Η ναυτιλιακή κίνηση του Χάνδακα κατά τον 15ο και 16ο αιώνα

Abstract

This PhD thesis focuses on the shipping and trade of Venetian Candia between the late Middle Ages and the early modern period. The period under examination marks the transition from state-organized navigation of the galleys to a more independent shipping and from the participation of the Venetian nobility in trade to the leading role of the Venetian colonies. The research is based on unpublished archival documents of the State Archives of Venice (Archivio di Stato di Venezia) and also on published archival sources. Specifically, the study is based on 1047 guarantee documents for the shipping from the port of Candia and numerous other documents (contracts, applications, reports of the Officials, decisions of the Senate, letters, etc.). At first the necessary information about the city, the market and the port of Candia is presented, as well as the Venetian policy in relation to the trade of the Eastern Mediterranean. The core of the study is the maritime trade and shipping that developed in the port of Candia. In this perspective, the shipping zones of the Cretan trade, the types of ships that were used and the role of the port of Candia and the bay of Fraschia in the commercial and shipping system of Venice are examined. The trade agreements established in the port of Candia, the goods handled and the social and geographical origins of the participants in the port's shipping activities are analyzed. In addition, the most important subjects that were involved in these activities are presented. Finally, by examining replacement contracts for the rowers who manned the galleys at the port of Candia, the institution of the “sea chore” and the institution of the andiscari, as well as the networks that were developed between villagers-feudal lords-sopracomiti and andiscari, are being reviewed.

Η παρούσα διατριβή έχει ως αντικείμενο τη ναυτιλία και το εμπόριο του Χάνδακα στο μεταίχμιο από τον ύστερο μεσαίωνα στους πρώιμους νεότερους χρόνους. Η υπό μελέτη περίοδος σηματοδοτεί τη μετάβαση από την κρατικά οργανωμένη ναυτιλία σε μία περισσότερο ελεύθερη ναυτιλία, στην οποία οι αποικίες της Γαληνοτάτης διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο. Κορμό της μελέτης αποτελούν τα αρχεία που εναπόκεινται στο Κρατικό Αρχείο της Βενετίας (Archivio di Stato di Venezia) σε συνδυασμό με το δημοσιευμένο αρχειακό υλικό και την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Συγκεκριμένα, η μελέτη βασίζεται σε 1047 εγγυητικά έγγραφα και σε πλήθος νοταριακών εγγράφων. Παράλληλα χρησιμοποιήθηκαν και άλλα είδη εγγράφων όπως αιτήσεις των υπηκόων προς τη Γαληνοτάτη, εκθέσεις Προνοητών, αποφάσεις Συγκλήτου και ενημερωτικές επιστολές. Αρχικά παρουσιάζονται οι απαραίτητες πληροφορίες για την πόλη, την αγορά και το λιμάνι του Χάνδακα, καθώς και η πολιτική της Γαληνοτάτης σε σχέση με το εμπόριο της Ανατολικής Μεσογείου. Πυρήνα της μελέτης αποτελεί το θαλάσσιο εμπόριο και η ναυτιλία που αναπτύχθηκε στο λιμάνι του Χάνδακα. Υπό αυτό το πρίσμα εξετάζονται οι ναυτιλιακές ζώνες του κρητικού εμπορίου, τα είδη των πλοίων που χρησιμοποιούνταν και ο ρόλος του λιμανιού του Χάνδακα και του όρμου των Φρασκιών στο εμπορικό και ναυτιλιακό σύστημα της Βενετίας Αναλύονται οι εμπορικές συμφωνίες που δημιουργήθηκαν στο λιμάνι του Χάνδακα, τα εμπορεύματα που διακινούνταν και η κοινωνική και γεωγραφική προέλευση των συμμετεχόντων στις ναυτιλιακές δραστηριότητες του λιμανιού. Επιπλέον, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα πρόσωπα που συμμετείχαν σε αυτές τις δραστηριότητες. Τέλος με αφορμή συμβόλαια αντικαταστατών στις γαλέρες που επανδρώνονταν στον Χάνδακα αναλύεται ο θεσμός τη αγγαρείας της θάλασσας και ο θεσμός των αντισκάρων, καθώς και τα δίκτυα που αναπτύχθηκαν μεταξύ χωρικών-φεουδαρχών-sopracomiti και αντισκάρων.