Εκπαίδευση και εθνογλωσσική ενσωμάτωση ξενόφωνων πληθυσμών στην Ελλάδα την περίοδο 1912-1940

Abstract

The aim of the thesis was a comparative analysis of policies and mechanisms, methods used by the Greek State through Education aiming at the Hellenization of the Xenophon populations of the New Territories, during the period 1912-1940, for the dissemination and / or enforcement of the Greek national identity upon them and, ultimately, to integrate or assimilate them in the national body. In this framework, we dealt with the description of the conditions under which the appearance of minorities in Greece took place, the population data and in particular, of the religious minority of the Muslims in Thrace and of the linguistic minorities of the Slavophones in the West Macedonia, of the Koutsovlach in Epirus and Macedonia and of the Chams in Thesprotia. Then, we attempted to exhibit the relationship between the nation state and the national education system and we analyzed related terms, such as "nation", "nationalism" and "national identity", emphasizing the elements that formed the Greek nation state. Furthermore, we described the educational policy followed by the Greek state, in order to cultivate the Greek national identity in the minority populations of the New Territories. To this end, an effort was made to outline and interpret, within the historical context of the time, aspects of the issue relating to the aims of this policy (that is, if it aimed at the integration or assimilation of Xenophons in the national body), the methods and the means adopted for the achievement of educational goals, problems in designing and implementing educational programs, the action or regressions in the exercise of educational policy of various governments, the connection of the education policy to those minority groups according to the needs of foreign policy and, finally, the evaluation of educational outcomes.

Σκοπός της διατριβής ήταν η συγκριτική ανάλυση της πολιτικής και των μηχανισμών - μεθόδων που χρησιμοποίησε το ελληνικό κράτος μέσω του εκπαιδευτικού του θεσμού για τον εξελληνισμό των ξενόφωνων πληθυσμών των Νέων Χωρών, την περίοδο 1912-1940, για τη διάδοση ή/και επιβολή της ελληνικής εθνικής ταυτότητας σε αυτούς και, εν τέλει, για την ενσωμάτωση ή την αφομοίωσή τους στο εθνικό σώμα. Στο ερευνητικό αυτό πλαίσιο ασχοληθήκαμε με την περιγραφή των συνθηκών εμφάνισης των μειονοτήτων στην Ελλάδα και των πληθυσμιακών τους δεδομένων και συγκεκριμένα της θρησκευτικής μειονότητας των Μουσουλμάνων στη Θράκη και των γλωσσικών μειονοτήτων των Σλαβοφώνων της Δυτικής Μακεδονίας, των Κουτσόβλαχων της Ηπείρου και της Μακεδονίας και των Τσάμηδων της Θεσπρωτίας. Στη συνέχεια, επιχειρήσαμε να καταδείξουμε τη συνάρμοση του εθνικού κράτους και του εθνικού εκπαιδευτικού συστήματος και αναλύσαμε συναφείς όρους, όπως του «έθνους», του «εθνικισμού» και της «εθνικής ταυτότητας», δίνοντας έμφαση στα στοιχεία που διαμόρφωσαν το ελληνικό εθνικό κράτος. Τέλος, περιγράψαμε την εκπαιδευτική πολιτική που ακολούθησε η ελληνική πολιτεία για την καλλιέργεια ελληνικής εθνικής ταυτότητας στους μειονοτικούς πληθυσμούς των Νέων Χωρών. Έτσι, επιδιώξαμε να αναδειχτούν και να ερμηνευτούν, μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, πτυχές του ζητήματος που αφορούν στη σκοποθεσία αυτής της πολιτικής, αν δηλαδή απέβλεπε στην ενσωμάτωση ή στην αφομοίωση των ξενοφώνων στον εθνικό κορμό, τις μεθόδους και τα μέσα που εφαρμόστηκαν για την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων, τα προβλήματα σχεδιασμού και εκτέλεσης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, τις συνέχειες ή τις παλινδρομήσεις στην άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής από τις διάφορες κυβερνήσεις, τη σύνδεση της εκπαιδευτικής πολιτικής προς τις εν λόγω μειονοτικές ομάδες με τις εκάστοτε ανάγκες της εξωτερικής πολιτικής και, εν τέλει, την αποτίμηση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων.