Τα κτίρια των πρώτων ηλεκτρικών εταιρειών κατά την περίοδο 1889-1940 / 50: ιδρυτικοί παράγοντες και σχεδιασμός

Abstract

Dissertation’s targets are:a) Power plants’ historical consideration of their creation and development in Greece, from the end of the 19th century until Public Power Corporation’s (DEH) monopoly establishment in 1950, in relation to the corresponding power plants’ development and spread in Europe.b) Factors’ search, that played a role in power plants’ location in the greek cities, as well as, power plants’ influence of their function, on their development.c) Research of the relationship between electric power technology –required mechanical equipment - with power plants’ typology and their evolution.d) Effects on the construction and form of power plants’ buildings on imported manufacturing techniques (european power plants’ typical forms) or/and local standards.The Subject of my research consisted of the existing power plants in the country: a) Athens’ two big Power Plants, Neo Faliro’s and Saint George’s Bay, and b) smaller power plants, whose size varied according to the population of each area.The study of generating plants was divided into two parts:- A’ Period 1889-1922, showing the raw electricity companies, which did not exceed 27.- B’ period 1922-1940 /50: rapid growth of small local power plants and progressive expansion of electricity in economic and private life. European examples (England, France, Italy, Germany), were also analyzed in order to investigate any typological and morphological relations with Neo Faliro’s and Saint George’s Bay Power plants, which have been signed by European designers.The methodology followed by the research, was based on the registration and classification of Power Plants existing and non- existing.Based on the above, the following were investigated: a) for the total of 409 of registered power plants, their location and the factors that determined it, and b) for the 130 electricity companies, for which plans were found or drawn up, the available energy sources and the corresponding generation technology, typology and function of power plants in relation to the production technology and machinery, the manufacturing system, manufacturing techniques and architectural expression.The Results obtained with the integration of research, show that the production technology determines the required mechanical equipment and the types of power plants.This development of buildings was inextricably intertwined with the development of the electricity generating technology, and the evolving technological equipment influenced the development of facilities and infrastructures, the size and the typology of buildings, elongated rectangles buildings, with differences in structure of the tumors according to their function.The introduction of new technologies in power plants contributed to the dissemination and the construction of other buildings nationwide.Also, the spread of power plants throughout Greece, marked a cosmogony at many levels: impetus for industrial, residential and overall, economic development.

Στόχοι της παρούσας διατριβής είναι: α) η ιστορική θεώρηση της δημιουργίας και εξέλιξης των σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα, μέχρι την ίδρυση του μονοπωλίου της ΔΕΗ, το 1950, σε σχέση και με την αντίστοιχη εξέλιξη και εξάπλωση των ηλεκτροπαραγωγών σταθμών στην Ευρώπη.β) η αναζήτηση των παραγόντων που έπαιξαν ρόλο στη χωροθέτηση των ηλεκτρικών στις ελληνικές πόλεις και η επίδραση της λειτουργίας των σταθμών στην ανάπτυξή τους.γ) η διερεύνηση της σχέσης της τεχνολογίας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος -και κατά συνέπεια του απαιτούμενου μηχανολογικού εξοπλισμού- με την τυπολογία των σταθμών και την εξέλιξή τους.δ) οι επιδράσεις στην κατασκευή και μορφή των κτιρίων των ηλεκτρικών από εισαγόμενες τεχνικές κατασκευής από ευρωπαϊκά παραδείγματα (τυπικές μορφές ηλεκτρικών σταθμών στον ευρωπαϊκό χώρο) η/και από τοπικά πρότυπα.Αντικείμενο της έρευνας μου αποτέλεσαν οι υφιστάμενοι σταθμοί της χώρας: α) οι δύο μεγάλοι σταθμοί της Αθήνας, ο ΑΗΣ Φαλήρου και ο ΑΗΣ Κερατσινίου, και β) οι μικρότερης κλίμακας σταθμοί, των οποίων το μέγεθος ποίκιλε ανάλογα με τον πληθυσμό της περιοχής. Η μελέτη των σταθμών παραγωγής χωρίστηκε σε δύο μέρη: -Α΄ περίοδος 1889-1922: εμφανίζονται οι πρώτες εταιρείες ηλεκτρισμού, οι οποίες δεν ξεπερνούσαν τις 27.- Β΄ περίοδος 1922-1940/50: ραγδαία ανάπτυξη μικρών τοπικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και προοδευτική επέκταση του ηλεκτρισμού στην οικονομική και ιδιωτική ζωή.Αναλύθηκαν επίσης Ευρωπαϊκά παραδείγματα (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία) με σκοπό τη διερεύνηση τυχόν τυπολογικών και μορφολογικών σχέσεων με τους σταθμούς του Φαλήρου και του Κερατσινίου, οι οποίοι έχουν την υπογραφή Ευρωπαίων μελετητών.Η μεθοδολογία που ακολούθησε η έρευνα, βασίστηκε στην καταγραφή και κατηγοριοποίηση των σταθμών, υφιστάμενων και μη.Με βάση τα παραπάνω διερευνήθηκαν: α) για το σύνολο των 409 καταγεγραμμένων σταθμών, η χωροθέτησή τους και οι παράγοντες που την καθόρισαν και β) για τους 130 σταθμούς για τους οποίους βρέθηκαν ή συντάχθηκαν σχέδια, οι διατιθέμενες πηγές ενέργειας και η αντίστοιχη τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρισμού, η τυπολογία και λειτουργία των σταθμών σε σχέση με την τεχνολογία παραγωγής και το μηχανολογικό εξοπλισμό, το κατασκευαστικό σύστημα, οι τεχνικές κατασκευής και η αρχιτεκτονική έκφραση των σταθμών.Τα αποτελέσματα που προέκυψαν με την ολοκλήρωση της έρευνας, αποδεικνύουν ότι η τεχνολογία παραγωγής καθορίζει τον απαιτούμενο μηχανολογικό εξοπλισμό και την τυπολογία των σταθμών.Η εξέλιξη των κτιριακών εγκαταστάσεων ήταν άρρηκτα συνυφασμένη με την εξέλιξη της τεχνολογίας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς ο εξελισσόμενος τεχνολογικός εξοπλισμός, επηρέαζε τη διαμόρφωση των εγκαταστάσεων και των υποδομών, το μέγεθος, καθώς και την τυπολογία των κτιρίων, επιμήκη ορθογώνια παραλληλόγραμμα κτίρια, με διαφορές στη διάρθρωση των όγκων τους ανάλογα με τη λειτουργία τους.Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στους ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς, συνέβαλε στη διάδοσή τους και σε άλλες κατασκευές κτιρίων πανελλαδικά. Επίσης, η εξάπλωση των ηλεκτρικών σταθμών στον ελληνικό χώρο, σήμανε μια κοσμογονία σε πολλά επίπεδα: ώθηση προς βιομηχανική, οικιστική και προς μία γενικότερη οικονομική ανάπτυξη.