«Μήγαρις ἔχω ἄλλο στό νοῦ μου, πάρεξ ἐλευθερία καί γλῶσσα;»: η ιστορική χειρόγραφη παράδοση της γλώσσας (17ος αι.- αρχές 19ου αι.)

Abstract

This systematic study studies the evolution of the Greek language. The study focuses on the historical handwriting tradition of our language from the 17th century, until the beginning of the 19th century. It investigates the handwritten grammatical codes of the holy monastery of Ag. Stephanou Meteoron, with numbers 76 and 146, which deal with the historical description of the structure of the language.The research methodology and the historical-interpretive approach were necessary to deepen all information, written and spoken, following the rules and procedures that guide scientific research.The aim was achieved through the analysis and assurance of the validity and reliability of the information obtained from the scientific literature, from sources and handwritten codes. The connection between the Greek language, handwritten codes, “student books-mathimataria” and written language, with the forms it took over the centuries.The findings of the study reveal the greatness of the Greek language, the need to preserve it and the richness of knowledge gained from the study of manuscripts and “mathimataria”. We find that our language is an object that, as you explore it, you discover new aspects and new horizons for learning and studying.Starting from prehistoric times, we have seen that language is one of the greatest achievements of human civilization, because thanks to it, man has developed the language that forms the basis of his civilization.Continuing, we studied the Greek language and its written tradition, as it is of fundamental importance for the world language and culture, since, on one hand, it was used to express the most cultivated and philosophical thinking of the ancient world and on the other hand, because the new Greek language is based on it, but also a number of other languages, such as Latin and other Latin originated languages are based on Greek language as well.In conclusion, what gives the Greek language supremacy is the richness of its vocabulary, the ability to create new words, its accuracy and its literal meaning. It is a language "teacher", with historical continuity, wisdom and musicality. It is a fluent language.This is because our language has the peculiarity of continuing the language of ancient Greeks and as a model in European and modern civilization it has gained universalism. In its present form, properly cultivated, as the mother tongue of the young Greeks, is a worthy instrument of a Modern Greek civilization.In view of the Church's contribution to the preservation of the Greek language, we studied the history, the offer of education and the historical record of the Holy Monastery of St. Stephen Meteor. The valuable manuscript Codes housed in the archives of the monastery are evidence of the efforts of the monks and contributed to the education and cultural rebirth of the underprivileged Greek children during Turkish domination.The study of the two handwriting grammars revealed to us the way in which teaching was made, led us to historical sources, revealed to us that in those difficult times the Greek language survived. We have found that Grammar and, in particular, its handwritten tradition, is our irresistible spiritual advantage. It is the indisputable and actual linguistic richness of three thousand years, concentrated on a number of handwriting grammars, those that have been preserved in public, monastic and private archival collections.

Η συστηματική αυτή έρευνα μελετά την εξέλιξη της Ελληνικής γλώσσας. Η μελέτη, επικεντρώνεται στην ιστορική χειρόγραφη παράδοση της γλώσσας μας από το 17ος αι. ως τις αρχές 19ου αι. Ερευνά τους χειρόγραφους γραμματικούς κώδικες της ιεράς Μονής Αγ. Στεφάνου Μετεώρων, με αριθμό 76 και 146, που έχουν ως θέμα τους την ιστορική περιγραφή της δομής της γλώσσας.Η ερευνητική μεθοδολογία και η ιστορικο-ερμηνευτική προσέγγιση, ήταν απαραίτητες για να θεμελιωθούν σε βάθος όλες οι πληροφορίες, γραπτές και προφορικές, ακολουθώντας τους κανόνες και τις διαδικασίες που καθοδηγούν την επιστημονική έρευνα.Ο σκοπός επιτεύχθηκε μέσα από την ανάλυση και τη διασφάλιση της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας των πληροφοριών που πάρθηκαν από την επιστημονική βιβλιογραφία, από τις πηγές και τους χειρόγραφους κώδικες. Αναδείχθηκε, έτσι, η σύνδεση μεταξύ της ελληνικής γλώσσας, των χειρόγραφων κωδίκων, των μαθηματαρίων και της γραφής, με τις μορφές που πήρε ανά τους αιώνες.Τα συμπεράσματα της μελέτης αποκαλύπτουν το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας, την ανάγκη διατήρησής της και τον πλούτο της γνώσης που αποκτήθηκε από την έρευνα των χειρογράφων και των μαθηματαρίων. Διαπιστώνουμε ότι η γλώσσα μας είναι ένα αντικείμενο που όσο το διερευνάς, τόσο ανακαλύπτεις νέες πτυχές της και νέους ορίζοντες για μάθηση και μελέτη.Ξεκινώντας από τους προϊστορικούς χρόνους διαπιστώσαμε ότι η γλώσσα είναι μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, αφού χάρη σ’ αυτή, ο άνθρωπος ανέπτυξε το λόγο που αποτελεί τη βάση του πολιτισμού του.Συνεχίζοντας, μελετήσαμε την ελληνική γλώσσα και τη γραφή της διαπιστώνοντας πως είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την παγκόσμια γλώσσα και τον πολιτισμό, καθώς από τη μια χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσει την πιο καλλιεργημένη και φιλοσοφημένη σκέψη του αρχαίου κόσμου και διότι από την άλλη πάνω της στηρίζεται όχι μόνο η νέα ελληνική γλώσσα, αλλά και μια σειρά άλλων γλωσσών, όπως η λατινική και οι καλούμενες λατινογενείς γλώσσες.Συμπερασματικά, αυτό που προσδίδει στην ελληνική γλώσσα υπεροχή, είναι ο πλούτος του λεξιλογίου της, η δυνατότητα δημιουργίας νέων λέξεων, η ακριβολογία της και η κυριολεξία της. Είναι μια γλώσσα «δάσκαλος», με ιστορική συνέχεια, σοφία και μουσικότητα. Είναι μια αυτόφωτη γλώσσα.Κι αυτό επειδή η γλώσσα μας έχει την ιδιαιτερότητα να συνεχίζει τη γλώσσα των αρχαίων Ελλήνων και ως πρότυπο στον Ευρωπαϊκό και νεότερο πολιτισμό απέκτησε οικουμενικότητα. Στη σημερινή της μορφή κατάλληλα καλλιεργημένη, ως μητρική γλώσσα των νέων Ελλήνων, είναι άξιο όργανο ενός νεοελληνικού πολιτισμού. Με γνώμονα την προσφορά της Εκκλησίας στη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας, μελετήσαμε την ιστορία, την προσφορά στην εκπαίδευση και το ιστορικό αρχείο της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου Μετεώρων. Οι πολύτιμοι χειρόγραφοι Κώδικες που φιλοξενούνται στο αρχείο της μονής, είναι τεκμήρια της προσπάθειας των δασκάλων - μοναχών και συνέβαλαν στη μόρφωση, στην εκπαίδευση και στην πολιτισμική αναγέννηση των υπόδουλων ελληνόπαιδων.Η μελέτη των δύο χειρόγραφων γραμματικών, μας αποκάλυψε τον τρόπο με τον οποίο γινόταν η διδασκαλία, μας οδήγησε σε ιστορικές πηγές, μας φανέρωσε πως επιβίωσε, στους δύσκολους εκείνους καιρούς η ελληνική γλώσσα. Διαπιστώσαμε ότι η Γραμματική και ειδικότερα η χειρόγραφη παράδοσή της, είναι το ακαταμάχητο πνευματικό μας πλεονέκτημα. Είναι ο αδιαμφισβήτητος όσο και υπαρκτός γλωσσικός πλούτος τριών χιλιάδων χρόνων συμπυκνωμένος σε ενάριθμα φύλλα των χειρόγραφων γραμματικών, αυτών που έχουν διασωθεί σε δημόσιες, μοναστηριακές και ιδιωτικές αρχειακές συλλογές.