Κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική ανάλυση για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας σε αγροτικές περιοχές

Abstract

Both natural and agricultural ecosystems are essential for human well-being. The Western honeybee (Apis mellifera) is a species closely linked to natural and agro-ecosystems, especially because it pollinates a wide range of crops worldwide in intensively cultivated areas and supplement the pollination services provided by wild pollinators in semi-natural areas. The Greek honey is considered a product with international recognition, due to its high quality, which is a result of the rich biodiversity and the climate of the country.The aim of the present dissertation was the social, environmental, and economic analysis of the factors associated with the viable development of apiculture in rural areas. The basic idea behind this research is that action planning and measure taking strategies for the development of an economically viable apiculture should focus on the dual role that honeybees play as honey producers and crop pollinators. Honeybees constitute a measurable input of agricultural production, necessary for the pollination of numerous cultivated and native plants, which, at the same time, are necessary for the development of bee colonies and the production of beekeeping products.To achieve the objective of the dissertation, overview was initially provided of the legislation concerning public land apiary sites and the placement of beehives in Greek rural areas.The adequacy and economic valuation of honeybee pollination services were subsequently analyzed and explained in detail. Assessing the economic value of pollination services is a vital process for policy makers wishing to obtain strong evidence of the financial costs incurred due to pollinator decline.The views of beekeepers and farmers on honeybee viability, production costs, troublesome agricultural and apicultural practices during beehive placement, farmer-beekeeper networking, and the prospect of providing organized pollination services in Greece were investigated with the help of well-structured questionnaires.Also investigated was the impact of insects, and specifically of honeybees, on fruit set, yield, and fruit size of sweet cherry, which is an important agroforestry species in the research area.Priority areas for apiculture development were identified with the introduction of newly developed indices at a local scale, and mapped by means of geographic information systems (GIS). The information derived from this process is expected to help decision-makers in local and regional authorities to adopt measures for optimal land use and sound pollination practices in order to enhance apiculture development at a local scale. Attractiveness maps that provide a thorough picture of the areas that are sources of pollen and nectar can serve as a general guide for the establishment of hives in areas with high potential for beekeeping.

Τόσο τα φυσικά όσο και τα γεωργικά οικοσυστήματα είναι απαραίτητα για την ανθρώπινη ευημερία. Η κοινή μέλισσα (Apis mellifera) είναι ένα είδος εντόμου το οποίο συνδέεται στενά με τα φυσικά και τα γεωργικά οικοσυστήματα, επειδή επικονιάζει πολλές καλλιέργειες παγκοσμίως σε εντατικά καλλιεργούμενες περιοχές και συμπληρώνει την επικονίαση που παρέχεται από διάφορα άλλα έντομα σε ημι-φυσικές περιοχές. Στην Ελλάδα, το μέλι προβάλλει ως ένα προϊόν με διεθνή αναγνώριση λόγω της ποιότητάς του, που οφείλεται στην πλούσια βιοποικιλότητα αυτής της χώρας.Ο σκοπός της διατριβής ήταν η κοινωνική, η περιβαλλοντική και η οικονομική ανάλυση των παραγόντων που συνδέονται με την βιώσιμη ανάπτυξη της μελισσοκομίας στις αγροτικές περιοχές. Η βασική ιδέα της έρευνας, ήταν ότι ο σχεδιασμός για την εφαρμογή δράσεων και τη λήψη μέτρων που αφορούν στην ανάπτυξη της μελισσοκομίας στις αγροτικές περιοχές, πρέπει να εστιάζει στο αμοιβαίο όφελος. Οι κοινές μέλισσες του είδους Αpis mellifera αποτελούν μία διαχειρίσιμη και μετρήσιμη εισροή στη γεωργική παραγωγή, απαραίτητη για την επικονίαση πολλών καλλιεργούμενων και αυτοφυών φυτών και ταυτόχρονα η φυτική αυτή βλάστηση αποτελεί αναγκαίο μέσο για την ανάπτυξη των μελισσιών και την παραγωγή μελισσοκομικών προϊόντων.Για την επίτευξη του σκοπού της διατριβής, αρχικά πραγματοποιήθηκε ανάλυση του θεσμικού πλαισίου για την τοποθέτηση μελισσιών και την εγκατάσταση μελισσοκομείων στην Ελλάδα.Με τη χρήση κατάλληλων δεικτών εκτιμήθηκαν η προσφορά, η ζήτηση και η επάρκεια των υπηρεσιών επικονίασης με κοινές μέλισσες.Στη συνέχεια, αποτιμήθηκε η οικονομική αξία των υπηρεσιών επικονίασης. Η αποτίμηση της οικονομικής αξίας των υπηρεσιών επικονίασης είναι μία διαδικασία ζωτικής σημασίας για τους λήπτες πολιτικών αποφάσεων που επιθυμούν ισχυρές αποδείξεις, σχετικά με το οικονομικό κόστος που προκαλεί η απώλεια των επικονιαστών.Με τη χρήση ερωτηματολογίων διερευνήθηκαν οι απόψεις των γεωργών και των μελισσοκόμων σχετικά με την βιωσιμότητα των μελισσών, τις δαπάνες παραγωγής, την επικονίαση, τις γεωργικές και μελισσοκομικές πρακτικές που δημιουργούν προβλήματα κατά την παραμονή των μελισσιών στην ύπαιθρο, την πώληση και την αγορά υπηρεσιών επικονίασης, τη δικτύωση γεωργών και μελισσοκόμων και την προοπτική παροχής οργανωμένων υπηρεσιών επικονίασης στην Ελλάδα.Η διερεύνηση της επίδρασης των επικονιαστών στην παραγωγή και στην ποιότητα των καρπών της κερασιάς η οποία είναι ένα σημαντικό αγροδασικό είδος, ευρέως καλλιεργούμενο στην περιοχή της μελέτης, αποτέλεσε επίσης αντικείμενο της παρούσης διατριβής.Οι αγροτικές περιοχές προτεραιότητας για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας προσδιορίστηκαν με τη χρήση κατάλληλων δεικτών τοπικής εμβέλειας και χαρτογραφήθηκαν με τη βοήθεια γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών. Οι πληροφορίες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία, αναμένεται να βοηθήσουν τους φορείς λήψης αποφάσεων, σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών αρχών, να υιοθετήσουν μέτρα για τη βέλτιστη χρήση της γης και την οργάνωση των υπηρεσιών επικονίασης, προκειμένου να ενισχυθεί η ανάπτυξη της μελισσοκομίας σε τοπική κλίμακα.