Etude néotectonique des rivages occidentaux du canal d’Atalanti: Grèce centrale

Abstract

The western coasts of Atalanti canal (regions of Locrida and Beotoia) are characterized by high tectonic and seismic activity. The studied area belongs to the Pelagonian geotectonic zone. The younger deposits of Pliocene and Pleistocene age are mainly of lacustrine and fluvio-lacustrine origin. The marine formations of upper Pleistocene-Holocene age outcrop in narrow zones close to recent coasts.This area was found to be under a regime of tensional stresses from Pliocene up-today. This extensional tectonics was interrupted by a compressional episode of lower Pleistocene age. As it was determined, the first extensional phase of the area during Pliocene had a NE-SW mean direction, while the second one, from middle Pleistocene up-today, a NW-SE direction.The tectonic data (presence of polished surfaces of the quaternary faults with striations of the "grosses cannelures" type) in parallel with the results of the stratigraphic study (formation of extent sedimentary basins during Quaternary) indicate that the extension phase of middle Pleistocene up today is much more intense than it was believed. The recent tensional stresses acting in the studied region cause the reactivation of preexisting normal faults and the occurrence of strong earthquakes. The Martino-Atalanti fault, 60 km long, is the major seismotectonic feature of this region, which was reactivated in 1894 with disastrous results. Finally, in the frame of this work, the geological-tectonic map of Plio-Pleistocene deposits of the studied area is presented in a scale 1:50.000.

Η περιοχή των δυτικών ακτών του Βόρειου Ευβοϊκού κόλπου (Λοκρίδα και Βοιωτία) είναι μια περιοχή έντονα τεκτονισμένη που παρουσιάζει μεγάλη σεισμική δράση. Οι σχηματισμοί που αποτελούν την μελετηθείσα πε¬ριοχή ανήκουν στην Πελαγονική Ζώνη. Τα νεώτερα ιζήματα εί¬ναι πλειοκαινικής και πλειστοκαινικής ηλικίας, κυρίως λιμναίας και ποταμολιμναίας φύσης. Απαντούν ακόμα υφάλμυροι σχηματισμοί κάτω πλειστοκαινικής ηλικίας, ενώ οι θαλάσσιες αποθέσεις άνω πλειστοκαινικής και ολοκαινικής ηλικίας εί¬ναι περιορισμένης έκτασης.Η περιοχή αυτή έχει επηρεαστεί από έντονες εφελκυστικές τάσεις με αποτέλεσμα την δημιουργία πολυάριθμων και μεγάλων κανονικών ρηγμάτων. Η πρώτη εφελκυστική φάση προκάλεσε τη δημιουργία των πλειοκαινικών λεκανών και συνεχίστηκε μετά την ιζηματογένεση, επηρεάζοντας τους λιμναίους αυτούς σχηματισμούς. Η μικροτεκτονική ανάλυση ενός αριθμού κανονικών ρηγμάτων της περιοχής που έχουν επηρεάσει τους πλειοκαινικούς σχηματισμούς, επιβεβαίωσε το καθεστώς τάσεων που επικρατούσε στη μελετηθείσα περιοχή κατά και μετά τη Πλειοκαινική περίοδο με κύρια διεύθυνση επέκτασης ΒΑ-ΝΔ. Η δεύτερη εφελκυστική φάση που συνεχίζεται και σή¬μερα είναι τεταρτογενούς ηλικίας και έχει διεύθυνση επέκτα¬σης ΒΔ-ΝΑ, παρόμοια με αυτήν που έχουν δώσει οι μηχανισμοί γένεσης στην εστία των σεισμών. Αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την ανάδραση παλαιότερων ρηγμάτων και τη δημιουργία νέων στην πε¬ριοχή, καθώς και το σχηματισμό του βόρειου Ευβοϊκού κόλπου. Οι δύο αυτές εφελκυστικές φάσεις διακόπτονται από ένα επεισόδιο συμπίεσης, όχι πολύ έντονο, που συνέβηκε κα¬τά τη διάρκεια του Κάτω Πλειστόκαινου και έδωσε ανάστροφα ρήγματα και πτυχώσεις τοπικού χαρακτήρα.Τα τεκτονικά δεδομένα (παρουσία κατοπτρικών επιφανειών ρηγμάτων με γραμμώσεις τύπου "grosses cannelures") καθώς και τα στρωματογραφικά στοιχεία (ύπαρξη μεγάλων ιζηματογενών λε¬κανών τεταρτογενούς ηλικίας) αναθεωρούν τις υπάρχουσες απόψεις και δείχνουν ότι η επεκτατική φάση ηλικίας Μέσου Πλειστόκαινου έως Σήμερα είναι πολύ έντονη. Οι σύγχρονες εφελκυστικές τάσεις που δρουν στην περιο¬χή προκαλούν την ανάδραση των προϋπαρχόντων ρηγμάτων και την εκδήλωση έντονης σεισμικότητας. Σημαντική σεισμοτεκτονική δομή της περιοχής αποτελεί το ρήγμα Μαρτίνου-Αταλάντης, μή¬κους 60 περίπου χιλιομέτρων, που ανέδρασε το 1894, με καταστρε¬πτικά αποτελέσματα.Τέλος στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας συντάχθηκε γεωλογικός-τεκτονικός χάρτης των Πλειο-Πλειστοκαινικών αποθέσεων της μελετηθείσας περιοχής σε κλίμακα 1:50.000.