Μοριακή ανάλυση του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών σε νευρολογικές και ψυχικές παθήσεις

Abstract

The hyperactive hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis in bipolar affective disorder and Alzheimer’s disease, as well as the reported changes in the quantity and the binding charasteristics of the glucocorticoid receptor (GR), suggest a possible involvement of the GR in the aetiopathology of these diseases.The present study deals with the molecular analysis of the human glucocorticoid receptor in the bipolar affective disorder and Alzheimer’s disease.a) In bipolar affective disorder the whole length of the gene coding for hGRa and hGRß isoforms was screened for mutations. By RT-PCR of peripheral blood lymphocytes from patients, using primers spanning the whole length of the hGRa and hGRß coding region and subsequent agarose gel electrophoresis, heteroduplex and sequence analysis, no mutations could be detected.b) In Alzheimer’s disease the length of the gene coding for the hormone binding domain of the hGRa was screened for mutations. By RT-PCR of peripheral blood lymphocytes from patients, using primers spanning this area and subsequent agarose gel electrophoresis and denaturing gradient gel electrophoresis, no mutations could be detected.Since glucocorticoid receptor activity can be modulated by agents other than the respective ligand (eg by growth factors, cytokines and stress signals), these results favor derangements in the modulation of GR activity by such agents and not in the primary structure of the receptor as aetiopathologic factors of bipolar disease and Alzheimer’s disease.

Η υπερδραστικότητα του άξονα Υποθάλαμος - Υπόφυση - Επινεφρίδια ( ΗΡΑ axis) στην Κατάθλιψη και στη νόσο Alzheimer, καθώς και οι αναφερθείσες διαταραχές στην ποσότητα του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών (hGR) και στα χαρακτηριστικά πρόσδεσης του με την κορτιζόλη, υποστηρίζουν μια πιθανή ανάμειξη του hGR στην αιτιοπαθογένεια των παραπάνω νοσημάτων.Στην παρούσα μελέτη έγινε μοριακή ανάλυση του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών τόσο στην Κατάθλιψη (Διπολική Συναισθηματική Διαταραχή), όσο και στην νόσο Alzheimer.A) Στη Διπολική Συναισθηματική Διαταραχή διερευνήθηκε η πλήρης κωδική περιοχή του γονιδίου των δύο ισομορφών hGRa και hGRß για την παρουσία μεταλλάξεων. Με την εφαρμογή τεχνικών όπως RT-PCR σε λεμφοκύτταρα περιφερικού αίματος από ασθενείς και με τη χρήση εκκινητών που καλύπτουν όλο το μήκος της κωδικής περιοχής του hGRa και hGRß και ηλεκτροφόρηση αγαρόζης, ανάλυση ετεροδί- κλωνου DNA (Heteroduplex Analysis) και πρωτοταγούς δομής DNA (αλληλούχιση DNA, sequencing), δεν βρέθηκαν μεταλλάξεις ή άλλες μοριακές βλάβες. Στη Διπολική Συναισθηματική Διαταραχή συμπεριλή- φθησαν άτομα που ήταν μεταξύ τους συγγενείς, δεδομένου ότι υποστηρίζεται μια γενετική προδιάθεση σ'αυτό το νόσημα.Β) Στη Νόσο Alzheimer διερευνήθηκε η παρουσία μεταλλάξεων στην περιοχή του γονιδίου που κωδικεύει για την περιοχή πρόσδεσης του υποδοχέα hGRa με την ορμόνη για την παρουσία μεταλλάξεων. Με τη χρήση τεχνικών όπως RT-PCR σε λεμφοκύτταρα περιφερικού αίματος από ασθενείς και με τη χρήση εκκινητών που καλύπτουν την αντίστοιχη περιοχή, ηλεκτροφόρηση αγαρόζης και ανάλυση με ηλεκτροφόρηση σε πήκτωμα βαθμίδωσης αποδιατακτικών παραγόντων (DGGE), δεν βρέθηκαν μεταλλάξεις.Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης υποστηρίζουν ότι η αιτιοπαθογένεια της Κατάθλιψης, αλλά και της Νόσου Alzheimer δεν σχετίζεται με ποιοτικές βλάβες στην πρωτοταγή δομή του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών. Δεδομένου ότι ο υποδοχέας των γλυκοκορτικοειδών ρυθμίζεται και από άλλους παράγοντες εκτός από το αντίστοιχο πρόσδεμά του (π.χ. κυτοκίνες, αυξητικούς παράγοντες, μηνύματα στρες, μεταγραφι- κούς παράγοντες, πρωτεΐνες θερμικού σοκ και φωσφοκινάσες) είναι πιθανόν διαταραχές σε αυτά τα ρυθμιστικά μόρια να επηρεάζουν τη δραστικότητα του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών και να συνδέονται με την αιτιοπαθογένεια των εν λόγω νευροψυχικών νοσημάτων.