Διερεύνηση του ρόλου της κινητικής ασυμμετρίας στην οστεοπόρωση γυναικών τρίτης ηλικίας με τη μέθοδο της απορροφησιομέτρησης με ακτίνες Χ διπλής ενέργειας (DXA)

Abstract

Introduction: There are numerous bilateral skeletal asymmetries that derive from the effects of hand and foot preference on differences in mechanical loading of the dominant and non-dominant limbs. The presumed connection between lateralized habitual motor activity and bilateral skeletal asymmetry, as a result of bone functional adaptation, is basis for inferences about bone mineral distribution, bone loss and osteoporosis. Aim and scope: Aim of this dissertation was to shed light on the causal nexus between motor and bilateral hip skeletal asymmetry by investigating the effect of handedness and footedness on femur bone mineral density (BMD) of elderly white women, using Dual-energy X-ray Absorptiometry (DXA). Method: The sample was 530 white, Caucasian race women (>65 years old), with a diagnosis of osteoporosis or osteopenia, who had their hips BMD measured by densitometers in hospitals and private radiological laboratories. After the exclusion criteria, 350 women (age ranged 65-91, M=73.2, SD=4.8) finally participated (osteoporosis n=138, osteopenia n=212) and underwent the hand and foot preference assessment (right-handed n=325, non-right-handed n=25, right-footed n=263, non-right-footed n=87). Results: In the right-handed and right–footed women the results showed significant right-left BMD differences only for the total hip, favoring the left side. In the non-right- and left-handed and non-right- and left-footed women there were non-significant differences both in femoral neck and total hip regions. Also, there were non-significant differences between the right and non-right, and right and left handedness and footedness groups, in their right-left, femoral neck and total hip BMD differences, respectively. Osteoporosis and osteopenia were found to be independent of handedness and footedness. However, results revealed the contribution of footedness (right- and non-right-) as predictor in distinguishing osteoporosis and osteopenia. Conclusions: The right hand and foot dominance had an asymmetric effect favoring the left total hip BMD. The findings highlighted the influence of the load bearing effects of both the body weight and muscle contractions. A possible relation between BMD and footedness was noted, as a result of bone functional adaptation to imposed mechanical loadings. Many questions remain to be answered regarding the mechanisms underlying the connection between upper and lower limbs laterality and bone loss.

Εισαγωγή: Πολλές αμφίπλευρες σκελετικές ασυμμετρίες προκύπτουν από την επίδραση της προτίμησης χεριού και ποδιού εξαιτίας διαφορετικής μηχανικής φόρτισης μεταξύ του κυρίαρχου και μη-κυρίαρχου άκρου. Η πιθανολογούμενη σύνδεση ανάμεσα στην συνήθη πλευριωμένη κινητική δραστηριότητα και την αμφίπλευρη σκελετική ασυμμετρία, ως αποτέλεσμα της λειτουργικής προσαρμογής του οστού, αποτελεί βάση για συμπεράσματα σχετικά με την κατανομή οστίτη ιστού, την οστική απώλεια και την οστεοπόρωση. Σκοπός: Σκοπός της διατριβής ήταν να διαφωτίσει την αιτιώδη σχέση ανάμεσα στην κινητική και την αμφίπλευρη σκελετική ασυμμετρία των ισχίων διερευνώντας την επίδραση της προτίμησης χεριού και ποδιού στην μηριαία οστική πυκνότητα (BMD) ηλικιωμένων λευκών γυναικών, με την χρήση της απορροφησιομέτρησης με ακτίνες Χ διπλής ενέργειας (DXA). Μέθοδος: Το δείγμα αποτελούσαν αρχικά 530 λευκές γυναίκες, καυκάσιας φυλής (>65 ετών), με διάγνωση οστεοπόρωσης ή οστεοπενίας, των οποίων η οστική πυκνότητα (ολικό ισχίο και μηριαίος αυχένας) μετρήθηκε σε νοσοκομειακά και ιδιωτικά ακτινολογικά εργαστήρια. Μετά την εφαρμογή κριτηρίων εξαίρεσης, συμμετείχαν τελικά 350 γυναίκες (65-90 ετών, M=73.2, SD=4.8) με οστεοπόρωση (n=138) και οστεοπενία (n=212), οι οποίες απάντησαν στα ερωτηματολόγια προτίμησης χεριού και ποδιού (δεξιόχειρες n=325, μη-δεξιόχειρες n=25, δεξιόποδες n=263, μη-δεξιόποδες n=87). Αποτελέσματα: Στις δεξιόχειρες και δεξιόποδες γυναίκες τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά σημαντική διαφορά υπέρ του ολικού ισχίου της αριστερής πλευράς. Δεν υπήρξαν σημαντικές διαφορές στο ολικό ισχίο και μηριαίο αυχένα στις ομάδες των μη-δεξιόχειρων και αριστερόχειρων και μη-δεξιόποδων και αριστερόποδων γυναικών. Επίσης, δεν υπήρξαν σημαντικές διαφορές μεταξύ δεξιόχειρων και μη-δεξιόχειρων, δεξιόχειρων και αριστερόχειρων, δεξιόποδων και μη-δεξιόποδων, δεξιόποδων και αριστερόποδων γυναικών, στις διαφορές μεταξύ δεξιού-αριστερού ισχίου για το ολικό ισχίο και τον μηριαίο αυχένα. Η οστεοπόρωση και η οστεοπενία βρέθηκε ότι ήταν ανεξάρτητες από την προτίμηση χεριού και ποδιού. Όμως, τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι η προτίμηση ποδιού (δεξιά και μη-δεξιά) συνεισέφερε για την πρόγνωση του διαχωρισμού μεταξύ οστεοπόρωσης και οστεοπενίας. Συμπεράσματα: Η δεξιά κυριαρχία χεριού και ποδιού είχε μια ασύμμετρη επίδραση ευνοώντας την οστική πυκνότητα στο αριστερό ολικό ισχίο. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την επίδραση φόρτισης τόσο από το βάρος του σώματος όσο και από τις μυϊκές συσπάσεις. Παρατηρήθηκε μια πιθανή σχέση ανάμεσα στην οστική πυκνότητα και την προτίμηση ποδιού, ως αποτέλεσμα της λειτουργικής προσαρμογής του οστού στην μηχανική φόρτιση. Πολλές ερωτήσεις απομένει ακόμα να απαντηθούν αναφορικά με τους μηχανισμούς για την σχέση ανάμεσα στην πλευρίωση άνω και κάτω άκρων και την οστική απώλεια.