Σχολείο και έφηβοι χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών

Abstract

The aim of this study, is to investigate the details of the school life of adolescent drug users and factors that affect or interact, so as to form it. Qualitative study with semi-structured interviews of adolescents and parents who attended the treatment programs KETHEA STROFI and KETHEA PLEYSI. The material studied involved 30 adolescents (16-22 years old) and 27 parents (41-63 years old) and it was processed using the method of Grounded Theory Analysis. A population as a whole was revealed suffering from the phenomenon of school failure and high rates of school dropout. But teenagers attempt mainly most successfully to reconnect with the educational system via of the therapeutic framework and building on the educational services offered (counselling in education, attending the Transitional School). The general scenario that reflects the school path, describes a population that starts school, without any particular performance problems, but over time, behavioural problems are being developed during primary school. This population of adolescents, growing up in families, with many and varied problems and parents who are unable to handle them. The issue of school performance of children is a special area of strong conflict, which affects the school adjustment at the last classes of primary school. Transition from Elementary to High School marks the time when the teenager, experiencing personal problems (insecurity, need for recognition and validation, integration problems in the new school environment), associated with groups of other teenagers, usually older than them, with delinquent behaviour patterns and use of psychotropic substances. This search will lead them into conflict with the educational institution and the people who represent it. For a large group of teenagers, constant change of school environments, will lead to school dropout, accompanied by a rapid deterioration at all levels of life (health, substance use, delinquency, etc.) The inclusion of adolescents and their families in treatment programs and the use of their services, create conditions for the overall change in the level of values, attitudes and behaviours, related to education, creating conditions for education and school rehabilitation, even when the attempt is made in the same schools that the adolescents had dropped out from. It is important to discuss emerging issues, such as addressing major crises and family management problems, the pedagogical nature of secondary school and the management of student issues, the appearance and address of substance use issues in schools, developing prevention programs in school and successful educational strategies for the reintegration of the population of ex-drug users.

Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να διερευνηθούν στοιχεία που αφορούν τη σχολική πορεία των εφήβων χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών ,καθώς και παραγόντων που την επηρεάζουν ή αλληλεπιδρούν ώστε να την διαμορφώσουν .Μελετήθηκαν ποιοτικά, ημιδομημένες συνεντεύξεις από εφήβους και γονείς που παρακολουθούσαν τα θεραπευτικά προγράμματα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ και ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ .Το υλικό που μελετήθηκε αφορούσε 30 εφήβους (16-22 ετών ) και 27 γονείς (41- 63 ετών), ενώ χρησιμοποιήθηκε για την επεξεργασία του , η μέθοδος Grounded Theory Analysis . Αποκαλύπτεται ένας πληθυσμός που πλήττεται στο σύνολό του από το φαινόμενο της σχολικής αποτυχίας και σε μεγάλα ποσοστά από το φαινόμενο της σχολικής διακοπής. Ωστόσο οι έφηβοι αυτοί κατορθώνουν να αποπειραθούν, οι περισσότεροι με επιτυχία, την εκπαιδευτική τους επανασύνδεση με την διαμεσολάβηση του θεραπευτικού πλαισίου και αξιοποιώντας τις εκπαιδευτικές υπηρεσίες που προσφέρονται (συμβουλευτική σε θέματα εκπαίδευσης , φοίτηση σε Μεταβατικό Σχολείο).Το γενικό σενάριο που αποτυπώνει την σχολική τους διαδρομή περιγράφει ένα πληθυσμό που ξεκινά την σχολική εκπαίδευση, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα επιδόσεων ,ενώ αναπτύσσονται με το χρόνο, προβλήματα συμπεριφοράς την χρονική περίοδο του Δημοτικού. Ο πληθυσμός αυτός των εφήβων μεγαλώνει σε οικογένειες με πολλά και ποικίλα προβλήματα και γονείς που αδυνατούν να τα διαχειριστούν .Το θέμα των σχολικών επιδόσεων του παιδιού γίνεται προνομιακό πεδίο ισχυρών συγκρούσεων ,γεγονός που επηρεάζει και την σχολική προσαρμογή στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού. Η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο σηματοδοτεί την περίοδο που ο έφηβος, βιώνοντας προσωπικές δυσκολίες ( ανασφάλεια , ανάγκη αναγνώρισης και επιβεβαίωσης , δυσκολίες ένταξης στο νέο σχολικό περιβάλλον), σχετίζεται με κύκλους άλλων εφήβων, συνήθως μεγαλυτέρων του με παραβατικές συμπεριφορές και συνήθειες χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών . Η αναζήτηση αυτή θα τον οδηγήσει σε σύγκρουση με το θεσμό του σχολείου και τους ανθρώπους που τον εκπροσωπούν. Για μια μεγάλη ομάδα εφήβων οι συνεχείς αλλαγές σχολικού περιβάλλοντος ,θα τους οδηγήσουν στην σχολική διακοπή , η οποία συνοδεύεται με ραγδαία επιδείνωσή σε όλα τα επίπεδα της ζωής τους ( υγεία, ουσίες χρήσης , παραβατικότητα κλπ) Η ένταξη των εφήβων και των οικογενειών τους στα θεραπευτικά προγράμματα και η αξιοποίηση εκ μέρους τους των υπηρεσιών τους, δημιουργούν συνθήκες για την συνολική μετακίνησης τους σε επίπεδο αξιών, στάσεων και συμπεριφορών που αφορούν την εκπαίδευση , γεγονός που δημιουργεί συνθήκες για εκπαιδευτική και σχολική επανένταξη, ακόμη και σε περιπτώσεις που η προσπάθεια αυτή πραγματοποιείται στα σχολεία που οι έφηβοι είχαν διακόψει. Αναδεικνύονται προς συζήτηση θέματα ,όπως η αντιμετώπιση σημαντικών κρίσεων της οικογένειας και διαχείρισης των προβλημάτων, ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και η διαχείριση θεμάτων των μαθητών , η εμφάνιση και η αντιμετώπιση φαινομένων χρήσης ουσιών στις σχολικές μονάδες , η ανάπτυξη προγραμμάτων πρόληψης εντός αυτών ,οι επιτυχημένες στρατηγικές εκπαιδευτικής επανένταξης για τον πληθυσμό των πρώην χρηστών .