Η σύμβαση του Άαρχους ως μοχλός για την προώθηση της περιβαλλοντικής δημοκρατίας: η εφαρμογή της στην Ελλάδα

Abstract

The thesis deals with the interaction between human rights and the protection of the environment, which has been combined and expressed through the protection of procedural rights for the protection of the environment in the text of the Aarhus Convention. Initially, the right to the environment is studied as an essential right in the light of human rights and the contribution of the enshrined human rights to the protection of the environment. In this context, the right to a healthy environment is examined as it is interpreted and protected through the European Convention on Human Rights (ECHR) and the jurisprudence of the European Court of Human Rights (ECtHR) alongside the protection provided by procedural rights, which are guaranteed from the Aarhus Convention. The second and main part of the study is devoted exclusively to the analysis of the Aarhus Convention, which has been characterized as a driving force for environmental democracy in all its three pillars: access to environmental information, public participation in decision-making and access to justice on environmental issues. The basis of the study is the jurisprudence of the ECtHR, the Court of Justice of the European Union, the Aarhus Convention Compliance Committee and of course the jurisprudence of the Greek courts, mainly the Council of State, as well as the reports and findings of the Greek Ombudsman.

Η διατριβή πραγματεύεται τη σχέση ανάμεσα στην απόλαυση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την προστασία του περιβάλλοντος. Σχέση, η οποία έχει συνδυαστεί και εκφραστεί μέσα από την προστασία των διαδικαστικών δικαιωμάτων για την προστασία του περιβάλλοντος στο κείμενο της Σύμβασης του Άαρχους. Αρχικά μελετάται το δικαίωμα στο περιβάλλον ως ουσιαστικό δικαίωμα υπό το πρίσμα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και η συμβολή των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του ανθρώπου στην προστασία του περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται τοδικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον όπως αυτό ερμηνεύεται και προστατεύεται μέσα από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) παράλληλα με την προστασία που παρέχουν τα διαδικαστικά δικαιώματα, που κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση του Άαρχους. Το δεύτερο και κύριο μέρος της μελέτης αφιερώνεται αποκλειστικά στην ανάλυση της Σύμβασης του Άαρχους, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως κινητήρια δύναμη για την περιβαλλοντική δημοκρατία και στους τρεις πυλώνες της: την πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά ζητήματα. Βάση της μελέτης αποτελεί η νομολογία του ΕΔΔΑ, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Επιτροπής Συμμόρφωσης της Σύμβασης του Άαρχους και φυσικά η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, κυρίως του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και οι εκθέσεις και τα πορίσματα του Συνηγόρου του Πολίτη.