Βιολογική και ψυχολογική διερεύνηση της σεξουαλικότητας και των συντροφικών σχέσεων μετά τη θεραπεία του γυναικολογικού καρκίνου

Abstract

Introduction: Cancer diagnosis and treatment in women, especially when related to the reproductive system, may affect sexuality, and the interpersonal relationship of the couple. It is, however, difficult to discern the exact effect of cancer diagnosis and/ or treatment on the different parts of the female sexual response cycle. The aim of the present study was to record how the treatment and the adjuvant therapy of breast and gynecological cancer may affect sexuality and interpersonal relations in the couple.Materials and method: From September 2008 to February 2012, we prospectively studied 67 patients with breast cancer (Group A)(mean age 50.5 years) and 43 with cervical, endometrial or ovarian cancer (Group B)( mean age 52.6 years). As control groups we used 33 patients with benign breast and 30 patients with benign gynecological lesions (control group 0a and 0b respectively). We evaluated interpersonal relations focusing on sexual function at the time of diagnosis and a year after the initial treatment for cancer. Sexuality and interpersonal relatedness was evaluated by a self- report questionnaire. Blood was also collected to investigate the possible effect of Testosterone, Cortisol and Prolactin on sexuality.Results: More than half of the women in Group A had stage II, while the corresponding proportion for Group B was 35.9%. A significant reduction of the ‘’Sexual desire’’ dimension was found in both groups. The ‘’Sexual enjoyment’’ scale was significantly decreased in Group B but not in Group A. ‘’Sexual Arousal’’ was decreased in both groups but the degree of reduction was greater in Group B (p=0.015). The score on the ‘’Relationship quality’’ dimension increased in both groups while the score on ‘’Orgasm’’ dimensions decreased significantly in both groups (p<0.001). Hormone levels were not different between the groups at baseline measures (p>0.05). Testosterone levels remained unchanged in Group A, while they were significantly decreased in Group B (p<0.001). Thus Group A had greater Testosterone levels at follow up.Conclusion: The majority of patients in our study faced sexual dysfunctions, both immediately and one year following the end of treatment. Secondary menopause and the psychological effect of cancer treatment appeared to affect female sexual desire, while anatomical and physiological changes were found to affect arousal and orgasmic phases. Sexual dysfunctions after cancer treatment it’s a clinical problem which should be evidenced at the beginning of therapy, from the oncologists in order to provide integrated treatment.

Σκοπός: της έρευνας είναι να καταγράψει τις μεταβολές της σεξουαλικότητας και τις ποιότητας της σχέσης των ασθενών με γυναικολογικό καρκίνο και καρκίνο του μαστού μετά το τέλος της θεραπείας.Υλικό και Μέθοδος: Από τον 2008 έως και τον 2012 μελετήθηκαν 67 ασθενείς με καρκίνο του μαστού (ομάδα Α), 43 με γυναικολογικό καρκίνο (ομάδα Β) και 63 ασθενείς με καλοήθεις αλλοιώσεις των γυναικών γεννητικών οργάνων και του μαστού (ομάδα ελέγχου). Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με τη χρήση αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολογίου, που συμπληρώθηκε από τις ασθενής 2 φορές, μια κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο και μία ένα χρόνο μετά την χειρουργική επέμβαση. Το ερωτηματολόγιο κατέγραφε τις βασικές παραμέτρους (1) της σεξουαλικότητας (επιθυμία, διέγερση, οργασμός, διαταραχές πόνου) (2) της ποιότητας της σχέσης και (3) της ποιότητας της ζωής. Παράλληλα με το ερωτηματολόγιο έγινε και λήψη αίματος για ορμονολογικό έλεγχο.Αποτελέσματα: Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι όλες οι φάσεις του κύκλου σεξουαλικής ανταπόκρισης (επιθυμία, διέγερση, οργασμός) επηρεάστηκαν αρνητικά στην ομάδα ασθενών με καρκίνο σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου που δεν παρατηρήθηκε σημαντική μεταβολή. Η κλίμακα ‘’ Σεξουαλική ευχαρίστηση’’ επηρεάστηκε αρνητικά στην ομάδα με γυναικολογικό καρκίνο αλλά δεν επηρεάστηκε στην ομάδα με καρκίνο του μαστού. Η κλίμακα ‘’Ποιότητα σχέσης’’ παρουσίασε αύξηση στην ομάδα με κακοήθεις αλλοιώσεις ενώ δεν παρουσίασε σημαντική μεταβολή στην ομάδα ελέγχου. Η ποιότητα της ζωής αναφορικά με τη λειτουργικότητα των ασθενών φαίνεται ότι παρουσίασε επιδείνωση μεταξύ των ασθενών με καρκίνο ενώ δεν παρουσίασε σημαντική μεταβολή στην ομάδα ελέγχου.Συμπεράσματα: Από τα αποτελέσματα της έρευνας φαίνεται ότι η πλειονότητα των ασθενών αντιμετωπίζουν προβλήματα στη σεξουαλική τους ζωής και κατά συνέπια στις διαπροσωπικές τους σχέσεις τόσο αμέσως μετά τη διάγνωση όσο και ένα χρόνο μετά την επέμβαση. Η σεξουαλική διέγερση φαίνεται να επηρεάζεται κυρίως από τη δευτεροπαθή εμμηνόπαυση και τη ψυχολογική επιβάρυνση των ασθενών ενώ η διέγερση και ο οργασμός φαίνεται να επηρεάζεται από τις ανατομικές και φυσιολογικές μεταβολές λόγω της θεραπείας. Για να παρέχεται ολοκληρωμένη φροντίδα στις γυναίκες με καρκίνο, η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται στον αρχικό σχεδιασμό της θεραπείας. Η υποστήριξης πρέπει να παρέχεται από εξειδικευμένο προσωπικό και να είναι εξατομικευμένη, αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ανάπτυξη ομάδων ψυχοογκολογίας στα νοσοκομεία που αντιμετωπίζουν ασθενείς με καρκίνο.