Συζητήσεις και αντιπαραθέσεις σχετικά με τις προσπάθειες φυσικοχημικής ερμηνείας της δράσης των φαρμάκων στα πλαίσια των διαφορετικών κατευθύνσεων της ιατρικής σκέψης κατά τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα

Abstract

The aim of this thesis is to define the limits of the opponents arguments as well as the coherent rebuttal in relation to the efforts made, about the explanation of drug action, the rules that the treatment must based on and the selection of the right remedy or treatment itself. Firstly, there is an effort to associate the 19th century with the previous (17th and 18th century). Secondly, there is an effort to present the conflicts that appear mainly at the French school from the beginning of the 19th century to the first half of it. The development of the experimental pharmacology, the introduction and use of new medicines - purely chemical substances - that are isolated from the previous natural substances is examined as well as the new conflicts that appear and the parallel crisis that take place the same period and the skepticism and the nihilistic outlooks having to do with the effectiveness of all medicines. There is examined too, the establishment of homoeopathy and the conflicts between conventional and homoeopathic doctors about the doctrines and evidences of this system. Also, there is a research about the interaction between conventional and homoeopathic medicines. In the end of the 19th century the discussions and conflicts that turned up are due to the introduction of vaccines and serums (which are not chemical substances but biological products). The arguments take place among the supporters of bacteriology and their opponents as well as among the bacteriologists themselves. At last the procedure of the introduction of “nosodes” in Homoeopathy is analyzed as well as the conflicts between the supporters and opponents of these medicines, which are also biological products.

Ο σκοπός της συγκεκριμένης διατριβής είναι να γίνουν αντιληπτά τα όρια στα επιχειρήματα των αντιπάλων όπως και στη συγκροτημένη αντίκρουσή τους σχετικά με τις προσπάθειες ερμηνείας της δράσης του φαρμάκου και τους κανόνες στους οποίους βασίζεται η επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου ή θεραπείας. Αρχικά γίνεται προσπάθεια να συσχετισθεί ο 19ος αιώνας με τους δύο προηγούμενους (17ος και 18ος αιώνας). Εν δεύτεροις γίνεται προσπάθεια να παρουσιασθούν οι αντιπαραθέσεις που παρουσιάστηκαν κυρίως στη Γαλλική Σχολή από τις αρχές του 19ου έως περίπου το πρώτο μισό του. Εξετάζεται η ανάπτυξη της πειραματικής φαρμακολογίας, η εισαγωγή και χρήση των νέων φαρμάκων - καθαρή ή χημική ουσία - που απομονώθηκαν από τις προηγούμενες φυσικές φαρμακευτικές ύλες, καθώς και η παράλληλη κρίση που συνέβαινε την ίδια περίοδο και ο σκεπτικισμός και οι μηδενιστικές αντιλήψεις που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα όλων των φαρμάκων. Εξετάζεται επίσης η εισαγωγή της Ομοιοπαθητικής (και οι αντιπαραθέσεις μεταξύ συμβατικών και ομοιοπαθητικών γιατρών σχετικά με τη θεωρία και τις αποδείξεις αυτού του νέου συστήματος). Επίσης ανιχνεύονται οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ συμβατικών και ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Στο τέλος του 19ου αιώνα οι συζητήσεις και αντιπαραθέσεις που εμφανίστηκαν σχετίζονται με την εισαγωγή των εμβολίων και των ορών που δεν είναι όμως χημικές ουσίες αλλά βιολογικά προϊόντα. Οι αντιπαραθέσεις γίνονται μεταξύ των υποστηρικτών της βακτηριολογίας και των αντιπάλων τους, όπως επίσης και μεταξύ των ίδιων των βακτηριολόγων ειδικά μεταξύ της Γαλλικής και Γερμανικής σχολής. Τέλος, αναλύεται η διαδικασία εισαγωγής των «νοσωδών» στην Ομοιοπαθητική καθώς και οι αντιπαραθέσεις μεταξύ υποστηρικτών και αντιπάλων των φαρμάκων αυτών που είναι επίσης βιολογικά προϊόντα.