Το τεκμήριο αθωότητας στο διοικητικό δίκαιο

Abstract

The present thesis examines the presumption of innocence which imposes that anyone charged with a criminal offense is entitled to be treated as innocent throughout the whole legitimate procedure until finally proven and declared guilty with sufficiently strong and weighty evidence, especially emphasized on Administrative Law. On the first part the theoretical foundation and legislative fortification on national, European communal and international level are being analyzed through the historical development and through the case-law of both Greek and European and International Courts and especially through the jurisprudence of the European Court of Human Rights. Subsequently, the presumption of innocence is being correlated and contrasted to other basic principles of justice. In the second part, the present thesis analyses the application of the presumption of innocence on fields outside of the strict criminal procedure being examined. Moreover, a more specific examination is performed on whether Administrative Law is bound by criminal law decisions, in case of parallel procedures where the same facts have already been examined or judged upon before criminal courts, always within the frame of presumption of innocence and in respect of the rule of ‘ne bis in idem’. On this approach national and international jurisprudence and especially European Court of Human Rights’ case-law are taken into consideration. The present thesis especially examines some aspects of the presumption of innocence regardless of the existence of criminal proceedings and comments on the conflict of it with other basic principles of Law. Through the case-law of national and international courts as above, special aspects of application of the presumption of innocence are being surfaced. Finally, the thesis ends up with a reflection on the impact of personal data protection on it and critically examines the role of Media on the general notion of the presumption of innocence.

Με την παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζεται το τεκμήριο αθωότητας που επιβάλλει ότι ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζεται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας και έως την αμετάκλητη καταδίκη του ως μη ένοχος αλλά ως ύποπτος με ιδιαίτερη έμφαση στο χώρο του Διοικητικού Δικαίου. Στο πρώτο μέρος αναλύεται η θεωρητική θεμελίωση και η νομοθετική κατοχύρωσή του σε εθνικό, ενωσιακό και υπερεθνικό επίπεδο μέσα από την ιστορική εξέλιξη αλλά και μέσω της νομολογίας τόσο των ελληνικών δικαστηρίων όσο και ενωσιακών και υπερεθνικών δικαστηρίων και, κυρίως, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ακολούθως, συσχετίζεται και αντιπαραβάλλεται το τεκμήριο αθωότητας με άλλες βασικές αρχές απονομής της δικαιοσύνης. Στο δεύτερο μέρος της παρούσας διατριβής ερευνάται η εφαρμογή του τεκμηρίου αθωότητας και σε τομείς εκτός του αυστηρού πλαισίου μίας ποινικής δίκης. Εξετάζεται συγκεκριμένα το ζήτημα της δέσμευσης ή μη της Διοικητικής Δικαιοσύνης από τις αποφάσεις των ποινικών δικαστηρίων, στην περίπτωση που επιλαμβάνεται μιας υπόθεσης, τα πραγματικά περιστατικά της οποίας έχουν ήδη αποτελέσει αντικείμενο ποινικής διαδικασίας υπό το πρίσμα του τεκμηρίου αθωότητας και του κανόνα “ne bis in idem”, λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία τόσο των ελληνικών δικαστηρίων όσο και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζει ειδικότερα τις εκφάνσεις του τεκμηρίου αθωότητας ανεξάρτητα από την ύπαρξη ποινικής δίκης και διερευνά τη σύγκρουση αυτού με άλλες θεμελιώδεις αρχές του Δικαίου. Μέσα από τη νομολογία εθνικών και μη δικαστηρίων και, κυρίως, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αναδεικνύει κάποιες ειδικές περιπτώσεις εφαρμογής των πτυχών του τεκμηρίου αθωότητας. Τέλος, καταλήγει σε μία αξιολόγηση της επιρροής της προστασίας των προσωπικών δεδομένων στην όλη συλλογιστική και εξετάζει κριτικά το ρόλο των ΜΜΕ στη γενικότερη θεώρηση του τεκμηρίου αθωότητας.