Θεωρία διεθνών συστημάτων και περιφερειακών υποσυστημάτων: κοινωνικοοντολογικές προϋποθέσεις και περιπτωσιολογική μελέτη στη Mέση Ανατολή

Abstract

The central aim of the thesis is to contribute to a deeper understanding of the complex reality of conflicts in the international system and more specifically in the region of the Middle East. Through the analysis of Regional Sub-systems theory, this study attempts to explain the role of power and interest, the centrality of the state in international affairs and the significance of self-preservation for the construction of identity of independent collective entities. The first part of the study is dedicated to the presentation of the continuous theoretical dialogue that takes place between various theorists and the delineation of the theoretical landscape of IR, with a special emphasis on the Realist approach. Furthermore, the core tenets of Realism are associated with the ideas of Panagiotis Kondylis who has developed a general theory on social ontology. The first part of the thesis forms the theoretical background that allows the development of the Regional Subsystems Theory. Based on the theoretical tools of this theory, the study sheds light on regional security dynamics in the Middle East region, throughout the period 1990-2009.

Κεντρικός στόχος της διατριβής είναι η κατά το δυνατόν αντικειμενικότερη εξήγηση και βαθύτερη κατανόηση της πραγματικότητας των πολεμικών συγκρούσεων στο διεθνές σύστημα και ειδικότερα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Μέσω της επεξεργασίας, ανάλυσης και εφαρμογής της θεωρίας περιφερειακών υποσυστημάτων εξετάζονται οι θεωρητικές υποθέσεις που διατυπώνονται στο εισαγωγικό μέρος της μελέτης και αφορούν, μεταξύ άλλων, στο ρόλο της ισχύος και του συμφέροντος, στην κεντρικότητα του κράτους και στη σημασία της έννοιας της αυτοσυντήρησης για τη δράση και την ταυτότητα των ανεξάρτητων συλλογικών οντοτήτων. Στην πρώτη ενότητα εξετάζονται διάφορες πλευρές ενός συνεχούς θεωρητικού διαλόγου που λαμβάνει χώρα μεταξύ διεθνολόγων και απεικονίζεται το θεωρητικό τοπίο των Διεθνών Σχέσεων προκειμένου να μεταβούμε στη συνέχεια σε μια βαθύτερη διερεύνηση της ρεαλιστικής προσέγγισης. Στη συνέχεια αναλύεται η διασύνδεση της κοινωνικής οντολογίας με τις κοινωνικές επιστήμες, παρουσιάζονται οι θέσεις του Παναγιώτη Κονδύλη και συσχετίζονται με βασικά αξιώματα του Ρεαλισμού. Αντικείμενο της δεύτερης ενότητας της διατριβής είναι η ανάλυση, διαμόρφωση και προσαρμογή των βασικών εννοιών της θεωρίας περιφερειακών υποσυστημάτων που αποτελεί τη βάση για την περιπτωσιολογική μελέτη. Η μελέτη ολοκληρώνεται με την εξέταση των περιφερειακών δυναμικών ασφάλειας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής κατά την περίοδο 1990-2009.