Political polarization and economic inequality in the European Union

Abstract

In the last 5 decades political polarization has been constantly rising. After going through a short period of consensus for a couple of decades after the end of WWII, it seems that politicians have opted for a strategy of hatred in order to increase partisanship and maximize voter turnout. This has led to a high level of political fractionalization today both in parliaments as well as among citizens. While this subject has been vastly studied in the USA, little can be found regarding the European Union, and even more so on a cross country level. In this thesis, we study the evolution of political polarization in 10 countries in the European Union for a thirty-years period, namely from 1989 until 2019. In order to do so, we use an index which takes under account both the heterogeneity between groups as well as the homogeneity within groups. The procedure of estimating the polarization index in each country is based on the ideal point estimation of the self-placement perception of voters. Utilizing individual level survey data on the self-placement of voters as well as their placement of their countries’ parties, we estimate, non-parametrically, with the aid of a Gaussian kernel, and the application of a probabilistic scaling method, the probability density function of the distribution of public political opinion. We apply on these results the index of political polarization. The index is based on the “Identification-Alienation” framework. According to this, political polarization increases with the increase of heterogeneity among groups (the further away clusters move from each other) as well as the increase in homogeneity within groups (the stronger the identification sentiment between the members of each cluster).Additionally, we test the interrelationship between political polarization and two economic variables, namely income inequality and economic growth. Regressions are performed using the Fixed Effects method as well as the Random Effects Method. In both methods, individuals’ effects are also allowed for. As expected, results indicate that political polarization is positively affected by income inequality and negatively affected by economic growth.

Την τελευταία πενταετία η πολιτική πόλωση παρουσιάζει συνεχή αυξητική τάση. Υστέρα από μια σύντομη περίοδο όπου υπήρχε διάθεση συναίνεσης και συνεργασίας μεταξύ των πολιτικά αντίθετων παρατάξεων, φαίνεται ότι πλέον περνάμε σε μια φάση όπου κυριαρχεί η επιλογή της στρατηγικής και ρητορικής μίσους προκειμένου να αυξηθεί η προσέλκυση ψηφοφόρων καθώς και να μεγιστοποιηθεί η προσέλευση στις κάλπες. Αυτό σήμερα έχει οδηγήσει σε αυξημένο κατακερματισμό, τόσο εντός των κοινοβουλίων όσο και ανάμεσα στον λαό. Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα αυτό έχει μελετηθεί εκτενώς στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν υπάρχουν πολλές μελέτες πάνω στο φαινόμενο αυτό για τις χώρες της Ευρώπαικης Ένωσης, πολλώ δε μάλλον συγκριτικές μελέτες μεταξύ των χωρών εντός αυτής. Στην παρούσα διατριβή, μελετήθηκε η εξέλιξη της πολιτικής πόλωσης σε 10 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την διάρκεια τριάντα ετών, από το 1989 έως και το 2019. Για την υλοποίηση της συγκριτικής αυτής μελέτης χρησιμοποιήθηκε ένας δείκτης ο οποίος λαμβάνει υπόψη του την ετερογένεια μεταξύ των ομάδων καθώς και την ομοιογένεια εντός των ομάδων. Η διαδικασία εκτίμησης του δείκτη πολιτικής πόλωσης εντός κάθε χώρας έχει βασιστεί στον υπολογισμό της εκτίμησης της ιδανικής θέσης (ideal point estimate) των ερωτώμενων αναφορικά με την αυτοτοποθέτησή τους στην πολιτική κλίμακα. Για τον υπολογισμό της ιδανικής θέσης χρησιμοποιήθηκε μια πιθανοθεωρητική μέθοδος αναπροσαρμογής μεγέθους. Χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα αυτά, σε συνδυασμό με τις απαντήσεις για την αντίληψη των ερωτηθέντων περί της θέσεως των κομμάτων των χωρών τους, εκτιμούμε την συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας της κατανομής της κοινής πολιτικής γνώμης. Η εκτίμηση αυτή γίνεται μη παραμετρικά, με τη βοήθεια μιας συνάρτησης πυρήνα της κανονικής κατανομής Gauss. Χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα που προκύπτουνε από την παραπάνω διαδικασία, εκτιμούμε τον δείκτη της πολιτικής πόλωσης. Ο δείκτης βασίζεται στην ιδέα ενός πλαισίου «Ταύτισης – Αποξένωσης» μεταξύ ατόμων της ίδιας ομάδας όσο και των ατόμων μεταξύ των ομάδων. Σύμφωνα με το πλαίσιο αυτό, η πολιτική πόλωση αυξάνεται με την αύξηση της ετερογένειας ανάμεσα στις ομάδες (δηλαδή με την αύξηση της αποξένωσης μεταξύ των ομάδων) καθώς και με την αύξηση της ομοιογένειας εντός των ομάδων (δηλαδή με την αύξηση του αισθήματος ταύτισης μεταξύ των μελών κάθε ομάδας). Επιπλέον, ελέγχεται η εξάρτηση του επιπέδου της πολιτικής πόλωσης από δύο ανεξάρτητες οικονομικές μεταβλητές, και συγκεκριμένα την εισοδηματική ανισότητα και την οικονομική μεγέθυνση. Οι παλινδρομήσεις πραγματοποιούνται χρησιμοποιώντας τη μέθοδο Σταθερών Επιδράσεων καθώς και τη Μέθοδο Τυχαίων Επιδράσεων. Και τα δύο μοντέλα εκτιμώνται και επιτρέποντας για ατομικές επιδράσεις (Individual effects). Όπως ήταν αναμενόμενο, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η πολιτική πόλωση επηρεάζεται θετικά από την εισοδηματική ανισότητα και αρνητικά από την οικονομική μεγέθυνση.