Ο επιπολασμός των συνοδών συμπτωμάτων ύπνου ηλικιωμένων ατόμων στην κατ΄οίκον φροντίδα και η σχέση τους με τον περιορισμό της ροής του αέρα

Abstract

Obstructive airway diseases including Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) and Asthma are more prevalent in smokers and aged population. Obstructive Sleep Apnea/Hypopnea Syndrome (OSAHS)-related symptoms (breathing pauses, excessive daytime sleepiness and frequent snoring) that present a high-pre-test probability for the diagnosis of OSAHS are also presented with higher prevalence rates in elderly population. Studies have shown strong associations between these two conditions but the true figures of this association are conflicting. Data has also shown that the magnitude of these associations for snoring, breathing pauses and excessive daytime sleepiness decreases, and become less significant and/or cease to exist as the age increased.This study was aimed to investigate the prevalence of snoring, breathing pauses excessive daytime sleepiness and obesity and their possible associations with the presence of airflow limitation in primary care population aged 65 years old and over. A cross-sectional study was conducted in a total of 490 participants who were attending 16 home care programs, aging (mean age 77.5 years - range 65-98) in central Greece. The Berlin Questionnaire and the Epworth Sleepiness Scale were used to screen individuals for OSAHS-related symptoms. Spirometry was also performed in order to define the presence of airflow limitation in accordance with the GOLD spirometric criteria (FEV1/FVC<70%) post-bronchodilator. BMI and demographic data are also recorded. The Wilson Score method was used to calculate 95% confidence intervals (95%CI) for proportions. Differences of prevalence rates across different patient groups were examined using logistic regression with binary outcomes and presented as odds ratios (OR) with 95% Confidence Intervals (CI). The total pprevalence of airflow limitation was found 17.1% (male 24.2% and female 9.9%). Airflow limitation was strongly related to male gender and smoking status. The prevalence of frequent snoring, breathing pauses and excessive daytime sleepiness were 28.1%, 6.3% and 11.6%, respectively. No significant differences were observed regarding airflow limitation. Particularly, participants with airflow limitation were less likely to report breathing pauses, frequent snoring, excessive daytime sleepiness and to be obese, but these associations were not significant. We also found no significant differences in OSAHS-related symptoms regarding to a history of hypertension, CVD’s and stroke. However, males presented a history of CVD’s more frequent than females, while females were more likely to present a history of hypertension. Males were also significantly more likely to report frequent snoring and excessive daytime sleepiness than females and finally, elderly participants with a history of hypertension were significantly more obese.Our results suggest that the prevalence of sleep-related symptoms who presented a high pre-test probability for diagnosis of OSAHS are not related to airflow limitation in people aged over 65 years old. In addition, we found that patients suffered from multimorbidity were significantly associated with an increased risk for OSAHS

Τα αποφρακτικού τύπου νοσήματα του πνεύμονα, συμπεριλαμβανομένου της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας και του άσθματος είναι ιδιαιτέρως συχνά στους καπνιστές και στα ηλικιωμένα άτομα και χαρακτηρίζονται από περιορισμό της ροής του αέρα. Τα συμπτώματα ύπνου (ροχαλητό, διακοπές αναπνοής στον ύπνο και ημερήσια υπνηλία) τα οποία θέτουν τα άτομα σε υψηλό κίνδυνο για τη ανάπτυξη του Συνδρόμου των Αποφρακτικών Απνοιών – Υποπνοιών στον ύπνο (ΣΑΑΥΥ), έχουν επίσης αυξημένη συχνότητα εμφάνισης στα ηλικιωμένα άτομα. Η επιδημιολογική σχέση μεταξύ συνοδών συμπτωμάτων ύπνου και περιορισμού της ροής του αέρα έχει επιβεβαιωθεί από πλήθος μελετών στο γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, ένας σημαντικός αριθμός μελετών έχει δείξει ότι μετά την ηλικία των 60 ετών οι σχέσεις αυτές παύουν να υφίστανται ή γίνονται λιγότερο σημαντικές.Συνεπώς, η παρούσα διατριβή είχε σκοπό να διερευνήσει αρχικά την συχνότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων ύπνου που συνδέονται με το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας (διακοπές της αναπνοής και ροχαλητό στον ύπνο, υπερβολική ημερήσια υπνηλία) καθώς και να εκτιμήσει την πιθανή σχέση τους με τον περιορισμό της ροής του αέρα σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών.Διενεργήθηκε συγχρονική μελέτη σε 490 άτομα (52% άνδρες) μέσης ηλικίας 77,5 έτη (εύρους 65-98 ετών). Οι συμμετέχοντες ήταν εγγεγραμμένα μέλη 16 διαφορετικών δομών κατ’ οίκον φροντίδας «Βοήθεια στο σπίτι» και ΚΑΠΗ, που διέμεναν σε ορεινές και αγροτικές περιοχές της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας. Μεθοδολογικά, για την εκτίμηση των συμπτωμάτων ύπνου που καθορίζουν τον υψηλό κίνδυνο για το Σύνδρομο Αποφρακτικών Απνοιών – Υποπνοιών στον ‘Ύπνο (ΣΑΑΥΥ), χρησιμοποιήθηκε το αξιολογημένο εργαλείο διαλογής Berlin Questionnaire, ενώ για την εκτίμηση της υποκειμενικά υπερβολικής ημερήσιας υπνηλίας η κλίμακα Epworth Sleepiness Scale. Η διάγνωση του περιορισμού της ροής του αέρα τέθηκε με βάση την σπιρομέτρηση και ως κριτήριο περιορισμού της ροής του αέρα (airflow limitation) ορίσθηκε ο σταθερός λόγος των σπιρομετρικών τιμών (FEV1/FVC<70%) της προβλεπόμενης σύμφωνα με τα κριτήρια της GOLD. Επίσης, εκτιμήθηκαν, ο Δείκτης Μάζας Σώματος για την αξιολόγηση της παχυσαρκίας, τα πιο διαδεδομένα χρόνια νοσήματα καθώς και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά. Στατιστικά, υπολογίσθηκαν τα διαστήματα εμπιστοσύνης σε ποσοστό 95% (95%ΔΕ) στον έλεγχο των μεταβλητών με τη μέθοδο Wilson Score, όπου ήταν απαραίτητο. Οι διαφορές στον επιπολασμό μεταξύ των δύο φύλων υπολογίσθηκαν με τη μέθοδο της λογιστικής παλινδρόμησης και παρουσιάζονται με το λόγο των πιθανοτήτων (odds ratios, OR) στο 95% των διαστημάτων εμπιστοσύνης. Στατιστικά σημαντικές θεωρήθηκαν οι τιμές με αξία p<0,050.Ο επιπολασμός του περιορισμού της ροής του αέρα (17,1%), ήταν σημαντικά υψηλότερος στους άνδρες (24,2% έναντι 9,9%) των γυναικών, αλλά και στους καπνιστές. Ο επιπολασμός του συχνού ροχαλητού, των διακοπών της αναπνοής στον ύπνο και της υπερβολικής ημερήσιας υπνηλίας στο συνολικό πληθυσμό ήταν 28,1%, 6,3%, 11,6%, αντιστοίχως, τα οποία δεν συνδέθηκαν με το επιβεβαιωμένο ιστορικό υπέρτασης, καρδιαγγειακής νόσου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και την παχυσαρκία, ενώ τα άτομα με ιστορικό υπέρτασης ήταν πιο πιθανό να είναι παχύσαρκοι. Όμως, οι συμμετέχοντες που διαγνώσθηκαν με περιορισμό της ροής του αέρα ήταν λιγότερο πιθανό να παρουσιάσουν διακοπές της αναπνοής, συχνό ροχαλητό, υπερβολική ημερήσια υπνηλία και παχυσαρκία σε σχέση μ’ αυτούς χωρίς περιορισμό, χωρίς να σχετίζονται σημαντικά. Επίσης, οι άνδρες ηλικίας άνω των 80 ετών ανέφεραν σημαντικά συχνότερα υπερβολική ημερήσια υπνηλία και ακόμη πιο συχνά συχνό ροχαλητό απ’ ότι οι γυναίκες, οι οποίες όμως ήταν πιο παχύσαρκες και ανέφεραν συχνότερα διακοπές της αναπνοής από τους άνδρες.Από τις αναλύσεις των δεδομένων συμπεραίνεται ότι παρόλο που ο επιπολασμός των συμπτωμάτων ύπνου που συνδέονται με υψηλό κίνδυνο για ΣΑΑΥΥ ήταν αρκετά υψηλός, ωστόσο, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ατόμων με ή χωρίς περιορισμό της ροής του αέρα ηλικίας 65 ετών και άνω. Ωστόσο, εκτός της υπέρτασης και της παχυσαρκίας, η πολυνοσηρότητα σχετίσθηκε με αυξημένο κίνδυνο για ΣΑΑΥΥ