Η επίδραση των ενδοφλέβιων σκιαγραφικών στην νεφρική λειτουργία των βαρέως πασχόντων ασθενών της ΜΕΘ και αξιολόγηση της προφυλακτικής δράσης των αντιοξειδωτικών παραγόντων Ν-ακέτυλο κυστεΐνης και ασκορβικού οξέος

Abstract

Contrast-induced acute kidney injury represents one of the main adverse effects of the use of intravenous contrast media. Nephrotoxicity of contrast media has been evaluated widely in patients who submitted in percutaneous interventions of coronary arteries.Patients in the Intensive Care Unit (ICU) represent a special group as they are critically ill, with acute and chronic insufficiencies of organ systems and the majority of them also receive nephrotoxic agents. The influence of contrast media in renal function of critically ill is not absolutely known, as soon as the results of relevant clinical studies show grate fluctuation.The aim of this study was first of all the assessment of the impact of contrast nephropathy in ICU patients and after that the evaluation of protective action of the combination of antioxidant agents N-acetylcysteine and ascorbic acid. For the assessment of patients renal function except for serum creatinine we used the alternative index, serum cystatine-C.It is known that oxidative stress contributes and exacerbates contrast induced nephropathy (CIN). In this clinical study we also assessed serum levels of 8-isoprostane in different time intervals in order to see their alteration after the infusion of contrast medium and antioxidant agents, as a sensitive index of oxidative stress.According the results of this study, intravenous infusion of the combination of two antioxidant agents, N-acetylcysteine and ascorbic acid, failed to reduce the incidence of CIN; in patients who received the antioxidant agents the oxidative stress was reduced after the infusion of contrast agent while in patients who did not receive, it was increased. CIN was associated with increased baseline values of urea/creatinine serum ratio and the concomitant use of nephrotoxic medications; in patients with CIN, in the group who received the antioxidant agents, serum cystatin-C values increased less than in patients with CIN who had not received the antioxidant agents. We also found, in a subgroup of the study, that older critically ill patients are more prone to develop renal dysfunction after the intravenous infusion of contrast agent in relation to their younger counterparts.

Μια από τις κύριες παρενέργειες της χρήσης των ενδοφλέβιων ακτινολογικών σκιαγραφικών είναι η προκαλούμενη νεφροτοξικότητα. Η παρενέργεια τους αυτή έχει μελετηθεί εκτενώς μέχρι τώρα στους καρδιολογικούς ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε διαγνωστικές-θεραπευτικές διαδερμικές παρεμβάσεις των στεφανιαίων αρτηριών τους. Οι ασθενείς των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας αποτελούν μια ειδική κατηγορία ασθενών μιας και είναι βαρέως πάσχοντες, με οξείες ανεπάρκειες κάποιων οργανικών συστημάτων, μερικοί είναι ηλικιωμένοι με προϋπάρχουσες οργανικές ανεπάρκειες, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς λαμβάνουν νεφροτοξικά φάρμακα. Η επίδραση των ενδοφλέβιων σκιαγραφικών στην νεφρική λειτουργία τους δεν είναι απολύτως γνωστή, μιας και τα αποτελέσματα των σχετικών μελετών παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση. Ο στόχος της μελέτης αυτής είναι αφενός η εκτίμηση της επίπτωσης της νεφροπάθειας από τα σκιαγραφικά στους ασθενείς της ΜΕΘ, αφετέρου η αξιολόγηση των προστατευτικών παραγόντων Ν-ακετυλο-κυστεΐνης και ασκορβικού οξέος. Για την εκτίμηση των μεταβολών της νεφρικής λειτουργίας των ασθενών εκτός από την κρεατινίνη του ορού χρησιμοποιήθηκε και η συστατίνη-C του ορού ως εναλλακτικός δείκτης.Το οξειδωτικό stress αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην παθοφυσιολογία της νεφροπάθειας από τα σκιαγραφικά. Στην μελέτη αυτή μετρήσαμε το οξειδωτικό stress μέσω των μεταβολών του 8-ισοπροστανίου σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα προκειμένου να δούμε αν μεταβάλλεται μετά από την χορήγηση του ενδοφλέβιου σκιαγραφικού και των αντιοξειδωτικών παραγόντων.Η συνεισφορά της παρούσας μελέτης συνίσταται στο ότι ανέδειξε ότι στους ασθενείς που έλαβαν αντιοξειδωτικά μειώθηκε το οξειδωτικό stress μετά την λήψη του ενδοφλέβιου σκιαγραφικού, ενώ στους ασθενείς που δεν έλαβαν αυξήθηκε, οι ασθενείς που εμφάνισαν νεφροπάθεια από τα σκιαγραφικά είχαν υψηλότερες βασικές τιμές ουρίας/κρεατινίνη στο ορό, οι ασθενείς που λάμβαναν κολιμυκίνη και νεφροτοξικά φάρμακα είχαν πιο πολλές πιθανότητες να εμφανίσουν νεφροπάθεια από τα σκιαγραφικά, ενώ οι ασθενείς που έλαβαν αντιοξειδωτικά και εμφάνισαν νεφροπάθεια από τα σκιαγραφικά, η αύξηση της συστατίνης-C του ορού ήταν μικρότερη σε σχέση με τους ασθενείς που εμφάνισαν νεφροπάθεια από τα σκιαγραφικά και δεν έλαβαν αντιοξειδωτικούς παράγοντες. Επίσης οι ηλικιωμένοι ασθενείς είχαν πιο πολλές πιθανότητες να εμφανίσουν νεφροπάθεια από τα σκιαγραφικά σε σχέση με τους νεώτερους που είχαν την ίδια νεφρική λειτουργία.