Η προσέγγιση ΕΕ-Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα υπό το πρίσμα της αλληλεξάρτησης

Abstract

Η διατριβή εμπίμπτει στους επιστημονικούς κλάδους των διεθνών σχέσεων και της διεθνούς πολιτικής οικονομίας. Πραγματεύεται τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα και αποπειράται να ερμηνεύσει και να αναλύσει το διττό, συνεργατικό και συγκρουσιακό, χαρακτήρα της προσέγγισής τους. Προς τούτο υιοθετεί ένα νεο-φιλελεύθερο θεωρητικό πλαίσιο, εδραζόμενο στην έννοια της αλληλεξάρτησης, και χρησιμοποιεί τις έννοιες της ευαισθησίας και της ευπάθειας. Υποστηρίζει ότι η ευαισθησία των δύο πλευρών στον ενεργειακό τομέα, και η ασύμμετρη ευπάθεια των χωρών της «νέας» Ευρώπης απέναντι στη Ρωσία, αποτελούν τους λόγους που οδηγούν τις δύο πλευρές σε συγκρουσιακές κινήσεις (π.χ., κινήσεις απεξάρτησης, διακοπές προμηθειών, εκβιαστικές πολιτικές, απελευθέρωση αγορών κλπ.). Ωστόσο, η συνεργασία ΕΕ και Ρωσίας παραμένει σταθερή. Η αμοιβαία ευπάθεια των δύο πλευρών θεμελιώνει την ανάγκη για συνεργασία και εξηγεί τη διατήρηση και ενίσχυσή της (π.χ., διατήρηση και ανανέωση συμβολαίων, αύξηση εμπορευόμενων ποσοτήτων, επίλυση ενεργειακών ζητημάτων κλπ.). Συμπληρωματικά προς τα παραπάνω εξετάζεται και ο ρόλος των υπερεθνικών ιδιωτικών ενεργειακών επιχειρήσεων που διαμεσολαβεί το ευρω-ρωσικό ενεργειακό εμπόριο και συνήθως αποτελεί παράγοντα που συμβάλλει στη διατήρηση της στενής συνεργασίας ΕΕ και Ρωσίας. Η καινοτομία της διατριβής έγκειται στη δημιουργία ενός πρωτότυπου θεωρητικού πλαισίου. Αν και βασίζεται φυσικά σε έννοιες που έχουν ορίσει και αναπτύξει άλλοι αναλυτές (Robert Keohane και Joseph Nye), τις χρησιμοποιεί με πρωτότυπο τρόπο για να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που εξετάζει. Παράλληλα, ενσωματώνει και την ανάλυση μη κρατικών δρώντων, των ιδιωτικών υπερεθνικών επιχειρήσεων, για να συμπληρώσει την εξέταση της ενεργειακής προσέγγισης ΕΕ και Ρωσίας. Δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά αλλού αυτό το θεωρητικό πλαίσιο, πόσω μάλλον για την ανάλυση και ερμηνεία των σχέσεων ΕΕ και Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα.