Κύρια χαρακτηριστικά της ιστορικής εξέλιξης της κολύμβησης ανοικτών υδάτων (μαραθώνιας κολύμβησης) από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα

Abstract

Swimming in open waters is an activity inherent to human nature; there is evidence of human involvement with open-water swimming from all the great ancient civilizations, especially from Ancient Greece and Rome. During the Middle Ages, open-water swimming was reduced and burdened with prejudices in Western Europe and the Near-East. During the Renaissance, when the European's liberation from medieval bonds occurred, open-water swimming has gradually regained people's interest, at thinkers' and the first physical educators' initiative. At the end of the Renaissance, we find the first swimming manuals written. This thesis' subject concerns the main features of the historical evolution of swimming in "open waters" (i.e., ocean, sea, lakes, rivers, et c.) from the 18th century until nowadays. During this period (320 years), we can distinguish four historical periods. In the first period (1700-1830), Europeans understand that they can swim in open water for health and entertainment reasons. In the context of the Enlightenment and related spiritual movements (romanticism, philanthropism), the general public is encouraged to engage in the previously unpopular open-water swimming. Philosophers and educators integrate open-water swimming into their educational systems; prominent men actively engage in open-water swimming; famous romantic poets achieve swimming feats. The first swimming feat that attracted the public's attention are recorded, such as the crossing of the Hellespont by Lord Byron (3/5/1810). During the second period (1830-1920), open-water swimming widespread in public and gradually developed into a competitive sport. England is where competitive swimming started. Since 1850, open water competitive swimming has been widespread within the amateur movement. Swimming feats are performed and set milestones in the historical evolution of open-water swimming, such as crossing the English Channel by Matthew Webb (23-24 / 8/1875). New swimming strokes were introduced. In the first three Olympic Games (Athens 1896, Paris 1900, Saint Louis 1904) and the Athens Interim Olympics (1906), the swimming events were performed in open waters. The women's emancipation movement accompanies the woman's willingness to engage in swimming. In the third period (1920-1985), the feat of crossing the English Channel by the American Gertrude Ederle (on 5-6 / 8/1926) confirms that the woman is not inferior in swimming to the man. This period is characterized by great professional races that made the sport widely known: San Pedro Strait crossing (California, USA [1927]], Lake Ontario's races (1928-1964), the professional crossing of the English Channel ( the 50s), Atlantic City circumnavigation, Capri-Napoli marathon, Lake Michigan races (1959-1963), Canada's St. John Lake races, 24-hour endurance races in Lake La Tuc, Canada et c.-. Marathon races attract the world public due to the enormous distances and adverse conditions and prove that potential human limits are inexhaustible. Simultaneously, they are formed and established open-water swimming associations having international fame and global scope. From the beginning of the fourth period (1985-) and on, FINA puts marathon swimming under its auspices, standardizes the rules of the sport, and organizes international races: FINA Marathon Swimming World Cup 10km, FINA World Open Water Swimming Championship, FINA Open Water Swimming Grand-Prix, FINA Juniors World Open Water Swimming Championship, et c.-. From the Beijing Olympic Games in 2008 and on the sport of marathon swimming and specifically the 10 km men-women race was included in the Olympic Games program. In modern times, several open water swimming competitions take place worldwide, in which not only top swimmers but also average swimmers participate. Collective open water swimming associations are continually being created, in addition to FINA and its subsidiaries. New forms of open water swimming are evolving, and by now, the essential characteristics of open water swimming as an autonomous sport have been crystallized. Open water swimming in Greece has its history, with swimming feats, swimming religious customs (cross-throwing on Epiphany Day), its pioneers (Georgios Ivanov, Iason Zirganos), and its world champions (Spyros Gianniotis). However, we should try a lot to elevate open-water swimming onto the level it deserves in Greece.

Η κολύμβηση σε ανοικτά ύδατα είναι δραστηριότητα σύμφυτη με την ανθρώπινη υπόσταση και τεκμήρια ενασχολήσεως των ανθρώπων με αυτή διαθέτουμε από όλους τους μεγάλους αρχαίους πολιτισμούς και βεβαίως από την Αρχαία Ελλάδα και την Ρώμη. Κατά τον Μεσαίωνα, η ενασχόληση με την κολύμβηση ανοικτών υδάτων στη Δυτική Ευρώπη και στην καθ' ημάς Ανατολή μειώνεται και επιβαρύνεται με προκαταλήψεις. Η απελευθέρωση του Ευρωπαίου από τα μεσαιωνικά δεσμά γίνεται κατά την περίοδο της Αναγέννησης, οπότε επανακτάται σταδιακά το ενδιαφέρον για την κολύμβηση ανοικτών υδάτων με πρωτοβουλία διανοητών και των πρώτων επιστημόνων γυμναστών. Περί τα τέλη της Αναγεννήσεως συγγράφονται τα πρώτα εγχειρίδια κολυμβήσεως. Αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ιστορικής εξελίξεως της κολύμβησης σε “ανοικτά ύδατα” (θάλασσα, λίμνες, ποτάμια κ.λπ.) από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα. Σε αυτό το χρονικό διάστημα (320 έτη) είναι ευδιάκριτες τέσσερις ιστορικές περίοδοι. Στην πρώτη περίοδο (1700-1830), ο Ευρωπαίος κατανοεί ότι μπορεί να κολυμπήσει σε ανοικτά ύδατα, για λόγους υγείας και ψυχαγωγίας. Στα πλαίσια του Διαφωτισμού και συναφών πνευματικών κινημάτων (ρομαντισμός, φιλανθρωπισμός), το ευρύ κοινό προτρέπεται να ασχοληθεί με την μη διαδεδομένη ως τότε κολύμβηση ανοικτών υδάτων. Φιλόσοφοι και παιδαγωγοί εντάσσουν την κολύμβηση ανοικτών υδάτων στα εκπαιδευτικά συστήματά τους, επιφανείς άνδρες ασχολούνται ενεργά με αυτήν, ενώ διάσημοι ρομαντικοί ποιητές πετυχαίνουν κολυμβητικούς άθλους. Καταγράφονται οι πρώτες κολυμβητικές ανδραγαθίες που προσελκύουν την προσοχή του κοινού, όπως είναι ο διάπλους του Ελλησπόντου από τον Λόρδο Βύρωνα (3/5/1810). Κατά τη δεύτερη περίοδο (1830-1920), η κολύμβηση ανοικτών υδάτων διαδίδεται στο κοινό και σταδιακώς εξελίσσεται σε αγωνιστικό άθλημα. Η Αγγλία είναι η χώρα από όπου ξεκίνησε η αγωνιστική κολύμβηση. Από το 1850 η αγωνιστική κολύμβηση ανοικτών υδάτων διαδίδεται στα πλαίσια του κινήματος του ερασιτεχνισμού. Πραγματοποιούνται κολυμβητικοί άθλοι που θέτουν ορόσημα στην ιστορική εξέλιξη της κολύμβησης ανοικτών υδάτων, όπως ο διάπλους της Μάγχης από τον Μάθιου Γουέμπ (23-24/8/1875). Εισάγονται νέες τεχνικές κολύμβησης. Στις πρώτες τρεις διοργανώσεις ολυμπιακών αγώνων (Αθήνα 1896, Παρίσι 1900, Σαιν Λιούις 1904) και στη Μεσολυμπιάδα της Αθήνας (1906), τα κολυμβητικά αγωνίσματα διεξάχθηκαν σε ανοικτά ύδατα. Το κίνημα της γυναικείας χειραφετήσεως συμπορεύεται με τη διάθεση της γυναίκας να ασχοληθεί με την κολύμβηση. Κατά την τρίτη περίοδο (1920-1985), ο άθλος του διάπλου της Μάγχης από την Αμερικανίδα Γερτρούδη Έντερλε (στις 5-6/8/1926) επιβεβαιώνει ότι η γυναίκα δεν υστερεί στην κολύμβηση έναντι του άνδρα. Η περίοδος αυτής διακρίνεται για τους μεγάλους επαγγελματικούς αγώνες που έκαναν ευρέως γνωστό το άθλημα: διάπλους του πορθμού Σαν Πέντρο (Καλιφόρνια, Η.Π.Α. [1927]], αγώνες στη λίμνη Οντάριο (1928-1964), επαγγελματικός διάπλους στη Μάγχη (δεκαετία ‘50), περίπλους του Ατλάντικ Σίτυ, μαραθώνιος Κάπρι-Νάπολι, αγώνες στη λίμνη Μίτσιγκαν (1959-1963), αγώνες στη λίμνη Αγίου Ιωάννη στον Καναδά, 24ωρος αγώνας αντοχής στη λίμνη Λα Τουκ στον Καναδά κλπ. Οι άθλοι των μαραθώνιων κολυμβητών, που εντυπωσιάζουν λόγω της διανύσεως τεράστιων αποστάσεων και υπό αντίξοες συνθήκες, προσελκύουν το παγκόσμιο κοινό και αποδεικνύουν ότι τα όρια των ανθρώπινων δυνατοτήτων είναι ανεξάντλητα. Δεν έλειψαν από την περίοδο αυτή χαρακτηριστικά γεγονότα πολιτικής “εργαλειοποιήσεως” του αθλήματος (Mάο Τσε Τουνγκ, Κίνα). Στην ίδια περίοδο συγκροτούνται και καθιερώνονται συλλογικές οργανώσεις του αθλήματος της κολύμβησης ανοικτών υδάτων με διεθνή φήμη και παγκόσμια εμβέλεια. Κατά την τέταρτη περίοδο (1985-), η FINA θέτει πλέον υπό την αιγίδα της τη μαραθώνια κολύμβηση, τυποποιεί τους κανονισμούς του αθλήματος και οργανώνει διεθνείς αγώνες: Παγκόσμιο κύπελλο μαραθώνιας κολύμβησης 10 χλμ, Παγκόσμιο πρωτάθλημα μαραθώνιας κολύμβησης, Γκραν-Πρι Κολύμβησης Ανοικτών Υδάτων, Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κολύμβησης Νέων κλπ. Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008 και στο εξής το άθλημα της μαραθώνιας κολύμβησης και συγκεκριμένα το αγώνισμα 10 χλμ ανδρών-γυναικών εντάχθηκε στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων. Στη σύγχρονη εποχή, διοργανώνεται πλήθος αγώνων κολύμβησης ανοικτών υδάτων σε όλον τον κόσμο, στους οποίους συμμετέχουν κορυφαίοι κολυμβητές, αλλά και μέσοι κολυμβητές. Συλλογικές οργανώσεις κολύμβησης ανοικτών υδάτων δημιουργούνται συνεχώς, πέραν της FINA και των θυγατρικών οργανώσεών της. Εξελίσσονται νέες μορφές κολύμβησης ανοικτών υδάτων και πλέον έχουν αποκρυσταλλωθεί τα βασικά χαρακτηριστικά της κολύμβησης ανοικτών υδάτων ως αυτόνομου αθλήματος. Η κολύμβηση ανοικτών υδάτων στην Ελλάδα έχει τη δική της ιστορία, με κολυμβητικά ανδραγαθήματα, κολυμβητικά έθιμα (κατάδυση του σταυρού την ημέρα των Θεοφανείων), τους πρωτοπόρους της (Γεώργιος Ιβανώφ, Ιάσων Ζηργάνος) και τους παγκόσμιους πρωταθλητές της (Σπύρος Γιαννιώτης). Ωστόσο, απαιτείται μεγάλη προσπάθεια για να φτάσει η κολύμβηση ανοικτών υδάτων στο επίπεδο που τής αρμόζει στην Ελλάδα.