Διερεύνηση λοιμώξεων του ΚΝΣ από ιούς της οικογένειας των ερπητοϊών

Abstract

Human herpesviruses are DNA viruses belonging to family Herpesviridae. Herpesviruses pathogenic for human are herpes simplex virus 1 (HSV-1) and 2 (HSV-2), varicella-zoster virus (VZV), cytomegalovirus (CMV), Epstein-Barr virus (EBV), human herpes virus 6, 7, 8 (HHV-6, HHV-7, HHV-8). Herpesviruses cause many common diseases as libial and genital herpes, varicella, zoster, infectious mononucleosis syndrome. They also cause central nervous system (CNS) infections, such as encephalitis, aseptic meningitis and myelitis. Especially, herpes simplex virus 1 is one of the most serious causes of infection of human central nervous system. The objectives of the present study were the detection of the most common herpesviruses from cerebrospinal fluid (CSF) samples of patients with CNS infections, in order to: 1) estimate the incidence of CNS infections caused by herpesviruses. 2) correlate the causative viruses with clinical manifestations and CSF laboratory findings. 3) compare the results of the detection and identification of herpesviruses with results published from other countries. From March 2003 to June 2008, 156 patients with possible viral CNS infection, hospitalized at Northern Greece hospitals, were included in this study. From these patients, 60 (39%) had encephalitis, 64 (41%) patients had meningitis, 7 (4%) patients had encephalomyelitis, 4 (2%) patients had Guillen-Barré syndrome and 21 (14%) patients had various unspecified neurological diseases. Polymerase chain reaction (multiplex consensus nested PCR), as well as serology, were performed for the detection of herpesviruses in CSF. Herpesviruses from CSF were detected in 7 of 156 (7%) patients. Ten of them were adults and one was child. Herpesvirus genome was detected by PCR from 10 patients and there was a patient with encephalitis, the etiologic agent of which, HSV, was identified by intrathecal andibobies production. From 11 patients with herpetic CNS infection 6 had encephalitis, 4 had meningitis and one patient had Guillain-Barré syndrome. HSV-1 genome was detected from 5 patients with encephalitis and a patient with Guillain-Barré, HSV-2 from a patient with meningitis and VZV was detected from 3 patients with meningitis. From a patient with herpes encephalitis, the diagnosis was established by intrathecal antibodies detection. The detection of herpesvirus genome from this patient’ CSF was impossible. The incidence of herpes encephalitis in our study was 1 patient per 1.000.000 people per year. All patients with meningitis had excellent outcome; however, poor outcome, which led to death, was observed in two of six patients with encephalitis, (mortality 33%). The poor outcome was associated with low Glascow coma scale at the admission to the hospital. In conclusion, HSV-1 was the most common herpesvirus detected in this study, which was the cause of encephalitis with high mortality. HSV-2 and VZV were less frequently detected and caused milder disease, with good outcome.

Οι ανθρώπειοι ερπητοϊοί είναι DNA ιοί που ανήκουν στην οικογένεια των Herpesviridae. Στους ερπητοϊούς που προσβάλλουν τον άνθρωπο ανήκουν ο ιός του απλού έρπητα τύπου 1 και 2, ο ιός της ανεµευλογιάς-έρπητα ζωστήρα, ο κυτταροµεγαλοϊός, ο ιός Epstein Barr και οι ανθρώπειοι ερπητοϊοί 6, 7 και 8. Οι ερπητοϊοί προκαλούν διάφορες κοινές λοιµώξεις, όπως ο επιχείλιος έρπης, ο έρπης των γεννητικών οργάνων, η ανεµευλογιά, ο έρπητας ζωστήρας, το σύνδροµο της λοιµώδους µονοπυρήνωσης. Προκαλούν επίσης και λοιµώξεις του κεντρικού νευρικού συστήµατος (ΚΝΣ), όπως εγκεφαλίτιδες, µηνιγγίτιδες, µυελίτιδες. Ιδιαίτερα, ο ιός του απλού έρπητα τύπου 1 είναι από τα σπουδαιότερα αίτια λοίµωξης του ΚΝΣ του ανθρώπου. Σκοπός της παρούσας µελέτης ήταν η ανίχνευση στο ΕΝΥ των σπουδαιότερων ερπητοϊών σε ασθενείς µε λοιµώξεις του ΚΝΣ, ώστε να γίνει: 1) εκτίµηση της συχνότητας των λοιµώξεων του ΚΝΣ από ερπητοϊούς 2) συσχέτιση των διαφόρων ιών µε τις επιµέρους κλινικές εκδηλώσεις και τα ευρήµατα από την κυτταρολογική και βιοχηµική ανάλυση του ΕΝΥ. 3) σύγκριση των αποτελεσµάτων ανίχνευσης και τυποποίησης των ερπητοϊών µε δηµοσιευµένα αποτελέσματα από άλλες χώρες. Εκατό πενήντα έξι ασθενείς µε πιθανή ιογενή λοίµωξη του ΚΝΣ, που νοσηλεύτηκαν σε Νοσοκοµεία της Β. Ελλάδας κυρίως, κατά το χρονικό διάστηµα Μαρτίου 2003-Ιουνίου 2008, αποτέλεσαν το υλικό της παρούσης µελέτης. Από τους ασθενείς αυτούς, 60 (39%) έπασχαν από εγκεφαλίτιδα, οι 64 (41%) από άσηπτη µηνιγγίτιδα, οι 7 από εγκεφαλοµυελίτιδα (4%), οι 4 (2%) από Guillen Barré, και οι 21 (14%) από άλλα νευρολογικά νοσήµατα. Για την ανίχνευση των ερπητοϊών από το ΕΝΥ των ασθενών αυτών εφαρμόστηκαν µοριακές τεχνικές (multiplex consensus nested PCR), καθώς και ορολογικές µέθοδοι. Συνολικά, σε 11 ασθενείς (7%) πιστοποιήθηκε η παρουσία ερπητοϊού στο ΕΝΥ. Οι 10 ήταν ενήλικοι και ο ένας παιδί. Σε 10 ασθενείς ανιχνεύτηκε ερπητοϊός στο ΕΝΥ µε την PCR και σε έναν ασθενή η διάγνωση της ερπητικής λοίµωξης επιβεβαιώθηκε µε ενδοραχιαία παραγωγή αντισωµάτων έναντι του HSV. Από τους 11 συνολικά ασθενείς µε ερπητική λοίµωξη, οι 6 είχαν εγκεφαλίτιδα, οι 4 είχαν µηνιγγίτιδα και ο ένας είχε σύνδροµο Guillain-Barré. Γενετικό υλικό HSV-1 ανιχνεύτηκε σε 5 ασθενείς µε εγκεφαλίτιδα και σε έναν ασθενή µε Guillain-Barré, HSV-2 ανιχνεύτηκε σε έναν ασθενή µε µηνιγγίτιδα και VZV σε 3 ασθενείς µε µηνιγγίτιδα. Σε έναν ασθενή που δεν ανιχνεύτηκε γενετικό υλικό ερπητοϊού, η ερπητική εγκεφαλίτιδα επιβεβαιώθηκε µε ενδοραχιαία παραγωγή αντισωµάτων έναντι του HSV. Η συχνότητα της ερπητικής εγκεφαλίτιδας στη µμελέτη µας ήταν 1 ασθενής ανά έτος ανά 1.000.000 κατοίκους. Στους ασθενείς µε µηνιγγίτιδα η έκβαση της νόσου ήταν άριστη, ενώ από τους 6 ασθενείς µε ερπητική εγκεφαλίτιδα, οι δύο κατέληξαν, (ποσοστό θνητότητας 33%). Παράγων κακής έκβασης θεωρήθηκε η χαµηλή κλίµακα Γλασκώβης κατά την εισαγωγή στην κλινική. Συµπερασµατικά, ο πιο συχνός ερπητοϊός που αποµονώθηκε στη µελέτη αυτή ήταν ο HSV-1, ο οποίος ήταν αίτιο εγκεφαλίτιδας µε σηµαντική θνητότητα. Οι HSV-2 και VZV ανιχνεύτηκαν σε µικρότερη συχνότητα και προκάλεσαν ηπιότερες λοιµώξεις, µε καλή έκβαση.