Ερημοποίηση και διεθνής περιβαλλοντική διακυβέρνηση: οι επιπτώσεις του φαινομένου στον αναπτυσσόμενο Νότο και οι προοπτικές ανάπτυξης περιφερειακής συνεργασίας για την αντιμετώπισή του

Abstract

Desertification is a complex phenomenon as although it is an environmental problem, its wider implications make it a development problem. For this reason, its combat is a modern challenge for humanity and especially for the developing countries that suffer from it to a large extent. The adoption of the institutional framework to deal with it made it possible to scientifically identify, record the problems and draw up national coping strategies, both with the economic and technical support of the developed North to the countries of the developing South that experience it more intensely, and with the support of the national efforts of developing countries as well as with cooperation between them at sub-regional and regional level. Thus, perspectives of a self-sufficient and sustainable development course are created by building solidarity and combined utilization of traditional and scientific knowledge in the light of the bottom-up approach and the active participation of local populations. The purpose of this thesis is to highlight the international efforts of desertification with an emphasis on the developing South and the development of South-South regional initiatives as these countries are more intense due to the economic, technical and wider development weaknesses they face. For this reason, the holistic approach of desertification as a natural phenomenon with its ramifications throughout the spectrum of sustainable development was attempted, as well as the examination of the functioning of the institutional regime, in order to establish the applicability of regional interventions of developing countries in support of local actions, the means of dealing with desertification due to its accessible management at this level, with the prospect of being positive or negative examples for corresponding initiatives.

Η ερημοποίηση είναι ένα σύνθετο φαινόμενο καθώς παρότι αφορά το περιβάλλον, οι ευρύτερες επιπτώσεις του το καθιστούν αναπτυξιακό πρόβλημα. Για το λόγο αυτό, η καταπολέμησή του συνιστά μία πρόκληση για την ανθρωπότητα και ιδιαίτερα για τις αναπτυσσόμενες χώρες που το υφίστανται σε μεγάλο βαθμό. Η υιοθέτηση του θεσμικού πλαισίου καταπολέμησης, έδωσε τη δυνατότητα της καταγραφής των προβλημάτων και της χάραξης εθνικών στρατηγικών αντιμετώπισης, τόσο με την οικονομοτεχνική στήριξη του ανεπτυγμένου Βορρά προς τις χώρες του αναπτυσσόμενου Νότου που το βιώνουν εντονότερα, όσο και με την στήριξη των εθνικών προσπαθειών των αναπτυσσόμενων χωρών. Οι προσπάθειές τους ενισχύονται από τη μεταξύ τους συνεργασία σε επίπεδο υποπεριφέρειας και περιφέρειας. Έτσι, δημιουργούνται προοπτικές μιας αυτοδύναμης και βιώσιμης αναπτυξιακής πορείας με οικοδόμηση αλληλεγγύης και συνδυασμένης αξιοποίησης της παραδοσιακής και επιστημονικής γνώσης υπό το πρίσμα της bottom-up προσέγγισης με την ενεργή συμμετοχή των τοπικών πληθυσμών. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η ανάδειξη των διεθνών προσπαθειών καταπολέμησης της ερημοποίησης με έμφαση στον αναπτυσσόμενο Νότο και στην ανάπτυξη περιφερειακών πρωτοβουλιών Νότου-Νότου καθώς οι επιπτώσεις της στις χώρες αυτές είναι εντονότερες λόγω των οικονομικών, τεχνικών και ευρύτερα αναπτυξιακών αδυναμιών που αντιμετωπίζουν. Για το λόγο αυτό, επιχειρήθηκε η ολιστική προσέγιση της ερημοποίησης ως φυσικό φαινόμενο με τις προεκτάσεις της σε όλο το φάσμα της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς επίσης και η εξέταση της λειτουργίας του θεσμικού καθεστώτος, ώστε να διαπιστωθεί η εφαρμοσιμότητα των περιφερειακών παρεμβάσεων των αναπτυσσόμενων χωρών στη στήριξη των τοπικών δράσεων, του μέσου αντιμετώπισης της ερημοποίησης λόγω της προσιτής διαχείρισής της σε αυτό το επίπεδο, με προοπτική να αποτελέσουν θετικά ή αρνητικά παραδείγματα για αντίστοιχες πρωτοβουλίες.