Η θέωση και οι προϋποθέσεις της κατά τον Συμεών τον Νέο Θεολόγο

Abstract

The ensuing study explores the presuppositions of deification in the theological thought of St. Symeon the New Theologian. His Christcentric and spiritcentric mysticism, beyond the special physiognomy of the Christian deification, gives prominence to subtle aspects of Christology and Spiritology composition in the ecclesiological level and spiritual life. The presupposed principle of the conscious participation to the sacramental grace is analyzed on one hand through the prospect of differentiating it from the Messalian parallels and on the other through the prospect of uniting the sacramental and mystical ascetical dimensions of Christian life. The in-depth review of the three stages Theology (ecstasy, apathy etc), is approached both through the perspective of their divergence of the neoplatonic and other philosophical parallels as well as of Messalian and other heretical doctrine deviations. The realization of deification as a conscious habituation of grace is suggested as the “new anthropology” amidst the contemporary philosophical, ethical and socio-political deadlock of global post modernism.

Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται τις προϋποθέσεις της θέωσης στη θεολογική σκέψη του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου. Ο χριστοκεντρικός και πνευματοκεντρικός μυστικισμός του, αναδεικνύει, πέρα από την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της χριστιανικής θεώσεως, λεπτές πτυχές της σύνθεσης Χριστολογίας και Πνευματολογίας στο εκκλησιολογικό επίπεδο και την πνευματική ζωή. Η προϋποθετική αρχή της ενσυνείδητης μετοχής στη μυστηριακή χάρη αναλύεται, αφενός στην προοπτική της διάκρισής της από μεσσαλιανικά παράλληλα, αφετέρου στην προοπτική της ενότητας της μυστηριακής και μυστικοασκητικής διάστασης της χριστιανικής ζωής. Η πραγμάτευση της θεολογίας των τριών σταδίων, της έκστασης, της απάθειας κ.α., προσεγγίζεται τόσο στη προοπτική της διάκρισής τους από νεοπλατωνικά και άλλα φιλοσοφικά παράλληλα, όσο και από μεσσαλιανικές και άλλες αιρετικές αποκλίσεις. Η πραγμάτωση της θέωσης ως συνειδητή οικείωση της χάρης, προτείνεται ως μια «νέα ανθρωπολογία», στο σύγχρονο φιλοσοφικό, ηθικό και κοινωνικοπολιτικό αδιέξοδο του παγκόσμιου μεταμοντερινσμού.