Η εφαρμογή προγραμμάτων εργασιακού αθλητισμού ως μέσο βελτίωσης της υγείας και δεικτών παραγωγικότητας των εργαζομένων

Abstract

The rapid technological developments, the new needs and priorities set by the contemporary society, have created a distance among physical activity and everyday life, resulting in an elevation of health problems such are high blood pressure, heart diseases, obesity, diabetes and osteoporosis (Titze, Martin, Seiler, Stronegger, Marti, 2001). The objective of the present study was to research the effects of the implementation of health and physical exercise programs within the Greek working environment relating to both the employees’ health and the increase of productivity and therefore the financial benefits of the companies, through the improvement of their working environment. The sample consisted of 150 employees of the company ELA1S, which has its headquarters in Athens. From them 120 consisted the experimental group while the rest 30 consisted the control group. The experimental group included 61 males and 59 females with an age mean of 39.92 years, with a typical variation of 7.58. The control group included 15 males and 15 females with a mean age of 40.93 years, with a typical variation of 9.23. In total the mean age of the sample was 40.12 year, with a typical variation of 7.92 and the width varied from 23 to 61 years of age. For the effective conducting of the study, the following participated: the responsible researcher, an assistant to the responsible researcher with great experience in human measurements and the conducting of similar tests, and ten (10) professors of physical education, employees of the company who work at the company’s gymnasium. The intervening program of exercise and health lasted for 22 weeks and was planned according to the principle of individual exercising. The program included an exercise protocol for the improvement of elements relevant to physical condition. More specifically it included: coordination of movements/muscular fitting, flexibility, muscular strength, muscular endurance, eruptive strength/power, and cardio-respiratory endurance. At the same time, recreational activities and games were implemented targeting relaxation and recreation of the employees consisting the experimental group. The members of the experimental group participated at the exercise program 5 times per week, while the control group did not follow any physical program for the same period within or without the work environment. At the same time, the members of the experimental group attended 4 seminars on issues regarding the effect of exercising on preventing cardiovascular diseases, the importance of healthy feeding habits, ways of dealing with stress as well as ways of preventing and dealing with spinal problems. Initial and final measurements were taken on the first and last week of the intervening program, during which the above elements of physical condition, weight and the percentage of body fat were assessed for both groups and under the same conditions of measurements/testing. At the same time, all sample received and completed a questionnaire assessing the awareness regarding the role of healthy eating and exercising in health, the levels of everyday stress and tension, the level of employee satisfaction, employee productivity through satisfaction from the working environment and their views on the relation of physical activity and productivity. Descriptive statistics and frequencies analysis were used to determine the frequency of occurrence of each variance on a % level, for a summarized presentation of data. Anova and Manova Repeated Measures were also used in order to determine possible statistical significant differences among the initial and final measurements for both the experimental and control groups. The analysis of results shown significant statistical differences among the initial and final measurements for the experimental group, contrary to the control group that showed no similar variation from measurement to measurement. Specifically, the employees of the experimental group, showed improvement at the test of awareness regarding the role of healthy eating and exercising to health, probably due to the attending of seminars during the intervening program. There was a reduction at the levels of everyday stress and tension at the employees of the experimental group from the initial to the final measurement, while the control group showed no variation. A similar improvement on satisfaction level was observed only within the experimental group. Regarding normal parameters, the following were observed only for the experimental group: reduction of body weight and the percentage of body fat, improvement of muscular fitting, flexibility, strength, muscular endurance and εκρηκτικότητας. On the contrary, there was a reduction of cardio-respiratory ability of the employees consisting the experimental group, probably due to the choice of an improper test for the assessment of the specific element. No variation from the initial to the last measurement was observed for the control group. Considering the total results of the present study, the necessity for implementing physical exercise and health programs within the Greek working environment for the improvement of employees’ health and the indirect increase of their productivity levels through the improvement of their satisfaction levels on working environment, is urgent. Finally the offer of motives by the state and central management to public and private companies is suggested for the organization and implementation of physical activity and health programs within working environment.

Η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη, οι νέες ανάγκες και προτεραιότητες που έθεσε ο άνθρωπος και η σύγχρονη κοινωνία, απομάκρυναν την φυσική δραστηριότητα από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, με αποτέλεσμα την έξαρση προβλημάτων υγείας, όπως η υπέρταση, οι καρδιοπάθειες, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η οστεοπόρωση (Titze, Martin, Seiler, Stronegger, Marti, 2001). Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνήσει τις επιδράσεις της εφαρμογής προγραμμάτων υγείας και άσκησης στον Ελληνικό εργασιακό χώρο, τόσο στην υγεία των εργαζομένων, όσο και στα οικονομικά και στα κέρδη των επιχειρήσεων με την αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων, μέσω της βελτίωσης της ικανοποίησης τους από τις συνθήκες εργασίας. Το δείγμα αποτελούνταν από 150 εργαζομένους της επιχείρησης ΕΛΑ1Σ με έδρα την Αθήνα. Από αυτούς οι 120 αποτέλεσαν την πειραματική ομάδα, ενώ οι υπόλοιποι 30 σχημάτισαν την ομάδα ελέγχου. Την πειραματική ομάδα αποτέλεσαν 61 άνδρες και 59 γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας 39.92 χρόνια, με τυπική απόκλιση 7.58, ενώ την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν 15 άνδρες και 15 γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας 40.93 χρόνια, με τυπική απόκλιση 9.23. Στο σύνολο του δείγματος ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 40.12 χρόνια, με τυπική απόκλιση 7.92 και το εύρος κυμάνθηκε από 23 έως 61 χρόνια. Για την αποτελεσματική διεξαγωγή της έρευνας συμμετείχαν ο υπεύθυνος ερευνητής καθώς επίσης και δέκα (10) καθηγητές φυσικής αγωγής, υπάλληλοι της εταιρίας που εργαζόταν στο γυμναστήριο της επιχείρησης. Το παρεμβατικό πρόγραμμα άσκησης και υγείας διήρκησε 22 εβδομάδες, ήταν σχεδιασμένο με την αρχή της εξατομικευμένης εξάσκησης, και περιελάμβανε ασκησιολόγιο για την βελτίωση των παραγόντων της φυσικής κατάστασης και ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με ομιλίες και διαλέξεις με θέματα σχετικά με την υγεία κι την άσκηση. Επίσης πραγματοποιήθηκαν δραστηριότητες αθλητικής αναψυχής και παιχνίδια. Τα μέλη της πειραματικής ομάδας συμμετείχαν στο πρόγραμμα άσκησης 5 φορές την εβδομάδα, ενώ η ομάδα ελέγχου δεν ακολούθησε κανένα πρόγραμμα κινητικής δραστηριότητας για το ίδιο διάστημα εντός ή εκτός χώρου εργασίας. Πραγματοποιήθηκαν αρχικές και τελικές μετρήσεις στην πρώτη και τελευταία εβδομάδα του παρεμβατικού προγράμματος κατά τις οποίες αξιολογήθηκαν τα παραπάνω στοιχεία της φυσικής κατάστασης, το σωματικό βάρος και το ποσοστό του σωματικού λίπους, και για τις δύο ομάδες και με τις ίδιες συνθήκες διεξαγωγής των μετρήσεων/τεστ. Παράλληλα, στο σύνολο του δείγματος της έρευνας, δόθηκε και συμπληρώθηκε ερωτηματολόγιο που αξιολογούσε την επίγνωση του ρόλου της σωστής διατροφής και άσκησης στην υγεία, τα επίπεδα του καθημερινού στρες και της έντασης, το επίπεδο της υπερέντασης, την κλίμακα ικανοποίησης των εργαζομένων, την παραγωγικότητα των εργαζομένων μέσω της ικανοποίησης από τις συνθήκες εργασίας και τις απόψεις τους για την σχέση σωματικής άσκησης και παραγωγικότητας. Χρησιμοποιήθηκε η περιγραφική στατιστική, η ανάλυση συχνοτήτων για να διαπιστωθεί η συχνότητα εμφάνισης επί της % της κάθε μεταβλητής, και για μία περιληπτική παρουσίαση των δεδομένων. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν η ανάλυση διακύμανσης (Anova) και η ανάλυση πολλαπλής διακύμανσης επαναλαμβανόμενων μετρήσεων (Manova Repeated Measures), για να διαπιστωθούν πιθανές στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ αρχικών και τελικών μετρήσεων μεταξύ πειραματικής ομάδας και ομάδας ελέγχου. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ της αρχικής και τελικής μέτρησης για την πειραματική ομάδα, σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου που δεν παρουσίασε ανάλογη διαφοροποίηση από μέτρηση σε μέτρηση. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι της πειραματικής ομάδας, παρουσίασαν βελτίωση στο τεστ επίγνωσης του ρόλου της σωστής διατροφής και άσκησης στην υγεία, πιθανότητα λόγω της παρακολούθησης των διαλέξεων και ομιλιών κατά την διάρκεια του παρεμβατικού προγράμματος. Υπήρξε μείωση των επιπέδων του καθημερινού στρες και έντασης, όπως και της υπερέντασης στους εργαζομένους της πειραματικής ομάδας από την αρχική στην τελική μέτρηση, ενώ η ομάδα ελέγχου δεν παρουσίασε καμία διαφοροποίηση. Παρόμοια βελτίωση στην κλίμακα ικανοποίησης διαπιστώθηκε μόνο για την πειραματική ομάδα. Όσον αφορά τις φυσιολογικές παραμέτρους διαπιστώθηκε μόνο για την πειραματική ομάδα, μείωση του σωματικού βάρους και του ποσοστού σωματικού λίπους, βελτίωση της μυϊκής συναρμογής, της ευλυγισίας, της δύναμης, της μυϊκής αντοχής και της εκρηκτικότητας. Αντίθετα, υπήρξε μείωση στην καρδιοαναπνευστική ικανότητα των εργαζομένων της πειραματικής ομάδας, πιθανόν λόγω μη επιλογής του κατάλληλου τεστ αξιολόγησης του συγκεκριμένου παράγοντα. Καμία διαφοροποίηση από την αρχική στην τελική μέτρηση δεν διαπιστώθηκε για την ομάδα ελέγχου. Λαμβάνοντας υπόψη συγκεντρωτικά τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας, διαπιστώνεται η αναγκαιότητα της εφαρμογής προγραμμάτων άσκησης και υγείας στον Ελληνικό εργασιακό χώρο, για την βελτίωση της υγείας των εργαζομένων, και την έμμεση αύξηση της παραγωγικότητάς τους μέσω της βελτίωσης της κλίμακας ικανοποίησής τους από τις συνθήκες εργασίας. Τέλος, προτείνεται η παροχή κινήτρων από το κράτος και την κεντρική διοίκηση στις επιχειρήσεις του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για την οργάνωση και εφαρμογή προγραμμάτων υγείας και άσκησης στον εργασιακό χώρο.