Οι υδρόμυλοι της Μακεδονίας

Abstract

The thesis aims to record and document the existing water-driven grinding mills of Macedonia. The research was based on field trips, where mills were documented through designs and photographs. People who worked, owned or used the watermill where interviewed when this was possible. The research outturns were analyzed and further documented on Greek and foreign relevant literature. The research incorporated 279 watermills. Most of them were driven by small water streams and were placed inside the settlements. The basic type of watermill that was recorded in Macedonia was the one-room, ground floor building, roofed with four-aisled tile roof. The watermills of Macedonia were mainly driven by horizontal waterwheels. The dominance of the horizontal waterwheel -mainly constructed of metal- was reasonable for the small autarchic, rural settlements of Macedonia. It was more easy and cheap to grind with horizontal waterwheels which were cheaper and easier in their installation and conservation and they didn't need any specialized foremen. The millstones recorded in Macedonia were artificial, made in workshops in Thessaloniki. The watermills of Macedonia stopped working during the '50's and where replaced from oil-driven mills and then from roller-mills.

Η εργασία έχει στόχο την καταγραφή και τεκμηρίωση των υδροκίνητων αλεστικών εργαστηρίων της Μακεδονίας, στο πλαίσιο ξένων και ελληνικών παραδειγμάτων. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν η επιτόπια έρευνα με αποτυπώσεις, φωτογραφική τεκμηρίωση και συνεντεύξεις και η βιβλιογραφική έρευνα στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Στην εργασία περιλαμβάνονται 279 υδρόμυλοι. Από αυτούς οι περισσότεροι κινούνται με νερό που προέρχεται από ρέματα και βρίσκονται εντός των ορίων των οικισμών. Τυπολογικά η πλειοψηφία των υδρόμυλων της Μακεδονίας ανήκει στον τύπο του ισογείου μονόχωρου εργαστηρίου με έναν ή δύο αλεστικούς μηχανισμούς. Επίσης εμφανίζονται εργαστήρια με ένα ή περισσότερα δωμάτια, τα οποία χρησιμοποιούνται για την διαμονή του χρήστη και ως αποθηκευτικοί χώροι. Οι αλεστικοί μηχανισμοί στην πλειοψηφία των εργαστηρίων της Μακεδονίας κινούνται με οριζόντιο υδροτροχό ο οποίος επικράτησε του κατακόρυφου υδροτροχού στους μικρούς αυτάρκεις γεωργοκτηνοτροφικούς οικισμούς της Μακεδονίας, καθώς ήταν ευκολότερος και φθηνότερος στην εγκατάσταση και τη συντήρησή του. Οι μυλόπετρες που εντοπίστηκαν ήταν κυρίως τεχνητές, κατασκευασμένες σε εργαστήρια της Θεσσαλονίκης. Λίγοι υδρόμυλοι λειτουργούν ακόμη κυρίως περιστασιακά καθώς εκτοπίστηκαν στα μέσα της δεκαετίας του '50 από τους πετρελαιοκίνητους αρχικά πετρόμυλους και στην συνέχεια από τους κυλινδρόμυλους.