Αλβέρτος Μαρίνος ο Χίος (16ος - 17ος): βίος και έργο: παλαιογραφική και φιλολογική μελέτη

Abstract

The monk Albertos Marinos descended from Chios and acted before and after the mid of 16th century. His writing work consists of 32 speeches (sermons and small essayes) and follows the tradition of the preaching. According to new information, he preached in Chios, Constantinople and Crete, and the handwritten tradition of his works consists of two manuscripts-collections that include exclusively works by Albert Marinos: i) the autograph code of his speeches (Berolinensis 377, at the University of Krakow, Poland), which contains about half of his speeches, and ii) the Marcianus code gr. II 112 (coll. 1172), olim Nanianus CXXXIV (Biblioteca Nazionale Marciana, Venice); from two other manuscripts including, among others, Marino's speeches: i) Iviron 577 (Mount Athos) and ii) Vaticanus gr. 1914 II (Biblioteca Apostolica Vaticana, Vatican) and a third category that includes a speech among many other works, and mainly speeches, of various writers in various manuscripts. His most widespread speech, in this third category, is the Speeche in Crucifixion, which is saved in 20 codes and presents some peculiarities in its handwritten tradition. It has been shown that his speeches have been intertwined with the speeches of Damaskinos Stouditis in the Cod. Iviron 577 (Mount Athos) and the Catalog of E. Mioni, Bibliothecae divi Marci Venetiarum,. Codices Graeci Manuscripti, vol. I, Roma 1967, pp. 332-335 has been corrected, who considered as independent the first two sections of the manuscript and not as the work of Albertos Marinos. Special features and relations of the manuscripts are examined and the publication of 6 speeches in the 16th century (1568, 1570 and 1594) are commented in the "Thesaurus" by Damaskinos Stouditis, which after 1594 was replaced by 7 speeches by Ioannkios Kartanos. In the second part (Part B), 6 speeches from the 32 of Albertos Marinos are published based on the conclusions regarding the handwritten tradition of his work and the significance of each manuscript in it. An annex is described and critically commented on the relations of the manuscripts that deliver the speech Speeche in Crucifixion.

Ο ιερομόναχος Αλβέρτος Μαρίνος κατάγεται από την Χίο και έδρασε πριν και μετά τα μέσα του 16ου αιώνα. Το συγγραφικό του έργο αποτελείται από 32 λόγους (κηρύγματα και μικρές πραγματείες) και ακολουθεί σε αυτά την παράδοση του δημώδους κηρύγματος. Σύμφωνα με νέα στοιχεία κήρυξε στη Χίο, στη Κωνσταντινούπολη και στην Κρήτη και η χειρόγραφη παράδοση των έργων του αποτελείται από δύο χειρόγραφα-συλλογές που περιλαμβάνουν αποκλειστικά έργα του Αλβέρτου Μαρίνου: i) ο αυτόγραφος κώδικας των ομιλιών του (Berolinensis gr. 377, σήμερα βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας, Πολωνία), ο οποίος περιέχει τις μισές περίπου από τις ομιλίες του, και ii) ο κώδικας Marcianus gr. II 112 (coll. 1172), olim Nanianus CXXXIV (Biblioteca Nazionale Marciana, Βενετία)· από άλλα δύο χειρόγραφα που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ομιλίες του Μαρίνου: i) Cod. Ιβήρων 577 (Άγιον Όρος) και ii) Vaticanus gr. 1914 II (Biblioteca Apostolica Vaticana, Βατικανό) και μια τρίτη κατηγορία που περιλαμβάνουν από μία ομιλία του μεταξύ πολλών άλλων έργων, και κυρίως ομιλιών, διαφόρων συγγραφέων σε διάφορα χειρόγραφα. Η περισσότερο διαδεδομένη ομιλία του, στην τρίτη αυτή κατηγορία, είναι ο Λόγος εις την Σταύρωσιν, που σώζεται σε 20 κώδικες και παρουσιάζει κάποιες ιδιαιτερότητες ως προς την χειρόγραφη παράδοση της. Αποδείχτηκε η ανάμειξη των ομιλιών του με ομιλίες του Δαμασκηνού Στουδίτη στον κώδικα Cod. Ιβήρων 577 (Άγιον Όρος) και διορθώθηκε ο κατάλογος του E. Mioni, Bibliothecae divi Marci Venetiarum. Codices Graeci Manuscripti, vol. I, Roma 1967, σσ. 332 – 335, ο οποίος θεώρησε ως ανεξάρτητες τις δύο πρώτες ενότητες του χειρογράφου και όχι ως έργο του Αλβέρτου Μαρίνου. Εξετάζονται αναλυτικά οι ιδιαιτερότητες και οι σχέσεις των χειρογράφων και σχολιάζεται η έκδοση 6 ομιλιών του κατά τον 16ο αιώνα (1568, 1570 και στα 1594) στον «Θησαυρό» του Δαμασκηνού Στουδίτη, οι οποίες μετά το 1594 αντικαταστήθηκαν από 7 ομιλίες του Ιωαννίκιου Καρτάνου. Στο δεύτερο μέρος (Μέρος Β’) εκδίδονται κριτικά 6 ομιλίες από τις 32 του Αλβέρτου Μαρίνου με βάση τα σχετικά συμπεράσματα με την χειρόγραφη παράδοση του έργου του και την σημασία του κάθε χειρογράφου μέσα σε αυτήν. Σε παράρτημα περιγράφονται και σχολιάζονται κριτικά οι σχέσεις των χειρογράφων που παραδίδουν την ομιλία Λόγος εις την Σταύρωσιν.