Ο Γρηγόριος Ακίνδυνος στο πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων και οι θεολογικές διαμάχες στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα

Abstract

The research of historical data and events associated with Akindynos, either indirectly or directly, and demanded a thorough screening of sources. The theological secretariats, provided our little historical data, which will help us to the purposes and to be prepared thesis objectives. Unlike his letters, minutes of meetings and other primary and secondary sources, provided us with rich material to development.I present work develops in two chapters. In the first chapter is to give a detailed report of the historical context of the first half of the 14th century.Presented with precise chronology of events in the political, military and theological level or in relation to the domestic front, either concerning alliance relations and rivalry with foreign forces epochis.Paratithentai data with bibliographic coverage, persons, events, population and religious groups etc. Presented the main actors awake, political and ecclesiastical emancipation of the Byzantines, which resulted in clashes and two civil wars. The results of which had devastating effects on the future of the empire. The second chapter follows a chronological order the life of Gregory harmless scholar and antiisychasti. Presents major life safely, focusing on data obtained from the letters and writings. Particular reference is made in the leading role in quieting controversy and theological positions that are mutated in a short time during the summer of 1341.The effort of promotion of the controversial elements of action and the nature of the danger and are central to this thesis . All the above photograph taken from the writings of rescued us, many of them in remained unpublished until a few years ago. The erudition of harmless and unbridled ambition, and the firm attitude and teaching despite persecution, are considered significantly in the essay. The Akindynos organized defense Palamas at the June session of 1341, having contributed significantly to the victory of the monks. He knew the long quieting tradition, accepting in practice the monastic institution and psychosomatic method of prayer. In doctrinal level accepted as Barlaam the substance identification and energy in God, denying the divine uncreated energies.The Akindynos but trapped in the desire , from one to remain loyal to philosophical theology and the other to follow the quieting monastic tradition without being aware of the impasse led. The Akindynos was unable to manage the sudden power gained after the spring of 1345, in addition tried to exploit for selfish purposes.The disappointment of safely the last years of his life and abandonment felt by many old friends, is reflected in the latest letters .

Η έρευνα των ιστορικών στοιχείων και γεγονότων που συνδέονταν με τον Ακίνδυνο, είτε έμμεσα είτε άμεσα, απαίτησαν τον ενδελεχή και εξονυχιστικό έλεγχο των πηγών. Οι θεολογικές του γραμματείες, μας παρείχαν ελάχιστα ιστορικά στοιχεία, τα οποία θα μας βοηθούσαν στους σκοπούς και στους στόχους της προς εκπόνηση διατριβής. Αντίθετα οι επιστολές του, τα πρακτικά των συνόδων, ο λόγος «Τοῦ αὐτοῦ σοφωτάτου και λογιωτάτου καί μακαριωτάτου ἱερομονάχου κῦρ Γρηγορίου τοῦ Ἀκινδύνου, λόγος πρός Ἱερόθεον μοναχόν» και άλλες πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές, μας παρείχαν πλούσιο υλικό προς αξιοποίηση.Η παρούσα εργασία αναπτύσσεται σε δύο κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται να δοθεί μια εκτενής αναφορά του ιστορικού πλαισίου του πρώτου μισού του 14ου αιώνα. Παρουσιάζονται με ακριβής χρονολογική σειρά τα γεγονότα σε πολιτικό, στρατιωτικό και θεολογικό επίπεδο είτε σε σχέση με το εσωτερικό μέτωπο, είτε όσον αφορά τις σχέσεις συμμαχίας και αντιπαλότητας με ξένες δυνάμεις της εποχής.Παρατίθενται στοιχεία με βιβλιογραφική κάλυψη, προσώπων, γεγονότων, πληθυσμιακών και θρησκευτικών ομάδων κ.α. Παρουσιάζονται οι κύριοι φορείς αφύπνισης, πολιτικής και εκκλησιαστικής χειραφέτησης των Βυζαντινών, οι οποίες κατέληξαν σε συγκρούσεις και δύο εμφυλίους πολέμους. Τα αποτελέσματα των οποίων είχαν καταστροφικές επιδράσεις, για το μέλλον της αυτοκρατορίας. Το δεύτερο κεφάλαιο ακολουθεί με χρονολογική σειρά τη ζωή του Γρηγορίου Ακίνδυνου, λόγιου και αντιησυχαστή. Παρουσιάζονται οι κυριότεροι σταθμοί της ζωής του Ακίνδυνου, με επίκεντρο τα στοιχεία που προκύπτουν από τις επιστολές και τα συγγράμματά του. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ησυχαστική διαμάχη και τις θεολογικές του θέσεις, οι οποίες μεταλλάσσονται σε μικρό χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1341. Η προσπάθεια της ανάδειξης των αμφιλεγόμενων στοιχείων της δράσης και του χαρακτήρα του Ακίνδυνου, έχουν κεντρικό ρόλο στην παρούσα διατριβή. Όλα τα παραπάνω φωτογραφίζονται από τα γραπτά του που μας διασώθηκαν, πολλά από αυτά σε παρέμεναν ανέκδοτα μέχρι και πριν λίγα χρόνια. Η πολυμάθεια του Ακίνδυνου καθώς και η άκρατη φιλοδοξία του, όσο και η σθεναρή του στάση και διδασκαλία παρά τις διώξεις, θωρείται σε σημαντικό βαθμό μέσα στο πόνημα. Ο Ακίνδυνος προσπάθησε να σταθεί στη μέση της ησυχαστικής διαμάχης και να συμφιλιώσει τις αντίπαλες πλευρές, λαμβάνοντας το ρόλο του ειρηνοποιού. Ο Ακίνδυνος, οργάνωσε την υπεράσπιση του Παλαμά στη σύνοδο του Ιουνίου του 1341, έχοντας συμβάλει ουσιαστικά στη νίκη των μοναχών. Γνώριζε την μακραίωνη ησυχαστική παράδοση, δεχόμενος σε πρακτικό επίπεδο το μοναχικό θεσμό και τη ψυχοσωματική μέθοδο προσευχής. Σε δογματικό επίπεδο δεχόταν όπως ο Βαρλαάμ την ταύτιση ουσίας και ενέργειας στο Θεό, αρνούμενος τις θείες άκτιστες ενέργειες. Ο Ακίνδυνος όμως εγκλωβίστηκε στην επιθυμία του, από τη μια στο να παραμείνει πιστός στη φιλοσοφική θεολογία του και από την άλλη να ακολουθήσει την ησυχαστική μοναστική παράδοση, χωρίς να αντιληφθεί το αδιέξοδο που οδηγήθηκε.Ο Ακίνδυνος δε μπόρεσε να διαχειριστεί τη ξαφνική δύναμη που απέκτησε μετά την άνοιξη του 1345, επιπρόσθετα προσπάθησε να την εκμεταλλευθεί για ιδιοτελής σκοπούς. Η απογοήτευση του Ακίνδυνου τα τελευταία χρόνια της ζωής του και η εγκατάλειψη που ένιωθε από πολλούς παλαιούς φίλους του, αντικατοπτρίζεται στις τελευταίες επιστολές του.