Διερεύνηση των παραγόντων που επιδρούν στη λήψη αποφάσεων στην ιατρική πράξη

Abstract

Decision making is the heart of clinical practice. The aim of this thesis was to investigate the non-medical factors affecting medical decision making. Two studies were conducted for that purpose. The first study was a computer based experiment, while the second one was a cross sectional study using questionnaires. Study 1: Background: The aim of this study was to investigate the role of time-pressure and patients’ physical attractiveness on physicians’ adherence to guidelines, and physicians’ attention while reading an x-ray.Methods: Two controlled-experiments were conducted. Participants were given two scenarios under time pressure condition and two scenarios in control condition (no time pressure). The same procedure was also used for the attractiveness experiment. 34 GP’s were asked to answer questions on history taking and to read x-rays in four experimental conditions (time pressure: NO/YES; patient attractiveness: NO/YES). Results: In control condition doctors emphasized on presenting symptoms (p=0.019), performed a more comprehensive clinical examination (p=0.028), and focused on lifestyle changes (p=0.05). Time pressure had a significant influence on doctors’ attention when reading an x-ray, since 70% of the GP's did not identify the foreign object under time pressure, compared to 13% of GPs who did not identify the foreign object under control condition (p<0.01). Similarly, 27.27% of the GPs did not identify the foreign object in the non-attractive patients, compared to 9% of GPs who did not identify the foreign object in the attractive patients (p<0.01).Discussion: Time pressure and patient’s physical attractiveness had a significant impact upon doctors’ compliance with guidelines and on doctors’ attention while reading an x-ray.Study 2: Background: Physicians routinely face uncertainty while making diagnostic and treatment decisions. The scope of this study was to investigate how GPs' affective reactions to uncertainty relate to their decisions. Methods: An on-line questionnaire was administered to GPs practicing across primary care in Greece. Twenty brief clinical scenarios were developed to assess GPs’ decision to refer a patient to a hospital for further diagnostic evaluation/treatment for the given clinical presentation. In half of the scenarios referral to the hospital was required while in half of them referral was not required. We also measured GPs’ stress from uncertainty, fear of malpractice, and general and professional self-esteem. Results: We recruited 135 GPs. GPs with less general self-esteem (RPearson:-0.253;p:0.006), increased stress of uncertainty (RPearson:0.222;p:0.023) and increased fear of malpractice (RPearson:0.283;p:0.003) made more total referrals. However, GPs with less general self-esteem made more referrals even when not indicated (RPearson:-0.264;p:0.004), while physicians with decreased stress of uncertainty decided not to refer patients even when clinically indicated (RPearson:-0.216;p:0.024). Conclusion: GPs affective reactions to uncertainty play an important role in their diagnostic and treatment decisions. While more comprehensive research is needed in simulated/clinical settings, our research suggests that future strategies should focus on physicians’ emotional regulation. GENERAL CONCLUSION:The results of both studies highlight the need for systematic research on the role of non-medical factors in clinical decision making, the impact of which is directly related to medical errors and quality of health care.

Η λήψη ιατρικών αποφάσεων αποτελεί τον πυρήνα της ιατρικής πράξης. Στόχος της παρούσας διατριβής ήταν η διερεύνηση των μη ιατρικών παραγόντων που επιδρούν στη λήψη αποφάσεων και οδηγούν σε ιατρικά λάθη. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκαν δύο μελέτες. Η πρώτη, ήταν μία πειραματική μελέτη, η οποία διενεργήθηκε με την χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, ενώ η δεύτερη ήταν μια μελέτη χρονικής στιγμής με χρήση ερωτηματολογίου.Μελέτη 1: Εισαγωγή: Στόχος της μελέτης αυτής ήταν να διερευνήσει αν η πίεση χρόνου και η εξωτερική εμφάνιση μιας ασθενούς, μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις στην Π.Φ.Υ. Μέθοδοι: Για το σκοπό αυτό κατασκευάστηκαν 8 κλινικά σενάρια, 4 που αφορούσαν συνήθεις λοιμώξεις του αναπνευστικού και 4 που αφορούσαν συνήθεις λοιμώξεις του ουροποιητικού. 34 γενικοί ιατροί, συμμετείχαν στις τέσσερις πειραματικές συνθήκες (1: πίεση χρόνου ναι, 2: πίεση χρόνου όχι, 3: ελκυστικότητα ασθενή ναι, 4: ελκυστικότητα ασθενή όχι). Αποτελέσματα: Κάτω από πίεση χρόνου οι γενικοί ιατροί υπέβαλλαν λιγότερες ερωτήσεις πάνω στο ιστορικό (p=0,019), διενέργησαν λιγότερο επιμελή κλινική εξέταση (p=0,028), και παρέλειψαν οδηγίες για τροποποίηση παραγόντων του τρόπου ζωής (p=0,05). Η πίεση χρόνου είχε σημαντική επίδραση στην ανάγνωση ακτινογραφιών, καθώς το 70% αυτών δεν αναγνώρισε το ξένο σώμα κάτω από πίεση χρόνου, συγκρινόμενο με το 13% αυτών που δεν το αναγνώρισε κάτω από κανονικές συνθήκες (p<0,01). Ομοίως, 27,27% των γενικών ιατρών δεν αναγνώρισε το ξένο σώμα στις μη ελκυστικές ασθενείς, συγκρινόμενοo με το 9% αυτών που δεν το αναγνώρισε στις ελκυστικές ασθενείς (p<0,01).Συμπεράσματα: Η πίεση χρόνου και η εξωτερική εμφάνιση των ασθενών επιδρούν στον τρόπο που οι γιατροί αποφασίζουν με την έννοια της συνεργασίας στις κατευθυντήριες οδηγίες και την προσοχή στην ανάγνωση ακτινογραφιών.Μελέτη 2: Εισαγωγή: Στόχος της μελέτης αυτής ήταν να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο τα συναισθήματα που γεννά η κλινική αβεβαιότητα επηρεάζουν τις αποφάσεις των γενικών ιατρών.Μέθοδοι: 20 κλινικά σενάρια χρησιμοποιήθηκαν για να εκτιμήσουν την απόφαση των γενικών ιατρών να παραπέμψουν έναν ασθενή στο νοσοκομείο για περαιτέρω διαγνωστική αξιολόγηση ή θεραπεία. Στα μισά από αυτά απαιτούνταν παραπομπή του ασθενή σε νοσοκομείο ενώ στα υπόλοιπα δεν απαιτούνταν παραπομπή. Επίσης αξιολογήθηκαν: η ανοχή στον κίνδυνο, το άγχος λόγω αβεβαιότητας, ο φόβος για ιατρικό λάθος, η αυτοεκτίμηση και η επαγγελματική αυτοεκτίμηση. Αποτελέσματα:135 γενικοί ιατροί συμμετείχαν στη μελέτη. Τα χαμηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης (RPearson:-0,253, p:0,006), το υψηλότερο άγχος λόγω αβεβαιότητας (RPearson:0,222, p:0,023) και ο μεγαλύτερος φόβος για ιατρικό λάθος (RPearson:0,283, p:0,003) οδήγησαν σε περισσότερες παραπομπές στο νοσοκομείο συνολικά. Oι γενικοί ιατροί με χαμηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης διενήργησαν περισσότερες παραπομπές ακόμη και όταν δεν υπήρχε κλινική ένδειξη για παραπομπή (RPearson:-0,264, p:0,004), ενώ οι γενικοί ιατροί που βίωναν λιγότερο άγχος λόγω αβεβαιότητας παρέπεμπαν λιγότερο συχνά ασθενείς στο νοσοκομείο ακόμη και όταν υπήρχε ένδειξη για παραπομπή (RPearson:-0,216, p:0,024). Συμπεράσματα: Τα συναισθήματα των γενικών ιατρών λόγω αβεβαιότητας επιδρούν στις αποφάσεις που λαμβάνουν. Η ανάπτυξη, στρατηγικών διαχείρισης αυτών των συναισθημάτων, μπορεί να διασφαλίσει ποιοτικότερες αποφάσεις. ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Τα παραπάνω ευρήματα, αναδεικνύουν την ανάγκη για συστηματική καταγραφή του ρόλου των μη ιατρικών παραγόντων στη λήψη ιατρικών αποφάσεων, η επίδραση των οποίων είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα ιατρικά λάθη, και την ποιότητα στη φροντίδας υγείας.