Χωροχρονική μεταβολή των αγρολιβαδικών χρήσεων γης και οι επιπτώσεις τους στο τοπίο

Abstract

This thesis investigated the spatiotemporal changes of agropastoral landscapes, caused by animal husbandry, using the area of Sykia, Chalkidiki, Greece as study area. The research questions were: • How animal husbandry and in particular, the spatial distribution of sheds affects landscape structure in areas covered by ranglends dominated by sclerophyllous evergreen species; • What kind of temporal changes can animal husbandry, particularly grazing, can cause to these landscapes; • Which is the optimum stocking rate distribution for an heterogeneous and stable landscape of this kind; The research on landscape structure was based on shrub cover mapping from aerophotographs of 1993 using four shrub cover classes. The landscape around the sheds was divided in 5 distance zones around each shed, with every zone having a width of 300 m. For the description of landscape structure 12 landscape indices were calculated for each of these zones. Temporal effects of animal husbandry on the landscape were investigated by mapping land cover from 1993 aerophotographs and from an Aster satellite image of 2003. Results saw that: a) sheds have a significant effect on landscape structure, forming a circular structure with the shed as the core Influence of the shed presented a negative gradient from the shed to the periphery of the circle, b) the magnitude of shed's effect on shrub cover is related with the number of animals and is leveling down with increasing distance from the shed, c) in these landscapes, the maximum heterogeneity and the most characteristic mosaic features appear in the middle of the maximum distance that grazing animals walk every day In these spots stocking rate is medium, and d) a relative stable number of grazing animals can maintain stability in agropastoral landscapes, despite low fluctuations in grazing regime, due to the dynamic equilibrium of these landscapes.

Η διδακτορική διατριβή πραγματεύεται τις χωροχρονικές μεταβολές στα τοπία με αγρολιβαδικές χρήσεις γης, που οφείλονται στην επίδραση της κτηνοτροφίας με περιοχή μελέτης τη Συκιά Χαλκιδικής. Η παρούσα έρευνα εξέτασε τα ακολούθα ερωτήματα: • Πως επιδρά η κτηνοτροφία και, πιο συγκεκριμένα, η κατανομή των στανών στη δομή των τοπίων βοσκόμενων θαμνώνων αείφυλλων πλατύφυλλων ειδών, • Ποια είναι η διαχρονική επίδραση της κτηνοτροφίας και, ειδικότερα, της βόσκησης στα τοπία αυτά και, • Ποια είναι η άριστη κατανομή της βοσκοφόρτωσης στον χώρο, προκειμένου να εξασφαλισθεί ένα ετερογενές και σταθερό τοπίο; Η έρευνα της δομής του τοπίου γύρω από τις στάνες βασίστηκε στη χαρτογράφηση της θαμνοκάλυψης σε τέσσερις κλάσεις κάλυψης από αεροφωτογραφίες του 1993 και στον υπολογισμό 12 δεικτών δομής του τοπίου, σε 5 περιμετρικούς κύκλους πλάτους 300 μ. γύρω από κάθε στάνη. Η έρευνα των μεταβολών στο χρόνο έγινε μεταξύ των ετών 1993 και 2003. Για το 1993 χρησιμοποιήθηκαν οι προαναφερθείσες αεροφωτογραφίες, ενώ για το 2003 χρησιμοποιήθηκε δορυφορική εικόνα Aster του έτους αυτού. Από τα αποτελέσματα της έρευνας προέκυψε ότι: α) οι στάνες επιδρούν στη δομή των τοπίων σε έναν κύκλο με πυρήνα τη στάνη. Η επίδραση εξασθενεί από τη στάνη-πυρήνα προς την περιφέρεια του κύκλου, β) η ένταση της επίδρασης κάθε στάνης στην κάλυψη με θαμνώδη βλάστηση εξαρτάται από τον αριθμό των ζώων που φιλοξενεί και ο βαθμός επίδρασης μειώνεται όσο μεγαλώνει η απόσταση από τη στάνη, γ) στα τοπία αυτά η μεγαλύτερη ετερογένεια και η πιο χαρακτηριστική δομή τοπίου μωσαϊκού εμφανίζεται στο μέσο της μέγιστης απόστασης που διανύουν τα ζώα σε ημερήσια βάση. Στις θέσεις αυτές η βοσκοφόρτωση είναι μέτρια, και δ) η διατήρηση ενός σχετικά σταθερού αριθμού βοσκόντων ζωών μπορεί να συμβάλλει στη σταθερότητα των τοπίων με αγρολιβαδικές χρήσεων γης, παρά τις μικρές διακυμάνσεις του καθεστώτος βόσκησης που ενδέχεται να υπάρξουν, λόγω της δυναμικής ισορροπίας στην οποία βρίσκονται τα τοπία αυτά.