Βιολογία και αλιεία των γαρίδων των βαθιών νερών Aristaeomorpha foliacea (Risso, 1827) και Aristeus antennatus (Risso, 1816) (Decapoda : dendrobranchiata)

Abstract

The fisheries biology of the two red prawns, Aristaeomorpha foliacea (red shrimp) and Aristeus antennatus (blue-red shrimp) were studied from monthly samples taken in the area between Zakynthos and kyllini (N. Ionian Sea) in the period December 1996-November 1997. Ninety two hauls were carried out in the study area with a commercial trawl in a depth range 303 to 744 m. The two species present a sex dimorphism in the carapace length and the body weight. In both species, females are larger and heavier than males, thus, they present more age groups, higher growth performance index values (φ’), higher asymptotic length (CL?) and asymptotic weight (W?), lower value of K and higher longevity than males. The recruitment of the two species occurs in different periods. The carapace length, in general, increases with depth. The carapace length-wet or dry body weight relationship exhibits intense negative allometry, in both species. The use of Bhattacharya’s method in monthly or seasonal samples, with 1 mm class interval, gives satisfactory results for the determination of the age groups, in both species. The estimated life span in the present study (7,5 years for females and 5,3 for males of A. foliacea, 7,7 years for females and 6,7 for males of A. antennatus) does not differ significantly from other areas in the Mediterranean reported in the literature. Based on the length frequency distributions, the estimation of the growth parameters by means of the ELEFAN program gave more satisfactory results than other programs used (LFSA, NONLIN). The Von Bertalanffy’s estimated parameters, for both species, were close to those referred in other studies in the Mediterranean. The growth parameters of both males and females show similar values in the two species. The sex ratio in A. foliacea slightly differs from the 1:1 in almost all the study period, in favour of males. On the contrary, the sex ratio in A. antennatus is always in favour of females. The sex ratio changes with depth are related to the seasonal displacements that both species realise in order to cover their biological-ecological needs. Considering that in the Greek Ionian Sea, the stock of both species is in pristine condition, their mortality would be due to natural causes. Indeed, the mortality estimates (natural and total) were found to be similar, confirming the fact that (a) the study area is unexploited, since the fishing mortality is null, and (b) the methods of mortality estimation used, are suitable. The values of mortality were smaller than those estimated for the same species in other Mediterranean areas, where the populations are exploited. Females exhibit smaller values of mortality - consequently bigger fraction surviving. Most body’s parts (abdomen, telson, propodus) in males and females are increased more slowly in relation to carapace, presenting, thus, a negative allometry, in both species. The rostrum reduction in males (occurring in different time in the two species) and the positive allometry of appendix masculina and appendix interna in males are probably related to their reproductive activity. In the study area, the two species exhibited intense reproductive capacity and showed a remarkable synchronization regarding gonad maturation, coupling and deposition of ova. In comparison to A. foliacea, A. antennatus presents (a) more extensive reproductive activity [lower CL of smaller mature male and female and CL50, smaller female with spermatophores] and (b) higher absolute and relative fecundity. On the other hand, A. foliacea presents higher wet weight and gonad volume, double diameter and volume of ova, smaller gonad water content than A. antennatus. Mature males of both species were found during the whole study period, indicating that copulation may occur during a long period. This fact is reinforced from the high frequency of coupled females in all the study period. Larger females of both shrimps present higher reproductive activity (longer period of coupling, they mature first and may have multiple egg-laying in the same reproductive period). ..................

Μελετήθηκε η αλιευτική βιολογία των δύο κόκκινων γαρίδων, Αristaeomorpha foliacea (κόκκινη γαρίδα) και Aristeus antennatus (μπλε-κόκκινη γαρίδα) από μηνιαία δείγματα που αλιεύθηκαν στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ζακύνθου και Κυλλήνης την περίοδο Δεκεμβρίου 1996-Νοεμβρίου 1997. Για τη δειγματοληψία των ατόμων πραγματοποιήθηκαν 92 καλάδες με μηχανότρατα και το βάθος των σταθμών κυμαίνονταν από 303 έως 744 m. Οι δύο γαρίδες παρουσιάζουν φυλετικό διμορφισμό ως προς το μήκος κεφαλοθώρακα και το βάρος σώματος. Τα θηλυκά είναι μεγαλύτερα, βαρύτερα, παρουσιάζουν περισσότερες ηλικιακές ομάδες, μεγαλύτερο συντελεστή αύξησης (φ’), μεγαλύτερο ΜΚ? και W?, μικρότερη τιμή του συντελεστή Κ, μεγαλύτερη τιμή της μέγιστης διάρκειας ζωής από τα αρσενικά και στα δύο είδη. Η είσοδος των νεοεισερχομένων ατόμων στην αλιευτική φάση της μηχανότρατας διαφέρει ανάμεσα στα δύο είδη. Το μήκος κεφαλοθώρακα αυξάνει, γενικά, με το βάθος. Η σχέση νωπού ή ξηρού βάρους σώματος και μήκους κεφαλοθώρακα παρουσιάζει έντονη αρνητική αλλομετρία και στα δύο είδη. Η χρήση της μεθόδου Bhattacharya σε μηνιαία ή εποχιακά δείγματα με κλάση μεγέθους 1 mm δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα για τον προσδιορισμό των ηλικιακών ομάδων και στα δύο είδη. Η μέγιστη διάρκεια ζωής που υπολογίστηκε στην παρούσα μελέτη (7,5 χρόνια για τα θηλυκά και 5,3 για τα αρσενικά άτομα της Α. foliacea, 7,7 χρόνια για τα θηλυκά και 6,7 για τα αρσενικά άτομα της A. antennatus) δε διαφέρει από άλλες περιοχές της Μεσογείου. Για τον υπολογισμό της απόλυτης αύξησης, η μέθοδος ELEFAN δίνει πιο ικανοποιητικά αποτελέσματα από τις άλλες που χρησιμοποιήθηκαν (LFSA, NONLIN), και οι τιμές της εξίσωσης Von Bertalanffy, για τα δύο είδη, δεν διαφέρουν από αυτές που έχουν υπολογιστεί σε άλλες περιοχές της Μεσογείου. Οι παράμετροι αύξησης των δύο ειδών δε διαφέρουν για το ίδιο φύλο. Η αναλογία των φύλων στην A. foliacea διαφέρει ελαφρά από το 1:1, σχεδόν καθόλη τη διάρκεια της έρευνας, υπέρ των αρσενικών. Αντίθετα, στην A. antennatus είναι πάντα υπέρ των θηλυκών. Η αναλογία των φύλων ανά ζώνη βάθους κατά τη διάρκεια της έρευνας συνδέεται με τη τις εποχιακές μετακινήσεις των δύο ειδών που πραγματοποιούνται για την κάλυψη των βιολογικών-οικολογικών τους αναγκών. Οι τιμές της θνησιμότητας (φυσική και ολική) βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους, ενισχύοντας την άποψη ότι (α) η περιοχή είναι πολύ ανεκμετάλλευτη, αφού η αλιευτική θνησιμότητα είναι μηδενική, και (β) οι μέθοδοι υπολογισμού της θνησιμότητας που χρησιμοποιήθηκαν είναι κατάλληλες. Οι τιμές της θνησιμότητας είναι μικρότερες από τις τιμές που έχουν υπολογιστεί για τα ίδια είδη σε άλλες περιοχές της Μεσογείου, όπου οι πληθυσμοί τους υφίσταται αλιευτική εκμετάλλευση. Τα θηλυκά παρουσιάζουν μικρότερη τιμή του ετήσιου ρυθμού θνησιμότητας -και επακόλουθα μεγαλύτερο ρυθμό επιβίωσης από τα αρσενικά. Τα περισσότερα χαρακτηριστικά του σώματος (κοιλιά, τέλσον, προπόδιο του τρίτου βαδιστικού ποδιού) στα αρσενικά και θηλυκά άτομα των δύο ειδών αυξάνονται πιο αργά σε σχέση με τον κεφαλοθώρακα, παρουσιάζοντας έτσι αρνητική αλλομετρία. Η σμίκρυνση του ρύγχους στα αρσενικά άτομα (σε διαφορετική περίοδο στα δύο είδη) και η εμφάνιση θετικής αλλομετρίας της αρσενικής και εσωτερικής απόφυσης του δεύτερου ζεύγους πλεοποδίων των αρσενικών ατόμων πιθανά να συνδέονται με την αναπαραγωγική δραστηριότητα των δύο γαρίδων. Στην περιοχή έρευνας τα δύο είδη παρουσιάζουν έντονη αναπαραγωγική δραστηριότητα και δείχνουν έναν αξιοσημείωτο συγχρονισμό όσον αφορά στην ωρίμανση των γονάδων, στη σύζευξη και στην απόθεση των ωαρίων. Η A. antennatus σε σχέση με την A. foliacea παρουσιάζει (α) πιο εκτεταμένη αναπαραγωγική δραστηριότητα [μικρότερο ΜΚ μικρότερου αρσενικού και θηλυκού ώριμου ατόμου και πρώτης γεννητικής ωρίμανσης, θηλυκού ατόμου με σπερματοφόρο] και (β) μεγαλύτερη απόλυτη και σχετική γονιμότητα. ......................