Συσχέτιση πυρετικών σπασμών με την ύπαρξη σιδηροπενίας ή σιδηροπενικής αναιμίας στα παιδιά

Abstract

Purpose: to perform recordings of the iron status of children with febrile seizures (FS) via evaluation of several laboratory tests and to investigate whether there is any association between iron deficiency-iron deficiency anemia and FS.Material: This was a prospective case-control study including patients since March 2009 to March 2011. The sample of the study included children between 6 and 60 months and two groups were selected: 50 children with FS (patients) and 50 children with febrile illness without seizures (controls). The controls were matched to the cases by age and gender.Methods: For every participant of the survey a thorough clinical history was taken. The diagnosis of FS was made and they were defined as simple or complex. Blood samples were collected and hematological investigations were performed for hemoglobin concentration, hematocrit, MCV, RDW, serum iron, serum ferritin, TIBC, transferrin’s saturation and serum soluble transferrin receptors. An informed consent was obtained from parents or legal guardians of the children in order to participate.Results: The patients and controls were 25.6±13.2 and 25.1±14.2 months of mean age, respectively. Thirty-six (72%) of the cases had simple FS, twelve (24%) complex and 2 (4%) febrile status epilepticus. In 18 out of 50 cases (36%), there was positive history for FS. There were no statistical difference regarding gender, characteristics of personal history, obstetric-perinatal history and family history. We found, though, only a statistical difference in family history for FS (46% of cases vs 4% of controls, p<0.001). The mean levels of serum ferritin were significantly lower in cases (p: 0.02). The mean value of TIBC was significantly higher in cases (p: 0.04). The mean levels of hemoglobin were higher in cases but the difference failed to attain any statistical difference (p: 0.06). There were no other statistical significant differences between the cases and controls in the rest of laboratory testing. Regarding complex FS in particular, the mean levels of serum ferritin were significantly lower in cases than controls (p: 0.009). The mean value of TIBC was significantly higher in cases (p: 0.012). Iron deficiency was defined as level of serum ferritin ≤30 ng/ml, in terms of a febrile-infectious episode. A significantly higher proportion of cases (12/50 vs 2/50, p: 0,004) were iron deficient. Anemia was defined as hemoglobin concentration ≤10.5 g/dl for children 6-24 months and ≤11.5 g/dl for children older than 24 months. Iron deficiency anemia was more frequent among cases as compared to the controls (4% vs 2%), but the difference was not statistical significant (p: 0.54).Conclusions: Children with FS have lower levels of serum ferritin and higher levels of TIBC, suggesting an association between iron deficiency and FS. Especially, in complex FS the levels of serum ferritin were lower and levels of TIBC were higher, which verifies and reinforces our prime conclusion. Since iron deficiency seems to be related to the pathogenesis of FS, early prevention and detection could reduce the frequency of FS. Therefore, iron status work up could be established as a routine screening for all children who are in high risk to have FS or for preventing a recurrence. Iron seems to be related to the pathogenesis of FS, but other mechanisms are also implicated since iron deficiency was not found to all the children with FS, and not all the iron deficient patients experienced FS.

Σκοπός της μελέτης είναι να καταγραφούν και να μελετηθούν οι παράμετροι της κατάστασης σιδήρου του οργανισμού (iron status) σε παιδιά με πυρετικούς σπασμούς (ΠΣ) και να διερευνηθεί αν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της σιδηροπενίας-σιδηροπενικής αναιμίας και της πρόκλησης ΠΣ. Υλικό: Πρόκειται για προοπτική μελέτη ασθενών-μαρτύρων. Η χρονική περίοδος της μελέτης εκτείνεται από το Μάρτιο 2009 έως το Μάρτιο 2011. Το υλικό της μελέτης αφορά παιδιά 6-60 μηνών και συμπεριλήφθησαν 50 παιδιά με ΠΣ (ασθενείς) και 50 παιδιά με εμπύρετη νόσο χωρίς σπασμούς (μάρτυρες). Οι μάρτυρες ήταν κατά ηλικία και φύλο εξομοιωμένοι με τους ασθενείς. Μέθοδοι: Σε κάθε παιδί λήφθηκε πλήρες ιστορικό (ατομικό και οικογενειακό). Αρχικά, τέθηκε η διάγνωση και καθορίστηκε το είδος των ΠΣ (απλοί, σύνθετοι). Ο εργαστηριακός έλεγχος που πραγματοποιήθηκε αφορούσε τα παρακάτω: μέτρηση συγκέντρωσης αιμοσφαιρίνης και αιματοκρίτη, ερυθροκυτταρικός δείκτης MCV, εύρος κατανομής ερυθρών (RDW), μέτρηση επιπέδων σιδήρου (Fe) ορού και ολικής σιδηροδεσμευτικής ικανότητας (TIBC), υπολογισμός κορεσμού τρανσφερρίνης (SatTf), μέτρηση φερριτίνης ορού και διαλυτών υποδοχέων τρανσφερρίνης (sTfR). Συγκατάθεση λήφθηκε από όλους τους γονείς ή νόμιμους κηδεμόνες των παιδιών, ώστε να συμμετάσχουν στη συγκεκριμένη μελέτη τα παιδιά.Αποτελέσματα: Οι ασθενείς και οι μάρτυρες είχαν μέση ηλικία 25,6±13,2 και 25,1±14,2 μηνών, αντιστοίχως. Δεν υπήρχε διαφορά όσον αφορά το φύλο ανάμεσα στις δυο ομάδες. Από τις 50 περιπτώσεις των ΠΣ, 36 (72%) ήταν απλοί, 12 (24%) σύνθετοι ΠΣ και 2 (4%) με Εμπύρετη Επιληπτική Κατάσταση. Σε 18 από τους 50 ασθενείς (36%), υπήρχε θετικό ατομικό αναμνηστικό για ΠΣ. Οι ασθενείς και οι μάρτυρες συγκρινόμενοι ως προς χαρακτηριστικά του ατομικού, μαιευτικού-περιγεννητικού και οικογενειακού ιστορικού δε φαίνεται να διαφέρουν σημαντικά, εκτός από το θετικό οικογενειακό ιστορικό για ΠΣ (46% των ασθενών έναντι 4% των μαρτύρων, p<0,001). Η μέση τιμή φερριτίνης ορού ήταν σημαντικά χαμηλότερη στους ασθενείς σε σχέση με τους μάρτυρες (p=0,02). Επιπλέον, η μέση τιμή TIBC ήταν σημαντικά υψηλότερη στους ασθενείς σε σχέση με τους μάρτυρες (p=0,04). Οι ασθενείς είχαν υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης αιμοσφαιρίνης, σε σχέση με τους μάρτυρες, αλλά με διαφορά μη στατιστικώς σημαντική (p=0,06). Δεν προέκυψαν άλλες στατιστικώς σημαντικές διαφορές στις υπόλοιπες εξεταζόμενες αιματολογικές παραμέτρους. Ειδικά για τους σύνθετους ΠΣ, η μέση τιμή των επιπέδων φερριτίνης ορού βρέθηκε σημαντικά χαμηλότερη στα παιδιά με σύνθετους ΠΣ, σε σχέση με τους μάρτυρες (p=0,009). Η μέση τιμή TIBC ήταν, επίσης, σημαντικά υψηλότερη στους ασθενείς, σε σχέση με τους μάρτυρες (p=0,012). Ως σιδηροπενία ορίστηκε η τιμή φερριτίνης ≤30 ng/ml (σε έδαφος εμπυρέτου-λοίμωξης), και το ποσοστό σιδηροπενίας στους ασθενείς ήταν 24% (12 στους 50) και στους μάρτυρες 4% (2 στους 50). Η διαφορά θεωρείται στατιστικώς σημαντική (p= 0,004). Από τους ασθενείς με ΠΣ 2 (4%) είχαν σιδηροπενική αναιμία (τιμή φερριτίνης ≤30 ng/ml και τιμή συγκέντρωσης αιμοσφαιρίνης ≤10,5 g/dl για παιδιά 6-24 μηνών και ≤11,5 g/dl για μεγαλύτερα των 24 μηνών). Από τους μάρτυρες μόνο 1 (2%) είχε σιδηροπενική αναιμία, αλλά η διαφορά δεν είναι στατιστικώς σημαντική (p=0,54). Συμπεράσματα: Τα παιδιά με ΠΣ έχουν χαμηλότερα επίπεδα φερριτίνης ορού και υψηλότερες τιμές ολικής σιδηροδεσμευτικής ικανότητας, γεγονός που υποδεικνύει συσχέτιση σιδηροπενίας με την πρόκληση ΠΣ. Ειδικά, για τις περιπτώσεις σύνθετων ΠΣ τα επίπεδα φερριτίνης ορού είναι χαμηλότερα και η ολική σιδηροδεσμευτική ικανότητα υψηλότερη σε σχέση με τους μάρτυρες, πράγμα που ενισχύει και συμπληρώνει το αρχικό συμπέρασμα της μελέτης. Εφόσον, η σιδηροπενία φαίνεται να σχετίζεται με την πρόκληση ΠΣ, η έγκαιρη πρόληψη και διάγνωσή της θα μπορούσε να ελαττώσει τη συχνότητα εκδήλωσης ΠΣ. Ο σίδηρος φαίνεται να σχετίζεται με την παθοφυσιολογία των ΠΣ, ωστόσο, εμπλέκονται και πολλοί άλλοι μηχανισμοί στην παθογένεια, εφόσον, το σύνολο των παιδιών με ΠΣ δεν ήταν σιδηροπενικά και, αντίστροφα, το σύνολο των σιδηροπενικών παιδιών δεν εκδήλωσε ΠΣ.