Το περιοδικό Τα Νέα Γράμματα: 1935-1940, 1944-1945

Abstract

Η λογοτεχνική επιθεώρηση Τα Νέα Γράμματα άρχισε να εκδίδεται τον Ιανουάριο του 1935, δεκαεννέα μήνες, δηλαδή, πριν από την επιβολή στην Ελλάδα της δικτατορίας του Ι. Μεταξά (4 Αυγούστου 1936) και συνέχισε να κυκλοφορεί μέχρι και την άνοιξη του 1940, λίγους μήνες, δηλαδή, πριν από την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Στην Εισαγωγή της διατριβής πραγματοποιείται μία ιστορική αναδρομή στον ελληνικό μεσοπόλεμο και στην πνευματική παράδοση του διαλόγου μεταξύ των αστικών και αριστερών περιοδικών λόγου και τέχνης που διακόπηκε στη δεκαετία του 1930 με την απαγόρευση της κυκλοφορίας των δεύτερων. Η ίδρυση των Νέων Γραμμάτων έγινε από μία ομάδα φιλόδοξων αστών διανοουμένων και λογοτεχνών με επικεφαλής τον Γιώργο Κατσίμπαλη. Στο Πρώτο Μέρος της διατριβής και στα δύο Επίμετρα παρατίθενται άγνωστα και αδημοσίευτα μέχρι σήμερα τεκμήρια για τους συνεργάτες και τις συνθήκες της έκδοσης του περιοδικού, τα έσοδα και τα έξοδα, την κυκλοφορία των τευχών στις πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, τις τυπογραφικές εργασίες κ.ά.. Τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα στο Αρχείο Γ. Κ. Κατσίμπαλη, όπως και σε άλλα Αρχεία. Στα δύο επόμενα μέρη της διατριβής μέσα από τη φιλολογική ανάλυση της ύλης των Νέων Γραμμάτων διαπιστώνεται το είδος και το περιεχόμενο της παρέμβασης τους στη λογοτεχνία. Στα αντίστοιχα κεφάλαια, πρώτα για την ποίηση και ύστερα για την πεζογραφία, σταθμίζεται ο θεωρητικός και κριτικός λόγος του διευθυντή Αντρέα Καραντώνη και των λοιπών συνεργατών για αισθητικά και ευρύτερα πνευματικά θέματα όπως η γλώσσα και η ελληνικότητα, η λογοτεχνική παράδοση και τα πρωτοποριακά κινήματα, τα ποιητικά ρεύματα και τα αφηγηματικά είδη, και εντοπίζεται το ιδεολογικό υπόβαθρο των θέσεων και των κριτικών τους επίσης, αναλύονται τα κείμενα πρωτότυπης ελληνικής ποίησης και πεζογραφίας που φιλοξενούνται, όπως και οι μεταφράσεις ξένης ποίησης, και ερμηνεύονται οι επιλογές, αλλά και οι αποκλεισμοί του περιοδικού. Η πρώτη περίοδος της κυκλοφορίας των Νέων Γραμμάτων συγκρίνεται με τη βραχεία επανέκδοση τους (1944-1945) και αποτιμάται συνολικά ο ρόλος που διαδραμάτισαν στα ελληνικά πνευματικά δρώμενα.