Ανάπτυξη εννοιολογικού ολιστικού μοντέλου για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο δημοτικό σχολείο

Abstract

The changes brought about by the development and evolution of Information and Communication Technologies (ICT), in socio-economic, scientific and technological level, in combination with the rapid aging of knowledge, have a decisive effect on the epistemological view of the essence of knowledge and led to the need of effective integration of ICT in education systems, especially in Primary School. This research aims at the empirical investigation of the integration processes of ICT in the Primary School in our country and in particular in the construction of a holistic model of the factors that influence the process of the integration of ICT, within the social context of the Primary School. From the point of view of the theoretical background and the corresponding methodological choices, a holistic-multifactorial approach is adopted in the direction of school improvement. A theoretical conceptual framework of the factors involved in the integration of ICT in the Primary School was constructed, based on the relevant literature, taking into account the particular characteristics of the Primary School in our country. This theoretical framework was researched, through quantitative research, using an appropriate research tool (questionnaire) developed by the researcher. The analysis of the research data was based on the statistical technique of Factor Analysis, in order to investigate the degree of adaptation of the research data to each factor of the theoretical framework, in order to obtain a statistically validated holistic model of factors that directly or indirectly affect the process of integration of ICT in the Primary School in our country. From this process, the corresponding measurement scales were also constructed for each of the factors of the holistic model. The results of the research confirm the validity of the theoretical-hypothetical framework. However, as the research findings show, the factors related to the individual characteristics of teachers and especially the training in pedagogical use of ICT, emerge as the most important factor of the empirical model. The concept of the readiness of the Primary School for the integration of ICT almost coincides on the use of ICT by teachers, while the need for improvement of the terms and conditions related to school improvement and educational change is recorded.

Οι μεταβολές που επέφερε η ανάπτυξη και η εξέλιξη των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ), σε κοινωνικοοικονομικό, επιστημονικό και τεχνολογικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την ταχύτατη παλαίωση της γνώσης, επιδρούν καθοριστικά στην επιστημολογική οπτική για την ουσία της γνώσης και οδήγησαν στην ανάγκη ουσιαστικής ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στα εκπαιδευτικά συστήματα και ειδικότερα στο Δημοτικό Σχολείο. Η έρευνα αυτή αποσκοπεί στην εμπειρική διερεύνηση των διαδικασιών ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στο Δημοτικό Σχολείο στη χώρα μας και ειδικότερα στην κατασκευή ενός ολιστικού μοντέλου των παραγόντων που επιδρούν στη διαδικασία της ενσωμάτωσης των ΤΠΕ, εντός του κοινωνικού πλαισίου του Δημοτικού Σχολείου. Από την άποψη του θεωρητικού υπόβαθρου και των αντίστοιχων μεθοδολογικών επιλογών υιοθετείται μια ολιστική-πολυπαραγοντική προσέγγιση στην κατεύθυνση της σχολικής βελτίωσης (school improvement). Κατασκευάστηκε ένα θεωρητικό εννοιολογικό πλαίσιο των παραγόντων που εμπλέκονται στην ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο Δημοτικό Σχολείο, με βάση τη σχετική βιβλιογραφία, συνεκτιμώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δημοτικού Σχολείου στη χώρα μας. Αυτό το θεωρητικό πλαίσιο ελέγχθηκε ερευνητικά, μέσω ποσοτικής έρευνας, με τη χρήση ενός κατάλληλου ερευνητικού εργαλείου (ερωτηματολόγιο), το οποίο κατασκευάστηκε από την ερευνήτρια. Η ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων βασίστηκε στη στατιστική τεχνική της παραγοντικής ανάλυσης (Factor Analysis), ώστε να διερευνηθεί ο βαθμός προσαρμογής των ερευνητικών δεδομένων σε κάθε παράγοντα του θεωρητικού πλαισίου, προκειμένου να προκύψει ένα στατιστικά επικυρωμένο ολιστικό μοντέλο των παραγόντων, οι οποίοι επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τη διαδικασία ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στο Δημοτικό Σχολείο στη χώρα μας. Από τη διαδικασία αυτή κατασκευάστηκαν, επίσης, και οι αντίστοιχες κλίμακες μέτρησης για καθέναν από τους παράγοντες του ολιστικού μοντέλου. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την ισχύ του θεωρητικού-υποθετικού πλαισίου. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα ευρήματα της έρευνας οι παράγοντες που σχετίζονται με τα ατομικά χαρακτηριστικά των δασκάλων και ιδιαίτερα η επιμόρφωση σε θέματα παιδαγωγικής αξιοποίησης των ΤΠΕ, αναδεικνύεται ως ο σημαντικότερος παράγοντας του εμπειρικού μοντέλου. Η έννοια της ετοιμότητας του Δημοτικού Σχολείου για ενσωμάτωση των ΤΠΕ σχεδόν ταυτίζεται με τη χρήση των ΤΠΕ από τους δασκάλους, ενώ καταγράφεται η ανάγκη για βελτίωση των όρων και των προϋποθέσεων που σχετίζονται με τη σχολική βελτίωση και την εκπαιδευτική αλλαγή.