Ο ναός του Πρωτάτου: ιστορία και αρχιτεκτονικές μεταμορφώσεις

Abstract

Object the determination of the construction history of the Protaton by recording and processing: a) historical testimony, b) structural observations, c) comparative indicators/evidence of an archaeological nature. The main conclusions of the study concern the Byzantine period (3 construction phases). More specifically they consist of the documentation and reconstruction of: A. The initial structure (964 A.D.) a particular form of cross shaped timber roofed basilica strongly influenced by the cross inscribed model. The groundplan marked out with the fathom as module. Β. Reconditioning of the superstructure and roof after the great earthquake of 1231 an event noted and established in the study an arrangement which belongs to the context of the typological innovations of the 13th century (transverse vault etc.). C. The construction phase before the Paleologan wall paintings were executed (ca 1290 A.D.). The general shape of the roof approaches that of the three aisled timber roofed basilicas. The central nave is covered with a wooden barrel vault decorated with icons of the Pantokrator, Angels and so on by the artist Panselinos.

Αντικείμενο η εξακρίβωση της οικοδομικής ιστορίας του Πρωτάτου μέσα από την καταγραφή και επεξεργασία: α) ιστορικών μαρτυριών, β) δομικών παρατηρήσεων και γ) συγκριτικών ενδείξεων-αποδείξεων αρχαιολογικού χαρακτήρα. Τα κυριότερα πορίσματα της μελέτης αφορούν στην βυζαντινή περίοδο (3 οικοδομικές φάσεις). Συγκεκριμένα συνίστανται στην τεκμηρίωση και αναπαράσταση: Α. Της αρχικής μορφής (964 μ.Χ.). Μιας ιδιότυπης σταυρόσχημης ξυλόστεγης βασιλικής με έντονη επίδραση του τύπου των σταυροειδών εγγεγραμμένων, (unicum). Δομική χάραξη με εμβατή την οργυιά. Β. Της μετασκευής ανωδομής και στέγης μετά τον επισημαινόμενο και πιστοποιούμενο στη μελέτη μεγάλο σεισμό του 1231. Μιας διάρθρωσης που εντάσσεται στο πλαίσιο των τυπολογικών καινοτομιών του 13ου αιώνα (σταυρεπίστεγοι κλπ.). Γ. Της οικοδομικής φάσης πριν από την παλαιολόγεια τοιχογράφηση (περ. 1290 μ.Χ.). Η γενική μορφή της στέγης προσεγγίζει εκείνη των τρίκλιτων ξυλόστεγων βασιλικών. Το μεσαίο κλίτος καλύπτεται από ξυλόπηκτη καμάρα τοιχογραφημένη από τον Πανσέληνο με τον Παντοκράτορα, δορυφορούντες Αγγέλους κλπ.