Οι παιδαγωγικές απόψεις των Ανδρέα Καρκαβίτσα - Νώντα Έλατου όπως προβάλλονται στα αναγνωστικά τους

Abstract

The readers teach the Greek language and contribute decisively in the formation to the children’s characters. The readers in the 1917 reformation turn towards the New Education under the guidance of Triantafillidou, Delmouzou and Glinou. Andrew Karkavitsas author and advocate of demotic offers the pedagogical reading matters and Nonda Elatos educator with studies in Germany and influenced by the contemporary educational thought, contributes essentially to that. We would dare name them the forerunners of the New Education. The knowledge in the historical progress concerning education helps a lot in the understanding of today’s perception and our position. Being suitable in education concerns parents and children directly as much as society generally in order to design the services better which are occupied with the children’s education. The present research and the criticism of the schools manual is not Pedagogical but “parapedagogical”. The method which was used is the analysis of the content. The sample of the study is: (1) A’. The Reader of the Third Grade “The times of Alexander the Great”. (2) The rade of the Fourth Grade (a) Our country, (b) “The variety of white grapes”. (3) The reader of the Fourth Grade “Digenis Akritas”. B’. 1. Children’s Stories”, 2. “Pragmatistic Stories”. The categories that were analysed are: The educational (national, morally, religious, environmental, health, aesthetics, music), the means of education (fees, imitation of the original, disorder, disobedience, encouragement, games, trips) and illustrations. From the research we conclude that children are brought up in a patriarchal and democratic organized family, love their coutry being far away from nationalism and honor their religion. In the text the social fellowship is excluded but intercultural education is shown, respect is cultivated in the differences and the environment. The means of education which is shown educates the whole child because it experiences the new educational philosophy of our times which has in the centre the child and his world. The illustration contributes essentially in understanding the text. It is obvious that the educational and psychological ideas of the task as the authors’ agelessness in the first two levels of education.

Τα αναγνωστικά διδάσκουν την ελληνική γλώσσα και συμβάλλουν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών. Τα αναγνωστικά της μεταρρύθμισης του 1917 στρέφονται προς τη Νέα Αγωγή υπό την καθοδήγηση του Τριανταφυλλίδη, Δελμούζου και Γληνού. Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας λογοτέχνης και δημοτικιστής, προσφέρει τα παιδαγωγικά αναγνώσματα και ο Νώντας Έλατος παιδαγωγός με σπουδές στη Γερμανία και επηρεασμένος από τη σύγχρονη παιδαγωγική σκέψη, συμβάλλει ουσιαστικά σε αυτό. Θα τολμούσαμε να τους ονομάσουμε προδρόμους της νέας αγωγής. Η γνώση των ιστορικών εξελίξεων σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση βοηθάει σημαντικά στην κατανόηση των σημερινών αντιλήψεων και στάσεων όλων μας. Η παιδαγωγική καταλληλότητα ενδιαφέρουν άμεσα τόσο τους γονείς των παιδιών, όσο και την κοινωνία γενικότερα για να σχεδιάσουμε καλύτερα τις υπηρεσίες που ασχολούνται με την εκπαίδευση του παιδιού. Με την παρούσα έρευνα επιχειρείται η παιδαγωγική προσέγγιση των αναγνωστικών, γιατί ως τώρα τα κίνητρα της έρευνας και της κριτικής των σχολικών εγχειριδίων δεν είναι παιδαγωγικά αλλά «παραπαιδαγωγικά». Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι η ανάλυση περιεχομένου. Το δείγμα της μελέτης είναι: Α΄. 1. Αναγνωστικό Γ΄Δημοτικού «Στον καιρό του Μεγάλου Αλεξάνδρου». 2. Αναγνωστικά Δ΄Δημοτικού α) «Η πατρίδα μας», β) «Το ροζάκι σταφύλι». 3. Αναγνωστικό E' Δημοτικού «Διγενής Ακρίτας». Β΄1. «Διηγήματα Παιδικά». 2. «Διηγήματα Πραγματογνωστικά». Οι κατηγορίες που αναλύθηκαν είναι: Η αγωγή (εθνικη, ηθική, θρησκευτικη, περιβαλλοντική, υγείας, ειδική, διαπολιτισμική, οικογενειακή, φυσική, αισθητική, μουσική), τα μέσα αγωγής (αμοιβές, μίμηση προτύπων, αξάξια-απειθαρχία, ενθάρρυνση, παιχνίδι, εκδρομές) και η εικονογράφηση και τα συμπεράσματα είναι: Τα παιδιά μεγαλώνουν σε μια πατριαρχική και δημοκρατικά οργανωμένη οικογένεια. Αγαπούν την πατρίδα τους μακριά από εθνικισμούς, εξαιρούν την κοινωνική αλληλεγγύη και τιμούν τη θρησκεία τους. Συμβάλλουν στην διαπολιτισμική αγωγή, καλλιεργούν το σεβασμό στη διαφορετικότητα και στο περιβάλλον. Εκφράζουν τη νέα παιδαγωγική φιλοσοφία της εποχής, η οποία έχει στο κέντρο της το παιδί και τον κόσμο του και κυριαρχείται από αντιαυταρχικό πνεύμα, συλλογικότητα και κοινωνικότητα. Η εικονογράφηση συμβάλλει ουσιαστικά στην κατανόηση του κειμένου. Είναι φανερές οι παιδαγωγικές και οι ψυχολογικές ιδέες του έργου καθώς και η διαχρονικότητα των συγγραφέων στις δύο πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης.