Η εκπαίδευση στη Λέσβο κατά την τελευταία περίοδο της οθωμανοκρατίας (1800-1912)

Abstract

This dissertation attempted to scrutinize in a systematic way the development of the education in the island of Lesvos during the last period of the Turkish rule (1800-1912). The study and elaboration of the existed archives as well as the written sources permitted the approach of this period. The conclusions the research has come are given next: 1) During the period we study took place a great development of the educational net of the greek-orthodox community. 2) The administration and supervising of the schools were exercised by the local community under the higher command of the patriarchate. 3) The school had been the path through which a strong national identification was cultivated. 4) The educational systems that had been implemented was firstly the mutually instructive method and after 1880 the straight instruction. 5) The dominant pedagogy was that of the subjugation and punishment. 6) Classicism and worship of antiquity prevails. 7) The schools of the Moslem community had a slower development. 8) French schools attracted a great number of the higher class of the island and provoked reactions from the heads of the Greek community.

Η παρούσα διατριβή επεχείρησε να διερευνήσει με τρόπο συστηματικό την παγίωση και ανάπτυξη του εκπαιδευτικού δικτύου στη Λέσβο κατά την τελευταία περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας (1800-1912). Η μελέτη αποδελτίωση και επεξεργασία του διασωθέντος αρχειακού υλικού αλλά και των πρωτογενών και δευτερογενών πηγών αποτέλεσαν το μέσο για την όσο το δυνατόν πληρέστερη προσέγγιση της περιόδου αυτής. Για την ερμηνεία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν αναλυτικά εργαλεία από την Παιδαγωγική, την Ανθρωπολογία και την Κοινωνιολογία. Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε είναι τα εξής: 1. Κατά την περίοδο που εξετάζουμε σημειώθηκε μια μεγάλη ανάπτυξη του εκπαιδευτικού δικτύου της ελληνορθόδοξης κοινότητας. 2. Τη διοίκηση και εποπτεία των σχολείων είχαν οι κατά τόπους κοινότητες υπό την υψηλή επίβλεψη του Πατριαρχείου. 3. Το σχολείο αποτέλεσε το δίαυλο μέσα από τον οποίο επιχειρήθηκε να καλλιεργηθεί μια ισχυρή εθνική ταυτότητα. 4. Τα εκπαιδευτικά συστήματα που εφαρμόστηκαν ήταν το αλληλοδιδακτικό και το συνδιδακτικό. 5. Η κυρίαρχη παιδαγωγική είναι η παιδαγωγική του αυταρχισμού και της καθυπόταξης. 6. Κυριαρχεί ο κλασικισμός και η αρχαιολατρία. 7. Τα σχολεία της μουσουλμανικής κοινότητας αναπτύσσονται με πολύ βραδύτερους ρυθμούς. 8. Τα γαλλικά σχολεία αποτέλεσαν πόλο έλξης των εύπορων στρωμάτων και δημιούργησαν αντιδράσεις εκ μέρους της ελληνικής κοινότητας.