiny have also been lately the cytochromes P-450, CYP3A4 and CYP3A5 enzymes have been proved polymorphics at nucleotide positions -392 (CYP3A4*1B A→G) and 22893 (CYP3A5*3 G→A) respectively. In our study, the presence of the MTHFR, RFC, CYP3A4 and CYP3A5 SNPs was examined in 35 children with ALL and in 48 healthy adults (control group) with Cretan origin. Moreover the association between the MTHFR and RFC SNPs and the presence of MTX-related mucositis hepatotoxicity (established from average values of AST, ALT and GGT) and hematological toxicity (established from the average values of HGB, PLTs and WBCs) as well as the association between the CYP3A4 and CYP3A5 SNPs and neurotoxicity due to vincristine administration, were also studied. The possible correlation between the SNPs in the genes examined and the susceptibility to ALL was examined using PCR/RFLP based approaches. The analysis was performed considering only higher grade toxicity using the CTC AE v4 from the NCI. Regarding the MTHFR 677SNP there was a statistically borderline significant association between the carriers of C677T polymorphism and the decrease in the WBC count after the IV administration of methotrexate (p=0.050). Moreover a statistically marginal significant correlation between the A1298C polymorphism and normal AST and ALT values (p=0.065 and p=0.053 respectively) was also revealed. The results for the Al 298C polymorphism showed a statistically significant non-predisposing role of the A allele (A1298A+A1298C) regarding hepatotoxicity as expressed by AST values (p=0.039). Our study also revealed that the MTHFR A1298C / RFC G80A genotype had a non-predisposing role regarding the susceptibility to ALL (p=0.035).

Μελέτες έχουν αναδείξει τη συσχέτιση των πολυμορφισμών γονίδιων τόσο με τον κίνδυνο εμφάνισης οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας (ΟΛΛ), όσο και με την τοξικότητα από τη χημειοθεραπεία. Τέτοια παραδείγματα είναι οι πολυμορφισμοί γονίδιων που κωδικοποιούν ένζυμα που μετέχουν στον κύκλο του φυλλικού οξέος όπως το MTHFR που παρουσιάζει δύο κοινούς σημειακούς πολυμορφισμούς (SNPs) στις νουκλεοτιδικές θέσεις 677 (C→T) και 1298 (A→C) και το RFC με SNP στη θέση 80 (G→Α). Υπό μελέτη είναι επίσης οι πολυμορφισμοί των γονίδιων που κωδικοποιούν ένζυμα της υποοικογένειας CYP3A (CYP3A4 & CYP3A5). Ο πιο κοινός πολυμορφισμός του CYP3A4 εντοπίζεται στην θέση -392 της 5 ρυθμιστικής περιοχής (CYP3A4*1B A→G) και του CYP3A5 στη θέση 22893 (CYP3A5*3 G→A). Στην παρούσα μελέτη εξετάστηκε η παρουσία των SNPs των MTHFR RFC CYP3A4 και CYP3A5 σε 35 παιδιά με ΟΛΛ που κατάγονται από την Κρήτη και έγινε σύγκριση με το ποσοστό εμφάνισης των πολυμορφισμών στην ομάδα ελέγχου την οποία αποτελούσαν 48 υγιείς ενήλικες από την ίδια περιοχή. Ο έλεγχος της παρουσίας των πολυμορφισμών έγινε με PCR/RFLP αντιδράσεις. Καταγράφηκαν επίσης οι παρενέργειες {στοματίτιδα, αιματολογική τοξικότητα (τιμές HGB, PLTs και WBCs) και ηπατοτοξικότητα (τιμές AST, ALT και γGT)} που εμφάνισαν παιδιά που έλαβαν ίδια δόση μεθοτρεξάτης (MTX) και η σχέση τους με τους πολυμορφισμούς των MTHFR & RFC καθώς και η συσχέτιση της νευροτοξικότητας από τη χορήγηση ίδιας δόσης βινκριστίνης (VCR) με τους πολυμορφισμούς των CYP3A4 & CYP3A5. Οι βαθμοί της τοξικότητας καθορίστηκαν με βάση τα CTCAE ν4 του NCI. Τόσο για τη MTX οσο και για την VCR λήφθηκε υπόψη ο μεγαλύτερος βαθμός τοξικότητας. Όσον άφορα τον πολυμορφισμό του MTHFR στη θέση 677 προέκυψε οριακά στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του γονότυπου C677T και της εμφάνισης αιματολογικής τοξικότητας (πτώση αριθμού WBCs) μετά την χορήγηση MTX (p=0.050) ενώ για τον πολυμορφισμό του MTHFR στη θέση 1298 παρατηρήθηκε οριακά στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του γονότυπου A1298C και της αποφυγής ηπατοτοξικότητας σχετιζόμενης με την αύξηση των επίπεδων των AST & ALT (p=0.065 και 0.053 αντίστοιχα). Τα αποτελέσματα ανέδειξαν στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των φορέων του Α αλληλίου (A1298A+A1298C) και της προστασίας από την εμφάνιση ηπατοτοξικότητας η οποία εκφράζεται με την άνοδο των επίπεδων του AST (p=0.039). Τέλος, ο συνδυασμός MTHFR A1298C/ RFC G80A φαίνεται να παρουσιάζει προστατευτικό ρόλο στον πληθυσμό μας όσον αφορά στην πρόκληση ΟΛΛ (p=0.035).