Resisting austerity: the spatial politics of solidarity and struggle in Athens, Greece

Abstract

Recent protests occurring in cities around the world have articulated opposition to the ongoing crisis of neoliberal globalization and its outcomes in diverse geographical contexts. From the Spanish ‘Indignados’ to the occupation of Syntagma square in Athens, Greece and the US Occupy movement, emerging forms of contentious politics have reignited critical debates on cities and socialmovements. However, the underlying processes through which these emerge and develop, as well as their possibilities and limitations in articulating challenges to the latest phase of neoliberal restructuring and austerity, remain nascent. This thesis addresses these underdeveloped analytical foci on emergent contentious politics in austerity-driven contexts through the case of Athens, Greece. Situated within broad debates on cities and the geographies of social movements, it draws on qualitative data gathered during fieldwork and critical engagement in struggles in Athens to examine the processes that enable contentious practices to materialize and expand across space.In particular, I suggest that austerity politics and their outcomes on the city’s population have triggered grassroots responses that contest austerity and produce practical alternatives to address precipitating social reproduction needs. These are articulated through resistance and solidarity practices, which are grounded in local contexts, i.e. neighbourhoods across Athens, and become mutually constituted to broader alternatives and counter-austerity politics that unfold spatially across the city and beyond. In accounting for these, I develop the ideas of ‘struggle communities’ and ‘urban solidarity spaces’ that demonstrate: firstly, the process of the emergence and development of resistance and solidarity practices at the neighbourhood level and their relational links outwards; and, secondly, the process of the expansion of these across city space, nationally and through links to European anti-austerity movements, i.e. networking and cooperation tactics among local initiatives, the formation of a social/ solidarity economy and broader strategies of social empowerment and change.

Οι πρόσφατες διαμαρτυρίες που λαμβάνουν χώρα σε πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν εκφράσει αντίθεση στη συνεχιζόμενη κρίση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και τα αποτελέσματά της σε διαφορετικά γεωγραφικά πλαίσια. Από τους Ισπανούς "Αγανακτισμένους" μέχρι την κατάληψη της Πλατείας Συντάγματος στην Αθήνα και το κίνημα Occupy στις ΗΠΑ, οι αναδυόμενες μορφές διαμφισβητούμενων πολιτικών έχουν αναζωπυρώσει κρίσιμες συζητήσεις για τις πόλεις και τα κοινωνικά κινήματα. Ωστόσο, οι υποκείμενες διαδικασίες μέσω των οποίων αυτές αναδύονται και αναπτύσσονται, καθώς και οι δυνατότητες και οι περιορισμοί τους στην άρθρωση προκλήσεων προς την τελευταία φάση της νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης και λιτότητας, παραμένουν σε εξέλιξη. Η παρούσα διατριβή ασχολείται με αυτές τις υπό ανάπτυξη αναλυτικές εστίες σχετικά με τις αναδυόμενες διαμφισβητούμενες πολιτικές σε πλαίσια που καθοδηγούνται από τη λιτότητα μέσω της περίπτωσης της Αθήνας, στην Ελλάδα. Εντάσσεται, δε, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συζητήσεων για τις πόλεις και τις γεωγραφίες των κοινωνικών κινημάτων και βασίζεται σε ποιοτικά δεδομένα που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια επιτόπιας έρευνας και την κριτική εμπλοκή σε αγώνες στην Αθήνα, έτσι ώστε να εξετάσει τις διαδικασίες που επιτρέπουν στις διαμφισβητούμενες πρακτικές να υλοποιηθούν και να επεκταθούν στο χώρο.Ειδικότερα, προτείνεται ότι οι πολιτικές λιτότητας και τα αποτελέσματά τους στον πληθυσμό της πόλης έχουν προκαλέσει αντιδράσεις από τη βάση που αμφισβητούν τη λιτότητα και παράγουν εναλλακτικές πρακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση των επιτακτικών αναγκών της κοινωνικής αναπαραγωγής. Αυτές αρθρώνονται μέσω πρακτικών αντίστασης και αλληλεγγύης, οι οποίες εδράζονται σε τοπικά πλαίσια, δηλαδή στις γειτονιές της Αθήνας, και συγκροτούνται αμοιβαία με ευρύτερες εναλλακτικές λύσεις και πολιτικές κατά της λιτότητας που εκτυλίσσονται χωρικά σε όλη την πόλη και πέραν αυτής. Ως εκ τούτου, αναπτύσσονται οι ιδέες των "κοινοτήτων αγώνα" και των "αστικών χώρων αλληλεγγύης" που καταδεικνύουν: πρώτον, τη διαδικασία της ανάδυσης και της ανάπτυξης πρακτικών αντίστασης και αλληλεγγύης σε επίπεδο γειτονιάς και τις σχεσιακές διασυνδέσεις τους εξωστρεφώς; και, δεύτερον, τη διαδικασία της επέκτασης αυτών σε όλο το χώρο της πόλης, σε εθνικό επίπεδο και διαμέσου διασυνδέσεων με ευρωπαϊκά κινήματα κατά της λιτότητας, δηλαδή τακτικών δικτύωσης και συνεργασίας μεταξύ τοπικών πρωτοβουλιών, της διαμόρφωσης μιας κοινωνικής/ αλληλέγγυας οικονομίας καθώς και ευρύτερων στρατηγικών κοινωνικής ενδυνάμωσης και αλλαγής.