Φαινομενολογική διερεύνηση της θεραπευτικής διαπροσωπικής σχέσης μεταξύ νοσηλευτών και ατόμων με βαριά απειλητική νόσο

Abstract

Background: Critical care nurses work under stressful and physically as well as psychologically demanding conditions. They provide care to critically ill individuals at the verge of life and death, and they intervene in critical patient conditions in order to restore homeostasis and balance. To build an interpersonal relationship with patients under such conditions is probably very intricate and strenuous for nurses. Aim: The purpose of this phenomenological hermeneutical study was to explore: I) nurses’ perceptions and meanings regarding the inter-personal therapeutic relationship with critically ill individuals, and II) nurses’ perceptions of how caring for the critically ill affected their own personal experiences, lives, personalities, meanings, values and overall their holistic “self”, Method: A qualitative phenomenological hermeneutical design was employed. Narrative descriptions and reflections of experiences were collected through one-to-one phenomenological interviews with 12 critical care nurses, which were repeated to the point of theoretical saturation and until clarity of description was achieved. Findings: Through the interpretive process an attempt was made to “open” and reveal the phenomenon, which may otherwise appear ordinary and insignificant. The relationship between critical care nurses and patients was revealed to be intense and authentic and it affected nurses/ personalities and meanings in multiple ways. A richness of interrelated themes was revealed. The core theme “syncytium” employs an analogy of the relevant term in physiology, which describes neighbouring cells that react and function in unison. This theme illustrated the constant simultaneous and reciprocal interaction between nurse and patient. Other themes, with several sub-themes each included: 1) relationship, 2) Empathy, 3) Perception of role, 4) Personal development, 5) perceptions of patients. These were analyzed and discussed hermeneutically. Conclusion: Nurse and patient in critical care form a dynamic dyad with constant interaction. Nurses appear to take part in the lived world of their patients, to share in with their experiences and to learn from them. Similarly, patients appear to constitute their lived time and space and to formulate the field on which nurses develop their identity and meanings. Through this interaction nurses develop an intense and authentic relationship with patients, they evolve existentially and establish an authentic stance towards themselves and others.

Εισαγωγή: Οι νοσηλευτές των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας εργάζονται υπό συνθήκες δύσκολες και απαιτητικές τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά και διανοητικά. Παρέχουν φροντίδα σε βαριά πάσχοντα άτομα στο μεταίχμιο μεταξύ ζωής και θανάτου και παρεμβαίνουν καθημερινά σε καταστάσεις κρίσης για να αποκαταστήσουν την ισορροπία. Η δόμηση μιας διαπροσωπικής σχέσης υπό αυτές τις συνθήκες ενδέχεται να είναι ουσιαστικά δυσχερής ή και εξαιρετικά καταπονητική για τον νοσηλευτή. Σκοπός: Ο σκοπός αυτής της ερμηνευτικής μελέτης ήταν να αναπτυχθεί μια οντολογική και θεωρητική κατανόηση της φύσης, του περιεχομένου και των συνεπειών της διαπροσωπικής σχέσης με τους βαριά πάσχοντες, έτσι όπως την αντιλαμβάνονται και τη βιώνουν οι νοσηλευτές ΜΕΘ. Συγκεκριμένα, διερευνήθηκαν: α) οι αντιλήψεις, η υπαρξιακή τοποθέτηση και ο βιωμένος κόσμος των νοσηλευτών σε σχέση με τη διαπροσωπική σχέση με τους βαριά πάσχοντες ασθενείς που νοσηλεύουν, και β) στο πώς η φροντίδα των βαρέως πασχόντων επηρέασε τις δικές τους προσωπικές εμπειρίες, τις ζωές, την προσωπικότητα, τα νοήματα και τις αξίες τους, και γενικά το Είναι τους με την ερμηνευτική έννοια. Μέθοδος: Ερμηνευτική φαινομενολογική μέθοδος, βασισμένη στη θεώρηση του Heidegger. Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων με ανοικτές ερωτήσεις σε 12 νοσηλευτές μονάδων εντατικής φροντίδας. Αποτελέσματα: Μέσω της ερμηνευτικής διαδικασίας, έγινε προσπάθεια να διανοιχθεί και να αποκαλυφθεί αυτή η σχέση που με μια πρώτη ματιά είναι κοινότυπη. Η ανάπτυξη σχέσης με τους βαριά πάσχοντες φάνηκε ως δεδομένη, και οι περιγραφές αποκάλυψαν την ένταση, την αυθεντικότητα και τις πολλαπλές επιδράσεις αυτής της σχέσης στην προσωπικότητα και στα νοήματα των νοσηλευτών. Τα θέματα που αποκαλύφθηκαν ήταν πολλά και ποικίλα και παρόλο που κωδικοποιήθηκαν σε κατηγορίες, εν τούτοις φαίνεται σαν να είναι υφασμένα και να δημιουργούν έναν ιστό· και ένα θέμα που βρίσκεται σε μια κατηγορία, να περνάει και σε άλλη κατηγορία. Το πυρηνικό θέμα αυτής της μελέτης που αναδύθηκε είναι το «συγκύτιο». Ασθενής και νοσηλευτής, ως δύο γειτονικά κύτταρα, αποτελούν συγκύτιο, όπου κατ’αναλογία με τον φυσιολογικό μηχανισμό, η διέγερση του ενός επεκτείνεται ταχύτατα στο άλλο με αποτέλεσμα να λειτουργούν μαζί, ταυτοχρόνως. Οι ακόλουθες πέντε κατηγορίες: 1. Σχέση, 2. Ενσυναίσθηση, 3. Αντίληψη ρόλου, 4. Προσωπική εξέλιξη, 5. Χαρακτηριστικά - αντίληψη ασθενή, με τα επιμέρους θέματά τους περιγράφηκαν σε ερμηνευτικό κείμενο. Συμπεράσματα: Οι νοσηλευτής - ασθενής, ως δυναμική δυάδα, φάνηκε να συμπληρώνονται και να αλληλεπιδρούν αμοιβαία. Ο νοσηλευτής φαίνεται να μετέχει στον κόσμο του ασθενή, να μοιράζεται τα βιώματά του και να μαθαίνει από αυτά. Όμοια, οι ασθενείς φαίνεται να αποτελούν τον βιωμένο χρόνο και τόπο των νοσηλευτών, και το πεδίο όπου οι νοσηλευτές αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους και τα νοήματά τους. Μέσω αυτής της συμμετοχής, ο νοσηλευτής μοιάζει να αναπτύσσει μια αυθεντική σχέση με τον ασθενή, να επηρεάζεται προσωπικά, να εξελίσσεται υπαρξιακά και να διαμορφώνει αυθεντική στάση απέναντι στον εαυτό του και τους άλλους.