Οι νέες μορφές απασχόλησης και οι επιλογές ευελιξίας των ελληνικών επιχειρήσεων: διερεύνηση των κινήτρων και πρακτικών ευελιξίας, μέσω της χρήσης "εξωτερικής" εργασίας, σε επιλεγμένους κλάδους εντάσεως γνώσης

Abstract

In recent years the spreading of new and flexible forms of employment to categories of workers with higher educational qualifications and skills has opened up new areas of interest for both academic research and public debate. Contemporary approaches, in fact, see staff employed under various forms of "external temporary work" arrangements more as bearers of new knowledge and skills which stimulate the dynamism and flexibility of businesses than as a tool for managing labour costs. This doctoral dissertation explores the implementation of these new trends in Greek businesses. Specifically, using the conclusions of empirical research on 96 Greek enterprises in knowledge-intensive business service provision sectors, we examine the incentives, the defining factors and the practices in their use of "external labour". No uniform picture emerges from this research. Over a broad spectrum of samples of business behaviour, qualitative enclaves of operational utilization coexist with phenomena of extensive resort to "external" manpower, in a context of opportunistic management of human resources. Highlighting the lack of uniformity in business practices and the empirical confirmation of the new trends in the areas of "external" labour are two of the contributions of this dissertation. Of greater importance, however, is the proposed enrichment of the interpretative and evaluative context of flexible employment in Greece with new qualitative dimensions and criteria (such as the creation of knowledge, innovation, as well as individual choices) that have an evident crucial value in the gradual shaping of a new development pattern for our country.

Τα τελευταία χρόνια, η διάδοση των νέων, ευέλικτων μορφών απασχόλησης και σε κατηγορίες εργαζομένων με αυξημένα εκπαιδευτικά προσόντα και δεξιότητες, ωθεί τόσο την επιστημονική έρευνα όσο και τη δημόσια συζήτηση σε νέα πεδία ενδιαφέροντος. Σύγχρονες προσεγγίσεις μάλιστα, αντιλαμβάνονται τους εργαζόμενους με διάφορες εκδοχές «εξωτερικής προς την επιχείρηση, προσωρινής εργασίας» περισσότερο ως φορείς νέων γνώσεων και ικανοτήτων που τονώνουν το δυναμισμό και την ευελιξία των επιχειρήσεων, παρά ως εργαλείο διαχείρισης του κόστους εργασίας. Η παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνά την εφαρμογή αυτών των νέων τάσεων στις ελληνικές επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, αξιοποιώντας τα συμπεράσματα εμπειρικής έρευνας σε ενενήντα έξι (96) ελληνικές επιχειρήσεις που ανήκουν σε κλάδους παροχής επιχειρηματικών υπηρεσιών εντάσεως γνώσης, επιχειρεί να μελετήσει τα κίνητρα, τους προσδιοριστικούς παράγοντες, καθώς και τις πρακτικές χρήσης «εξωτερικής εργασίας» από αυτές. Η εικόνα που προκύπτει δεν είναι ενιαία και ομοιόμορφη. Σε ένα ευρύ φάσμα υποδειγμάτων επιχειρηματικής συμπεριφοράς, συνυπάρχουν ποιοτικοί θύλακες λειτουργικής αξιοποίησης, αλλά και φαινόμενα εκτεταμένης προσφυγής στην «εξωτερική» εργασία, σε ένα πλαίσιο ευκαιριακής διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού. Η ανάδειξη της ανομοιογένειας των επιχειρηματικών πρακτικών, αλλά και η εμπειρική επιβεβαίωση των νέων τάσεων στο ζήτημα της «εξωτερικής» εργασίας, αποτελούν τις συνεισφορές της παρούσας διδακτορικής διατριβής στη σχετική επιστημονική συζήτηση. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον ωστόσο, παρουσιάζει ο προτεινόμενος εμπλουτισμός του ερμηνευτικού και αξιολογικού πλαισίου της ευέλικτης εργασίας στην Ελλάδα, με νέες ποιοτικές διαστάσεις και κριτήρια (όπως η δημιουργία γνώσης, η καινοτομία, αλλά και οι ατομικές επιλογές), η σημασία των οποίων στη σταδιακή διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου στη χώρα μας, αρχίζει πλέον να καθίσταται εμφανής.