Η διακύμανση των μεταβολικών παραμέτρων πριν και μετά εφαρμογή CPAP σε ασθενείς με υπνοαπνοϊκό σύνδρομο

Abstract

Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) has been previously associated with sympathetic overreactivity, hormonal dysregulation and metabolic abnormalities. The aim of the study was to investigate: a) the potential variation of resting metabolic rate (RMR) just before and after an overnight sleep, in patients with OSAS and in non-OSAS controls, b) the effect of a single application of a nasal continuous positive airway pressure (CPAP) device on RMR variation, in OSAS patients, and c) the prevalence of metabolic syndrome, among OSAS patients and non-OSAS controls. This is a nested case-control study. From a consecutive outpatient population that was referred for sleep evaluation between June 2007 and December 2011 in Respiratory Failure Unit, two groups were formed: the first group constituted by male subjects with OSAS (group of patients) and the second group constituted by age and sex-matched non-OSAS controls. Both groups underwent anthropometric measurements, night polysomnography and evaluation of resting metabolic rate (RMR) using indirect calorimetry, before and after nocturnal sleep; OSAS patients repeated the measurements before and after a single CPAP application. RMR was compared before and after sleep in each group utilizing paired t-test or Wilcoxon signed rank test, according to distribution of values. The between group comparisons were conducted utilizing the Student’s t-test or the Mann Whitney U test for continuous variables and the Chi square test for categorical variables; level of p>0.05 was considered significant. Out of 178 outpatients who were evaluated in Respiratory Failure Unit for potential OSAS, two groups were formed: the group of male patients and the group of age-matched, male non-OSAS controls. The prevalence of metabolic syndrome was significantly higher among patients with OSAS compared to non-OSAS controls and significantly higher among OSAS patients with moderate or severe syndrome compared to those with mild disease. In OSAS patients RMR measured before and after overnight sleep was significantly different. Sub-analysis identified that pre and post differences were significant among patients with moderate apnea/hypopnea index and severe but not in the ones with mild syndrome. In controls no difference was noted in RMR before and after overnight sleep. After a single CPAP application, the responders (that is the patients with post CPAP AHI<5/h) presented with similar RMR values pre and post sleep. On the contrary, in non-responders the differences between pre and post RMR values were not diminished. Metabolic syndrome is a common complication among patients with OSAS, and especially those with more severe disease. Patients with moderate or severe OSAS present a significant variation in RMR before and after overnight sleep, compared both to mild OSAS patients and to non-OSAS controls. A single nasal CPAP application in OSAS patients diminishes the pre- and post-RMR differences among responders, but not among non-responders.

Το Σύνδρομο Αποφρακτικών Απνοιών-Υποπνοιών στον ύπνο (ΣΑΑΥΥ) έχει συσχετιστεί με την παρουσία αυξημένης δραστηριότητας του συμπαθητικού συστήματος, ενδοκρινικών διαταραχών και μεταβολικών ανωμαλιών. Ο σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει: την πιθανή επίδραση του ΣΑΑΥΥ στον μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας (ΜΡΗ) όπως αυτός μετράται αμέσως προ και μετά τον νυχτερινό ύπνο, την επίδραση εφ’ άπαξ εφαρμογής συσκευής ρινικής continuous positive airway pressure (CPAP) στη μεταβλητότητα του ΜΡΗ μεταξύ ασθενών με ΣΑΑΥΥ και τον επιπολασμό του μεταβολικού συνδρόμου, μεταξύ ασθενών με ΣΑΑΥΥ και μαρτύρων χωρίς ΣΑΑΥΥ. Πρόκειται για μια ενσωματωμένη σε κοόρτη μελέτη ασθενών και μαρτύρων. Συγκροτήθηκαν δύο ομάδες: η ομάδα των αρρένων ασθενών με ΣΑΑΥΥ και η όμοια σε φύλο και ηλικία ομάδα των μαρτύρων, δηλαδή των ατόμων χωρίς ΣΑΑΥΥ. Και οι δύο ομάδες υπεβλήθησαν σε ανθρωπομετρικές μετρήσεις, πολυκαταγραφική μελέτη ύπνου και μέτρηση του ΜΡΗ με έμμεση θερμιδομετρία προ και μετά του ύπνου. Οι ασθενείς με ΣΑΑΥΥ επανέλαβαν τις μετρήσεις του ΜΡΗ προ και μετά την εφ’ άπαξ εφαρμογή συσκευής CPAP. Ο ΜΡΗ συγκρίθηκε προ και μετά ύπνου σε κάθε ομάδα χρησιμοποιώντας το paired t-test κατά ζεύγη ανάλυση ή το βαθμονομημένη δοκιμασία κατά Wilcoxon, ανάλογα με την κανονικότητα ή μη της κατανομής των μεταβλητών. Οι συγκρίσεις μεταξύ των ομάδων ασθενών-μαρτύρων και μεταξύ των σταδίων βαρύτητας του ΣΑΑΥΥ πραγματοποιήθηκε με χρήση του Student’s t-test ή του Mann-Whitney U test, για τις συνεχείς μεταβλητές και με το Chi-square test για τις κατηγορικές μεταβλητές. Ο επιπολασμός του μεταβολικού συνδρόμου ήταν σημαντικά υψηλότερος μεταξύ των ασθενών σε σύγκριση με τους μάρτυρες και σημαντικά υψηλότερος μεταξύ των ασθενών με μέτριο ή βαρύ. Σε ασθενείς με ΣΑΑΥΥ ο ΜΡΗ μετρούμενος προ και μετά του ύπνου ήταν σημαντικά διαφορετικός. Επιπλέον ανάλυση ανέδειξε ότι οι διαφορές στον ΜΡΗ προ και μετά του ύπνου ήταν στατιστικά σημαντικές μεταξύ των ασθενών με μέσης βαρύτητας και βαρύ σύνδρομο, αλλά όχι μεταξύ αυτών με ήπιο σύνδρομο. Μεταξύ των μαρτύρων δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις τιμές του ΜΡΗ προ και μετά του ύπνου. Έπειτα από εφ’ άπαξ εφαρμογή ρινικής CPAP οι ασθενείς με επαρκή ανταπόκριση σε αυτό παρουσίασαν παρόμοιες τιμές ΜΡΗ προ και μετά του ύπνου. Αντίθετα, οι ασθενείς με μη επαρκή ανταπόκριση, οι διαφορές στις τιμές του ΜΡΗ προ και μετά ύπνου, παρέμειναν στατιστικά σημαντικές. Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια συνήθης μεταβολική διαταραχή μεταξύ ασθενών με ΣΑΑΥΥ και ειδικότερα μεταξύ αυτών με βαρύτερη νόσο. Οι ασθενείς με μέτριας βαρύτητας ή βαρύ ΣΑΑΥΥ παρουσιάζουν στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις στην τιμή του ΜΡΗ προ και μετά του νυχτερινού ύπνου, σε σύγκριση τόσο με τους ασθενείς με ήπιο σύνδρομο, όσο και με τους μάρτυρες χωρίς ΣΑΑΥΥ. Η εφ’ άπαξ χορήγηση ρινικής CPAP εξαλείφει τις διαφοροποιήσεις στις μετρήσεις του ΜΡΗ προ και μετά ύπνου μεταξύ των ασθενών με επαρκή ανταπόκριση στη θεραπεία, αλλά όχι μεταξύ των υπολοίπων.