Δημόσιο συμφέρον, δημόσια ασφάλεια και δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα

Abstract

The "state", as a product of human will, interlaces the diverse and competitive interests of its members, limiting, in principle, their development and promoting, by this way, its "welfare" and the "common good". In other words, the primary purpose of the society is the proper assessment and the balancing of the conflicting interests by the expressing of a conventional «legislative» outcome. Thus, every rule of law, at least in theory, aims at the fulfillment of the public interest. However, the legislator, in an attempt to safeguard major state goals, which may arise before the interpreter of the law, allows the concept of public interest to be intruded into the legislative texts by itself, particularly, by the mantle of the limitation of human rights. In this way, the so far political-philosophical derived term of public interest also obtains the capacity of a legal concept.Such an example consists of the right to the protection of personal data. The general legislative framework for its exercise, on the one hand, provides a set of safeguards and guarantees, on the other hand, comprehends the concept of public interest and other terms originated from it as a restriction. However, such a "vague" intervention engenders severe interpretative issues. In particular, the fundamental question arises as to whether the data protection framework concepts and principles are adequately robust in order for the data subject to object to the indefinite nature of the public interest and the devastating purposes, which, in principle, the latter attempting to ensure.The data protection general framework is now comprised of the Regulation 2016/679, the primary purpose of which is the adjustment of the right to the new technological developments and the achievement of a high level of rules harmonization between EU member states. Nonetheless, its main feature consists of provisions’ looseness, in particular owing to continuous references to the national legislation as well as due to the enactment of vague legal concepts in critical clauses. The concept of public interest contributes to the creation of a variety of interpretative issues and, consequently, the risk of incapacitating the pursued safeguards due to its possible excessive expansion, both by the national legislator and the controller. Although this choice of the legislator to lay down the concept of public interest within the text of Regulation 2016/679 appears to be conscious in order to ensure that EU requirements are sufficiently flexible and adaptable, its foreseeability as limitation, potentially, may be opposed to the basic principles of personal data protection law.Furthermore, the debilitation of the personal data protection is even more exacerbated by the "public interest in public security". The preservation of public security requires the adoption of additional data protection restrictive measures, promoting, however, a lower level of protection in comparison with the general framework. Nonetheless, the vague character of public security concept is not the only issue that threatens the protection of natural persons. Its indissolubly linked nature with other vague concepts which arise, in particular, in the context of the exercise of police duties weakens the protection of the right further.Nevertheless, the personal data protection law provides, partly, the appropriate safeguards in order to confront effectively the public interest’s ambiguity

Η «πολιτεία», ως προϊόν της ανθρώπινης βούλησης, συνυφαίνει τα ποίκιλα και ανταγωνιστικά συμφέροντα των μελών της, περιορίζοντας, κατά κανόνα, την ανάπτυξή τους και προτάσσοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, την «ευημερία» της και το «κοινό καλό». Ήτοι, πρωταρχικής σημασίας για την κοινωνία σκοπός αποτελεί η ορθή εκτίμηση και εξισορρόπηση των αντικρουόμενων συμφερόντων με την έκφραση ενός συμβατικού «νομοθετικού» αποτελέσματος. Έτσι, κάθε διάταξη δικαίου κατατείνει, θεωρητικά τουλάχιστον, στην εκπλήρωση του δημόσιου συμφέροντος. Ωστόσο, ο νομοθέτης σε μια προσπάθεια διασφάλισης μείζονων κρατικών σκοπών, οι οποίοι ενδεχομένως θα ανακύψουν ενώπιον του εφαρμοστή του δικαίου, επιτρέπει την παρείσφρηση της έννοιας του δημόσιου συμφέροντος καθεαυτήν εντός των νομοθετικών κειμένων, ιδίως με τον μανδύα του περιορισμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το έως τώρα πολιτικο-φιλοσοφικής προέλευσης δημόσιο συμφέρον αποκτά και την ιδιότητα νομικής έννοιας.Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Το γενικό νομοθετικό πλαίσιο για την άσκησή του αφενός μεν παρέχει ένα σύνολο από δικλείδες ασφαλείας και εγγυήσεις, αφετέρου δε, εμπεριέχει την έννοια του δημόσιου συμφέροντος καθώς και άλλων παράγωγων εξ’ αυτής εννοιών, ως περιορισμό. Ωστόσο, μια τέτοια «αόριστη» επέμβαση προκαλεί σημαντικά ερμηνευτικά ζητήματα. Ειδικότερα, το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι βασικές έννοιες και αρχές του πλαισίου για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι αρκετά ισχυρές, προκειμένου το υποκείμενο των δεδομένων να αντιταχθεί στον αόριστο χαρακτήρα του δημόσιου συμφέροντος και στους μείζονος σημασίας σκοπούς, που επιχειρεί, κατ’ αρχήν, να διασφαλίσει.Το γενικό πλαίσιο προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα συνιστά πλέον ο Κανονισμός 2016/679, πρωταρχικός σκοπός του οποίου αποτελεί η προσαρμογή του δικαιώματος στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και η επίτευξη ενός υψηλού επιπέδου εναρμόνισης των κανόνων μεταξύ των κρατών μελών. Παρ’ όλα αυτά, βασικό χαρακτηριστικό του αποτελεί η χαλαρότητα των διατάξεών του, ιδίως λόγω των συνεχών παραπομπών στην εθνική νομοθεσία και της πρόβλεψης, σε κρίσιμες διατάξεις, αόριστων νομικών εννοιών. Η έννοια του δημόσιου συμφέροντος δημιουργεί τον κίνδυνο της ανισχυροποίησης των επιδιωκόμενων διασφαλίσεων λόγω της υπερβολικής διεύρυνσής του, τόσο από τον εθνικό νομοθέτη όσο και από τον υπεύθυνο επεξεργασίας. Αν και η επιλογή αυτή του νομοθέτη να εισαγάγει την έννοια του δημόσιου συμφέροντος εντός του κειμένου του Κανονισμού 2016/679 φαίνεται να είναι συνειδητή, ούτως ώστε να διασφαλιστεί επαρκή ελαστικότητα και προσαρμοστικότητα των ενωσιακών επιταγών, η πρόβλεψή της ως περιορισμός, ενδεχομένως, να έρχεται σε αντίθεση με βασικές αρχές του δικαίου περί προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.Περαιτέρω, η αποδυνάμωση της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα οξύνεται ακόμα περισσότερο και από το «δημόσιο συμφέρον στη δημόσια ασφάλεια». Η διαφύλαξη της δημόσιας ασφάλειας επιτάσσει την υιοθέτηση πρόσθετων περιοριστικών για την προστασία των δεδομένων μέτρων, προωθώντας, μολαταύτα, ένα χαμηλότερο του γενικού πλαισίου επίπεδο προστασίας. Ωστόσο, ο αόριστος χαρακτήρας της έννοιας της δημόσιας ασφάλειας δεν είναι το μόνο ζήτημα που διακυβεύει την προστασία των φυσικών προσώπων. Η άρρηκτα συνδεδεμένη φύση της με άλλες αόριστες έννοιες, που αναφύονται, ιδίως κατά την άσκηση των αστυνομικών αρχών αποδυναμώνουν επιπλέον την προστασία του δικαιώματος.Παρά ταύτα, το δίκαιο της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα παρέχει, κατά ένα μέρος, τις κατάλληλες διασφαλίσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αοριστίας της έννοιας του δημόσιου συμφέροντος.