Οι ψυχικά ανθεκτικοί μετανάστες και παλιννοστούντες έφηβοι μαθητές: προστατευτικοί παράγοντες και παράγοντες επικινδυνότητας

Abstract

Being immigrant is considered a stressful experience for children and adolescentsbecause they have to adjust m two different cultural environments (Ward Bochner &Furnham 2001) However many studies have shown that the majority of them areresilient and succeed usually to cope with adverse conditions of development andadjust positively m their new environment (Motti- Stefanidi 2005) Resilience refersto patterns of positive adaptation in the context of significant nsk or severe adversityand does not consist a permanent trait of personality (Masten an& Coatsworth 1998)The aims of the present study were to a) identify resilient and vulnerablenative Greek and immigrant adolescents, and b) to examine the influence of personalfactors, as self efficacy expectancies locus of control etc m a search of factors thatmediate or intensify the effects of stressThe sample consisted of 1061 native Greek and immigrant adolescentsrecruited from four high schools m the broader Athens area Ages ranged from 11 7 to16 1 years for native Greek adolescents and from 11 7 to 17 6 years for immigrantadolescents 588 (55 4%) were native Greek and 473 (44 6%) were immigrants/remigrants 136 (30 2%) of them were born in Albania 229 (50 9%) were born in former U S S R and 85 (12 7%) were born in Greece (second generation immigrants)535 students were boys (50 1%) and 529 were girls (49 1%)The following were used as criteria for the measurement of school competencea) school grades in subjects of language and science (the means of grades in therespective courses) b) Absenteeism c) Teacher's evaluations, according to aquestionnaire concerning the child's level of motivation m the classroom and his/hersbehavior in school Adversity was operationalized by a nsk score based on twoindices uncontrollable life events (Fthenakis & Minsell 2002) andsocio/demographic variables The crosstabulation of levels of competence andversity resulted in three resilience groups Resilient adolescents experienced highersity but functioned competently vulnerable adolescents experienced high«y and were low on competence whereas competent adolescents experiencedW versity and functioned competentlye following tests were used a) Strengths and Difficulties Questionnairej S * h n a n ' 1994) b) Self Efficacy Scale (Bandura at al 1996) c) AdjectivefifcÌteS^ T l S ^ F l V e Factors (Williams Satterwhite & Saiz 1 998) d) Locus of Control Scale (Novicki & Strickland 1973) and e) State - Trait Anxiety Inventory(Spielberger 1983)Results showed that immigrant adolescents exhibit lower levels of competenceand live under adverse conditions in a greater degree than native students Howevernative and immigrant adolescents did not differ significantly in the number ofpsychological symptoms they reported, neither did they in the psychologicalvariablesRegarding resilience person focused and variable focused analyses wereconducted Statistically significant differences between the three groups were found inall psychological variables Resilient adolescents reported more emotional symptomsthan the competent ones showing that their successful adaptation has a price theyhave to pay (Luthar, 1991) Furthermore it was found from variable focused analysesthat gender age and self efficacy expectancies are correlated with school competenceindependently from the country of birthDiscussion is based on literature concerning a) the consequences ofimmigration on psychosocial adaptation of adolescents and their families and b) thedevelopment of resilient patterns of behavior during adolescence

Η παρούσα έρευνα είχε ως στόχο τη μελέτη της επαγγελματικής ικανοποίησης και τωνπηγών εργασιακού άγχους σε δείγμα 722 ανδρών και γυναικών μηχανικών στην Ελλάδα.Για τη διερεύνηση του εργασιακού άγχους των μηχανικών χρησιμοποιήθηκε τοΕρωτηματολόγιο Εργασιακού ÄYXOUc(Occupational Stress Inventory-Revised/OSI-R), ενώγια τη μέτρηση της επαγγελματικής ικανοποίησης το Ερωτηματολόγιο ΙκανοποίησηςΜινεσότα (Minnesota Satisfaction Questionnaire-MSQ). Στην εργασία αυτή διερευνήθηκανόλοι οι παράγοντες που δυνητικά συμβάλλουν στην εμπειρία εργασιακού άγχους στουςεργαζόμενους μηχανικούς, με ιδιαίτερη έμφαση στους παράγοντες που πηγάζουν από τονίδιο τον εργασιακό ρόλο, όπως ο υπερ-φόρτος ρόλου, η ασάφεια ρόλου, η ανεπάρκεια στηνάσκηση ρόλου, τα όρια και η σύγκρουση ρόλων, η ανάληψη ευθυνών και οι εργασιακές συνθήκες. Επιπλέον, ερευνήθηκαν οι τρόποι αντίδρασης-συμπτώματα εργασιακού άγχουςτων μηχανικών, κυρίως αυτά που αφορούν στον επαγγελματικό ρόλο, τις διαπροσωπικέςσχέσεις, την έκφραση συναισθημάτων (ψυχολογικές αντιδράσεις) και τις συνέπειες σεσωματικό επίπεδο. Επίσης, δόθηκε έμφαση στη διαθεσιμότητα ή μη αποθεμάτωναντιμετώπισης του άγχους (coping resources), με ιδιαίτερη έμφαση στη χρήσηδραστηριοτήτων αναψυχής, την υιοθέτηση συνηθειών φροντίδας του εαυτού, τηναξιοποίηση της κοινωνικής υποστήριξης και την ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων.Ταυτόχρονα, έγινε μελέτη της γενικής ικανοποίησης που λαμβάνουν οι μηχανικοί μέσα απότην περιγραφή εσωγενών και εξωγενών χαρακτηριστικών της εργασίας τους. Τα δύοφαινόμενα του εργασιακού άγχους και της επαγγελματικής ικανοποίησης μελετήθηκαν υπότο πρίσμα διαφόρων χαρακτηριστικών του επαγγέλματος του μηχανικού (εργασιακόςτομέας, εργασιακή θέση, ειδικότητα και αντικείμενο απασχόλησης), καθώς καιδημογραφικών μεταβλητών όπως το φύλο, η ηλικία, ο τόπος κατοικίας και η οικογενειακήκατάσταση με κύρια τη διάσταση απόκτησης παιδιών. Παράλληλα, έγινε προσπάθειασυσχέτισης των δύο ερωτηματολογίων για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τησχέση που υφίσταται μεταξύ εργασιακού άγχους και επαγγελματικής ικανοποίησης στουςσυγκεκριμένους εργαζόμενους.Βασικά συμπεράσματα της έρευνας ήταν ότι οι βασικότερες πηγές άγχους των μηχανικών είναι ο υπερβολικός φόρτος ρόλων και η ανάληψη ευθυνών, ενώ οι αντιδράσεις άγχους είναικυρίως σε σωματικό επίπεδο και παίρνουν τη μορφή σωματικών ενοχλημάτων, διαταραχώνύπνου και φαγητού καθώς και υιοθέτησης ανθυγιεινών συνηθειών όπως το κάπνισμα και ηχρήση αλκοόλ. Το άγχος που προκύπτει από την εργασία οι μηχανικοί το αντιμετωπίζουνκυρίως με την αναζήτηση κοινωνικής υποστήριξης αλλά και με την ενεργοποίηση γνωστικώνδεξιοτήτων. Τέλος, οι μηχανικοί δηλώνουν σημαντικά επίπεδα επαγγελματικήςικανοποίησης.